Mensenrechten

Echoes of IS

Op het IDFA gaat de webdocumentaire ‘Echoes of IS, we share the scars’ in première. De documentaire portretteert twaalf mensen die een breed spectrum aan perspectieven op radicalisering vertegenwoordigen. Ze gaan onderling in gesprek en bespreken welke invloed IS op hun leven heeft. Oneworld sprak met Submarine Channel’s Corine Meijers, producent van de film.

Door 25 november 2017
Documentaire film IDFA ISIS Kunst & cultuur migratie politiek Somalië Syrische vluchtelingen Vluchtelingen
Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee

Wat doet Submarine Channel?

“Met Submarine Channel doen we veel verschillende projecten; ons doel is verhalen vertellen, meestal voor internet. Soms is dat animatie, soms fictie, soms een documentaire, of een game. Recent hebben een app gemaakt voor ‘Ashes door Ashes’, een elf minuten durende virtual reality film. Die werd afgelopen jaar genomineerd voor een Gouden Kalf.

We bieden onze films meestal via internet aan – gratis – om een zo groot mogelijk publiek te bereiken, te laten zien welke mogelijkheden nieuwe technologieën bieden en wat je met digital story telling kunt doen. Wij zijn continue aan het zoeken hoe we op een vernieuwende manier verhalen kunnen vertellen.

We zijn altijd op zoek naar internationaal maatschappelijk relevante thematieken. Zo hebben we een film gemaakt, ‘Last Hijack Interactive’, over de piraterij in Somalië. Die laat zien hoe heel gewone vissers in Somalië er op een bepaald moment toe overgingen om grote schepen te kapen en dan ineens miljoenen euros of dollars losgeld vragen, terwijl ze eigenlijk geen idee hebben hoeveel geld dat is. De film wordt verteld vanuit het perspectief van de piraten en laat zien hoe zoiets tot stand komt. Waarom besluiten ze dat te doen, wie in Somalië zijn daar verder bij betrokken.

En de achtergrond komt aan bod: hoeveel schepen worden er per jaar gekaapt, waarom nam het fenomeen af na 2010, wat gebeurt er met het geld? We ontdekten dat al die geldstromen uiteindelijk ergens in Europa en in andere Westerse landen terechtkomen. Daar zitten de mensen die het aansturen en die de wapens leveren. Er blijken hele netwerken achter te zitten: mensen die precies weten welke bedragen de verzekering na een kaping uitkeert.

“

hoeveel schepen worden er per jaar gekaapt, waarom nam het fenomeen af na 2010, wat gebeurt er met het geld?

In ‘Last Hijack Interactive’ hebben we zowel met live action gewerkt, als met animatie, om de dromen van zo’n piraat te visualiseren en de kaping in beeld te brengen. Ook de burgeroorlog in Somalië hebben we via animatie verteld, omdat de archieven in Somalië niet toereikend waren om ons van beeldmateriaal te voorzien. In de online, interactieve versie van de film ­– we hebben er ook aparte versies voor de bioscoop en de televisie van gemaakt – wisselen we geregeld van perspectief. Je kunt daar kiezen of je de point of view wilt zien van de piraat, de kapitein, de advocaat, of dat van de verzekeringsagent. Het Nederlandse publiek is belangrijk voor ons, maar we willen ook graag een internationaal publiek bereiken.”

Hoe kwamen jullie op het idee voor 'Echoes of IS'?

“Het begon met de urgentie. Het feit dat wat er bij IS gebeurt ons allemaal raakt. In Nederland, in Europa, overal ter wereld. Er zijn Nederlandse mensen die naar IS afreizen, er komen Syrische mensen hier naartoe, weggevlucht uit Syrië. Er zijn zoveel thematieken versneden met dit onderwerp. Wat is er precies aan de hand? Om welke mensen gaat het? En wat doet het met hun leven? Wat is de problematiek in Syrië en welk effect heeft IS voor gewone mensen daar?
We hebben twaalf portretten gemaakt, elk vanuit een verschillend perspectief. Een aantal Syrische vluchtelingen vertelt hoe de situatie in hun land was, ook voordat IS daar neerstreek. Ze vertellen over Assad; vervolgens vertellen ze wat er onder IS gebeurde, en waarom ze gevlucht zijn.

Dyana uit Raqqa vertelt bijvoorbeeld dat ze zichzelf gaandeweg meer moest sluieren. Haar zoontje is er op een gegeven moment bij wanneer iemands hoofd wordt afgehakt, en Dyana wil dan zijn ogen bedekken. Haar zoon zei toen: ‘Maar mama, laat me nou maar kijken, ik weet toch allang dat dit gebeurt’. Ook dat zoontje, Hwidi, hebben we kunnen interviewen. Hij vertelt hoe ze pappa zochten. Zijn vader is journalist; hij schreef kritisch over IS, die daarom op zoek was naar hem. Ze hebben hem gelukkig niet te pakken gekregen: hij is naar Nederland gevlucht. Dyana is hem uiteindelijk achteraan gegaan, met Hwidi.

“

Dyana uit Raqqa vertelt bijvoorbeeld dat ze zichzelf gaandeweg meer moest sluieren

Een ander personage is Sameer. Met anderen heeft hij veel ziekenhuizen gebouwd ten tijde van de burgeroorlog met Assad, helemaal vanuit het niets: Assad had alle ziekenhuizen verwoest. Toen IS kwam, wilden zij pronken met die ziekenhuizen – zo van: ‘kijk eens wat wij allemaal voor het volk doen!’ – en ze eisten dat er IS-vlaggen op die ziekenhuizen werden gehesen. Sameer weigerde daaraan mee te werken. Toen werd het voor hem tijd om Syrië te verlaten.

Mazen is een vluchteling uit Deir al-Zour. Hij heeft onder Assad jarenlang in de gevangenis gezeten, en is daar vreselijk gemarteld, je kunt dat echt ontzettend aan hem zien. Hij vertelt vooral over Assad, maar legt ook een link met IS. Op een zeker moment komt hij uit de gevangenis en kan eindelijk terug naar huis. Dan ziet hij dat alles verwoest is door Assad; en dan komt IS en walst daar nog eens overheen. Hij stelt dat Assad niets anders is dan IS in pak en met stropdas. Mazen legt uit, net als Sameer, dat Assad gevangen jihadisten vrijliet. Assads doel was dat zij verschrikking zouden zaaien, zodat hijzelf dan als redder van het land kon optreden. Van die verhalen schrok ik zelf nogal, ik wist dat niet eerder.

We hebben ook portretten gemaakt van achterblijvers, bijvoorbeeld van ouders wier kinderen zijn afgereisd. Er zit een vader bij wiens zoon naar Iraaks Koerdistan is gegaan om daar tegen IS te vechten toen de jezidi’s vastzaten op de berg Sinjar. Zijn zoon raakte gewond. Hij realiseerde zich dat de Nederlandse regering niets zou doen, en toen is hij zijn zoon zelf gaan halen.

Wat we vooral met deze documentaire wilden bereiken, is dat mensen andere perspectieven zien dan de media gewoonlijk over het voetlicht brengen. We hebben daarom de individuele portretten op YouTube gezet, een social-mediacampagne opgezet om de portretten te delen en online een discussie te starten. Via Facebook, Instagram en Twitter willen we de dialoog voeren. Vanaf volgende week worden via deze kanalen nog acht nieuwe portretjes gelanceerd, allemaal van mensen die kunnen bijdragen aan de dialoog.”

‘Echoes of IS’ is nog tot en met zondag tijdens IDFA te zien in Amsterdam.

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Lees en steun

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons