‘Een onbetaalbaar coronavaccin: dat mogen we niet laten gebeuren’

Zo’n bedrijf koopt van de universiteit die de stof heeft ontdekt vaak een exclusieve licentie om het medicijn te ontwikkelen. Maar de universiteit of overheid stelt vervolgens geen voorwaarden aan de prijs en toegankelijkheid van het uiteindelijke medicijn, waardoor het de farmaceutische bedrijven vrij staat een hoge prijs te vragen. De patiënt heeft hier geen weet van, aldus Van der Kruijssen: “Doordat er weinig transparantie is over de kostenopbouw van een medicijn, is het onduidelijk hoe die hoge prijzen precies ontstaan.”

Zowel farmaceutische bedrijven als universiteiten en overheden nemen volgens hem op dit moment te weinig verantwoordelijkheid om de toegang tot betaalbare medicijnen te verbeteren en waarborgen. De commerciële belangen worden zo boven het belang van de patiënt gesteld, terwijl dat laatste volgens de arts-onderzoeker en zijn collega’s van License to Heal altijd voorop zou moeten staan.

In december raakte het Zwitserse farmaceutische bedrijf Novartis in opspraak omdat het bedrijf bekendmaakte Zolgensma te gaan verloten onder baby’s met SMA. In januari maakten de ministers van Volksgezondheid van vijf Europese landen, waaronder Nederland, in een verklaring duidelijk dat zij willen dat Novartis onmiddellijk stopt met verloten van het medicijn.

Duidelijke voorwaarden aan de financiering van een coronavaccin kunnen een dergelijke hoge prijs voorkomen. Europese parlementsleden deden vorige maand in een brief al een oproep aan de Europese Commissie om zulke voorwaarden te stellen. “Dat juichen wij natuurlijk toe, maar het zou geen gunst moeten zijn van een bedrijf”, zegt Van der Kruijssen. Wat zijn organisatie wil is juist dat het stellen van voorwaarden aan publiek gefinancierde geneesmiddelenontwikkeling de standaard wordt.

Een goede reactie, vindt Van der Kruijssen: “Als Trump de exclusieve rechten voor een vaccin krijgt, kan het betekenen dat de sterfte in de Verenigde Staten wordt teruggedrongen, terwijl in de rest van de wereld mensen blijven overlijden. Het mag nooit zo zijn dat iemand een vaccin exclusief voor zijn eigen land beschikbaar stelt.”

Mochten er meer signalen komen dat een coronavaccin niet voor iedereen beschikbaar zal zijn, dan is het volgens Van der Kruijssen echt noodzakelijk dat we druk uitoefenen op de beleidsmakers en eisen dat er voorwaarden worden gesteld. “Dat moeten we in de toekomst blijven doen als blijkt dat welk medicijn dan ook niet toegankelijk is. De gezondheidszorg is een mensenrecht en we moeten er met z’n allen voor staan dat iedereen toegang heeft tot medicijnen en vaccins.”