BLOG – Vorig jaar was ik laat met zaaien. Dat kwam doordat een prachtig moestuinplan toen – letterlijk – door chemicaliën in de kiem werd gesmoord.
Mijn eigen tuin is niet ruim genoeg om vorm te geven aan mijn ambitie om regelmatig (liefst dagelijks) onbespoten groente te kunnen oogsten. Ik ben bovendien te dol op bloemen en bijen om een enorme hoek vrij te maken voor groenten en kruiden. Via een kennis kon ik op een boerenerf in de buurt biologisch gaan moestuinieren. De nog aan te leggen moestuin konden we dan gezamenlijk ‘vullen’, biologisch beheren en er samen van oogsten. Te gek toch?
Beetje Roundup en klaar is het
Op een dag in april ging ik langs om te helpen spitten. De boer was al gestart. Het zag er strak uit – prachtige schone zandgrond en geen grassprieten of onkruid te bekennen. Op mijn vraag hoe hij dat zo snel voor elkaar had gekregen meldde hij: “beetje Roundup en klaar is het.” Oef, dat kwam hard aan bij mij!
Ik stamelde wat over schadelijkheid voor mens en dier en of er dan geen restanten van het middel in onze groente terecht zouden komen. Dat zou wel meevallen, verzekerde hij me. Hij gebruikte het al jaren; ’t middel is niet verboden en zijn familie heeft nergens last van. De boer had het spitwerk van die middag ondertussen afgerond, dus ik ging ‘gewoon’ naar huis.
De eerste plantjes komen al op in de moestuin
Kennis bijschaven
Eenmaal thuis ben ik mijn kennis over Roundup gaan aanvullen. Via het Pesticide Action Network (PAN) en mijn collega’s bij Wemos kreeg ik allerlei informatie. Al snel wist ik voldoende over de schadelijkheid van pesticiden als Roundup om op deze plek geen groente te willen verbouwen. Het voornaamste bestanddeel van Roundup, glyfosaat, is onder andere hormoon verstorend. Bovendien kan het leiden tot geboorteafwijkingen en de link met kanker (o.a. non-Hodgkin lymfklierkanker) is aangetoond – ook bij gebruik van lage doses. Een Franse studie toonde aan dat glyfosaat zelfs is aangetroffen in het haar en de urine van volwassenen en kinderen in wier directe leefomgeving Roundup-spray werd gebruikt.
Glyfosaat komt in de bodem en het grondwater terecht, evenals in melk en eieren (via residuen in het voedsel van de dieren). Over glyfosaatniveaus in voedsel is weinig bekend. Het schijnt dat de onkruidverdelgingsindustrie veel van de onderzoeksresultaten die aantonen dat glyfosaat schadelijk is onderuit haalt, bijvoorbeeld door de wetenschappelijkheid van onderzoeken in twijfel te trekken. Dit maakt het lastiger voor de autoriteiten om de regels aan te scherpen.
Met lood in mijn schoenen belde ik een aantal dagen later aan
Negeren kan niet meer
Met mijn nieuw verworven kennis kon ik het mezelf niet toestaan om mijn gezin groente voor te zetten dat gezaaid was op de keurig geprepareerde grond van de boer. Zoals Alice Hoffman zei: “Once you know some things, you can’t unknow them” (Incantation). Met lood in mijn schoenen belde ik een aantal dagen later aan. De boerin verzekerde me nogmaals dat ze tijdens de verbouw natuurlijk geen onkruidverdelger voor de moestuin zou gebruiken. Dat was geruststellend, maar veranderde mijn besluit niet. Ik schetste haar wat ik had uitgeplozen over de schadelijkheid en gaf haar een paar (al aangeschafte) zakjes biologisch zaad van gewassen die ik in de moestuin had willen zaaien. Zo kocht ik het schuldgevoel, dat ik had omdat we de moestuin opeens niet samen zouden beheren, een beetje af.
Wereldgezondheidsdag
Dit jaar heeft Wereldgezondheidsdag (7 april) als thema Voedselveiligheid. Meer dan 200 ziekten (waaronder diarree, kanker) worden veroorzaakt door of verspreid via voedsel. Te denken valt aan virussen (ebola werd allereerst verspreid via bushmeat), bacteriën, parasieten, maar ook chemicaliën. In die laatste categorie vallen gewasbeschermingsmiddelen als Roundup.
Voor mij geen schokkende onthulling meer, maar wel extra onderbouwing voor mijn keuze voor een ‘veilige’ moestuin
Een paar weken geleden heeft de International Agency for Research on Cancer (IARC), een in Lyon gevestigd agentschap van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO), het gezondheidsrisico van glyfosaat geclassificeerd als ‘waarschijnlijk kankerverwekkend voor mensen’. Ook het medisch vakblad The Lancet publiceerde onlangs een artikel met een vergelijkbare conclusie. Voor mij geen schokkende onthulling meer, maar wel extra onderbouwing voor mijn keuze voor een ‘veilige’ moestuin. En dit paasweekend ben ik samen met man en kinderen alvast begonnen met extra ruimte creëren voor groenten zaaien in eigen tuin.
RoundupGlyfosaathoudende onkruidbestrijdingsmiddelen (Roundup, Bayer Clear-Up en Pokon Stop) worden nog volop verkocht bij tuincentra, doe-het-zelf zaken en via internet. In Nederland mag Roundup vanaf eind 2015 niet meer aan particulieren verkocht worden. Dat is winst, maar het verbod geldt (nog) niet voor de professionele landbouw in ons land. De Tweede Kamer wil op korte termijn met minister Edith Schippers (Volksgezondheid, Welzijn en Sport) en staatssecretaris Wilma Mansveld (Infrastructuur en Milieu) praten over een verbod op glyfosaat.
Meer lezen? Over Roundup tref je op de site van Follow The Money een helder artikel aan. En op Mo.be een interessant artikel over de intense druk van chemiegiganten op de Europese Commissie.
