Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld.
Word abonnee
‘Eindelijk weer een gezonde BMI!’, juicht een oude studievriendin op Facebook. Ze had een goed voornemen: de 10 kilo kwijtraken die er na drie zwangerschappen waren bij geslopen. ‘Het gaat me niet om mijn uiterlijk, maar om mijn gezondheid’, schrijft ze erbij. Dat zal zijn waarom ze een foto heeft bijgevoegd van haar ‘nieuwe zelf’ in een legging en sportbeha.
“
De maat voor ‘een gezonde BMI’ bestaat uit kilo’s per vierkante meter. Maar een lijf is toch geen rol behang?
De drie woordjes zetten me aan het denken: een gezonde BMI. Wat is dat nou precies? De Body Mass Index reken je uit door je lichaamsgewicht (in kilo’s) te delen door je lengte keer je lengte (in meters). De maat voor ‘een gezonde BMI’ bestaat dus uit kilo’s per vierkante meter. Dat fascineert me mateloos, want welk deel van het menselijk lichaam laat zich nou betekenisvol uitdrukken in vierkante meters? Een lijf is toch geen rol behang?
Toch heeft deze curieuze maat in onze samenleving een aanzienlijke status. Het vertegenwoordigt tegelijkertijd een geneeskundige en een morele waarde: een BMI tussen de 18,5 en 25 is gezond, daaronder is niet goed en boven de 30 is echt ongezond en fout. Wie te zwaar is, ontvangt afkeuring, wie een paar kilo afvalt en onder de 25 zakt, krijgt geheid applaus. Zoals de studievriendin, gezien de reacties: ‘Heel knap, klasse, gefeliciteerd!’
“
'Een gezonde BMI' is meer fictie dan werkelijkheid
Maar de medische kant is niet zo exact als het lijkt. Om een dwarsstraatje te noemen: tot 1995 gold een BMI van 27,5 nog als gezond. De Wereldgezondheidsorganisatie paste die grens aan na een rapport van een commissie die zich niet zozeer baseerde op voortschrijdend wetenschappelijk inzicht, als wel op innige banden met de farmaceutische industrie, die op dat moment dacht dat ze heel binnenkort hét afvalmedicijn op de markt zou brengen. Nog een akkefietje: de Body Mass Index is ooit bedacht als maat voor – het zal ook eens niet – de lichamen van witte jongemannen van gemiddelde bouw. Liggen je genetische wortels in Azië, Afrika of Oceanië, of ben je heel klein, of vrouw, of oud, of Arnold Schwarzenegger, dan zegt de BMI minder. Voor zover het überhaupt iets zegt over het individu, natuurlijk, want naast een rekensom ben je ook nog een mens, die fit is (of niet), ziek is (of niet), en onlangs is aangereden door een Honda Gold Wing (of niet).
Wat ‘een gezonde BMI’ is? Meer fictie dan werkelijkheid. Een geruststellend verhaaltje voor het slapengaan voor de mensen die er door mazzel aan kunnen voldoen. En een hard moreel oordeel voor de rest.
Deze column verscheen eerst in OneWorld-magazine.
