Eurocommissaris Miguel Arias Cañete is een joviale man. Hij maakt grapjes, slaat je op de schouders en wekt de indruk dat hij zich net zo opwindt over klimaatverandering als wij allemaal. We doen dit samen, is de boodschap, en hij is er voor ons. Maar aan zijn woorden moeten we niet te veel waarde hechten, als we kijken naar zijn daden.
De Europese Commissie heeft onder leiding van Jean-Claude Juncker beloofd om alle afspraken van de Eurocommissarissen op de website te zetten. Lobbywaakhond Corporate Europe Observatory (CEO) heeft de agenda’s van het eerste jaar van de energie-commissarissen Miguel Cañete en Maroš Šefčovič doorgenomen. De cijfers zijn niet mals. Van de 927 afspraken waren er 72 procent met het bedrijfsleven, ruim de helft met de energiesector. De eurocommissarissen spraken samen met een schamele vier duurzame energiebedrijven.
We waren ook gewaarschuwd — in elk geval voor Cañete. Cañete is een voormalig oliebaron. Dat kwam naar buiten toen hij aantrad als Eurocommissaris. Zijn aandelen in de oliebedrijven van zijn schoonfamilie heeft hij verkocht. Maar aangezien zijn zwager hem heeft opgevolgd als bestuursvoorzitter, is de schijn van belangenverstrengeling nog niet weg. Er stroomt nog steeds olie door de aderen van Cañete. Maroš Šefčovič was aangenomen om Cañete in de gaten te houden, maar Šefčovič doet net zo hard mee.
En afgezien van zijn joviale toon is aan weinig te merken dat Cañete zijn leven gebeterd heeft. Goed, hij pleit er hardop voor om de lucht- en scheepvaart in het klimaatverdrag te krijgen — een vurige wens van het Europees Parlement. Maar omdat de Europese Unie eigenlijk de enige is die die wens heeft, kan hij dat zonder veel gevaar doen. Over het naleven van de plannen die de landen hebben ingediend, heeft echter niemand hem horen pleiten. Cañete neemt genoegen met een eerste check in 2021. In zes jaar kan er veel gebeuren, en er kan ook veel mis gaan. Ook vindt hij het niet nodig om te pleiten voor een aanpak zonder fossiele brandstoffen. Als het maar klimaatneutraal kan, is dat wel genoeg.
De grootste truc waar Cañete mee kwam, is de zogeheten high ambition coalition, een coalitie die zou bestaat uit ruim 100 landen waaronder de EU en de VS, met grote klimaatambities1. Eén van de oprichters, de Marshall-eilanden, verklapte echter dat de coalitie maar uit 15 landen bestaat. Erger was dat juist de VS en de EU achter gesloten deuren tegen de mooie ambities van de coalitie pleitten. De wens om maximaal 1,5°C temperatuurstijging toe te staan, en bovendien te zorgen voor een hulpfonds voor landen die permanente schade ondervinden van de klimaatverandering, mocht eigenlijk wel van tafel.
Het is niet mogelijk om een individuele commissaris naar huis te sturen. En misschien is het ook om die reden dat niemand de moeite neemt om het te proberen. Maar voor het aanzien van de Europese politiek, voor de democratie en voor een ambitieus klimaatakkoord is Cañete een ramp.
