Niet naar school gaan omdat je doof bent; in veel ontwikkelingslanden is dat de praktijk. Kika Meereboer van Kentalis International maakte een film over dove Kenianen die een rolmodel kunnen zijn voor andere doven. Ze wil Kenianen laten zien dat doven net zo veel kunnen bereiken als horenden.
Slechts vijf procent van de dove kinderen in Kenia gaat naar school. Dat komt vooral door de manier waarop er over doven wordt gedacht: ze zouden niet kunnen leren. Kika Meereboer – zelf doof – maakte daarom een korte film over dove Kenianen die succesvol in het leven staan. Tijdens de première in Den Haag vorige week vertelde Meereboer meer over de film.
“In de dorpjes is het bewustzijn van wat dove kinderen kunnen nog heel klein,” zegt ze. “Ouders investeren alleen in hun horende kinderen en weten niet hoe ze met hun dove kind moeten communiceren.” In de film Deaf Rolemodels in Kenia toont ze acht dove Kenianen die succesvol omgaan met hun handicap. Ze maakte de film in opdracht van Kentalis International, een organisatie die o.a. kennisuitwisseling over dovenonderwijs bevordert.
Gewoon naar school
Zo zien we in de film bijvoorbeeld Jacob Vikuru, danser en acrobaat, Washington Opiyo, doof en werkzaam als lobby- en campagnemanager bij een ngo die mensen met een handicap ondersteunt, en de dove zusjes Grace en Cathérine Ngovi, die gewoon naar school gaan. “Soms sturen we elkaar berichtjes over de telefoon om elkaar beter te begrijpen,” zegt de een. Allen zijn doof, maar functioneren gewoon in de maatschappij, ondanks hun handicap.
Het verhaal van Georgine Auma, die horend geboren werd en doof werd toen ze opgroeide, is veelzeggend voor de houding van veel Keniaanse ouders. De moeder van Georgine vertelt in de film: “We wisten niet dat Georgine doof was geworden. Als ik haar riep, begreep ze me niet en reageerde ze niet. Daarom sloeg ik haar toen.” Inmiddels is Georgine werkzaam als administratief assistent.
Universiteit
De Keniaanse professor Michael M. Ndurumo (1952), één van de hoofdpersonen in de film, was bij de première aanwezig. Hij vertelde hoe hij zijn gehoor kwijtraakte toen hij acht was. Hersenvliesontsteking was de boosdoener, een veelvoorkomende oorzaak van doofheid in Kenia. “Het was een schok voor mijn ouders,” vertelt hij. “Ze wisten niet wat ze met me moesten.” In Kenia waren destijds slechts twee dovenscholen, dus naar school gaan is lastig. Met omwegen lukte het Ndurumo onderwijs te volgen, maar na de middelbare school, toen hij zestien was, hield het op. “Het was een schok voor mij dat ik niet meer naar school kon,” vertelt Ndurumo. “Ik ging door een moeilijke tijd.”
Maar, zo stelt de professor nu, crises maken je sterker. Door missionarissen van zijn middelbare school kon hij naar Amerika, waar hij eindelijk leerde communiceren met gebarentaal en waar hij naar de universiteit ging. Daar kwam hij ook in contact met andere dove professoren. Ndurumo is de derde dove Afrikaan die zijn Phd haalde, en de eerste van Oost-Afrika.
Ouders zijn sleutelpersonen
"Voor ouders, doven en hun omgeving is het belangrijk om dit soort rolmodellen te hebben,” zegt Meereboer. “Ouders zijn de sleutelpersonen om kinderen naar school te laten gaan.” Door de film kunnen ze zien hoe het ook kan, dat doven ook echt iets kunnen bereiken." De film zal vertoond worden in scholen, kerken en moskeeën in Kenia en andere Oost-Afrikaanse landen.
Want de strijd is nog lang niet gestreden. Hoewel er meer dovenscholen zjin dan in Ndurumo's tijd, is op gewone scholen het onderwijs voor doven nog erg slecht. "Dove kinderen hebben een andere manier van lezen, en moeten dus aangepast lesmateriaal krijgen. Ook zijn er bijna geen goede tolken in Kenia. Daar loopt het onderwijs echt op vast." Meereboer hoopt dat de film daar iets aan kan veranderen. "Ik hoop dat doofheid in de toekomst niet meer als handicap wordt gezien, maar als onderdeel van de diversiteit."
Bekijk hieronder vast de trailer van Deaf Role Models in Kenia.
