“Rechtse politici in Polen accepteren slechts één gezinsmodel: een man, een vrouw en kinderen
In Polen neemt de discriminatie van lhbti+’ers toe. Het land daalt razendsnel in de ranking van ILGA Europe, de lhbti+-belangenorganisatie die jaarlijks alle Europese landen rangschikt naar hoe lhbti+-vriendelijk hun wetgeving is. Tussen 2017 en 2019 bevond Polen zich op de één na laatste plaats in de Europese Unie, sinds 2020 op de allerlaatste plaats. Terwijl in 2014 nog tien landen lager scoorden.
OneWorld sprak drie Poolse lhbti+’ers die vanwege het homofobe beleid in hun land naar Nederland verhuisden. Verspreid over Pride-maand juni lees je hun verhaal. De interviews verschenen oorspronkelijk in OneWorld Magazine.
Lewandowski trok niet gelijk naar Amsterdam. Eerst woonde hij nog een tijd in Berlijn. “In Duitsland ging ik veel uit, ik liet me gaan. Ik was nog maar 24. Pas in Nederland was ik bewust bezig met mijn leven als niet-hetero persoon. Toen pas besefte ik dat ik niet mijn best hoefde te doen om geliefd en geaccepteerd te worden.” Hij ontmoette hier zijn man Merijn. “Zijn ouders verwelkomden me met open armen in de familie. Ze noemen me hun zoon.”
Voor zijn eigen ouders kwam Lewandowski pas uit de kast toen hij de relatie met Merijn serieus werd. “Ik wachtte tot ik me veilig voelde bij een partner. Mijn ouders hebben mijn keuze geaccepteerd, maar telkens als we op bezoek komen is de sfeer toch ongemakkelijk. Voor de oudere generaties blijft contact met een niet-hetero verwarrend, ze weten niet hoe ze zich moeten gedragen.”
Het leek de goede kant op te gaan
“Mensen kregen een ander perspectief doordat ze me leerden kennen
Met de komst in 2011 van het tweede kabinet van de liberale Donald Tusk, die premier was tussen 2007 en 2014, werd het politieke klimaat gunstiger: politici vielen lhbti+’ers niet meer openlijk aan, het parlement boog zich over de wetswijziging die geregistreerd partnerschap tussen twee mensen van gelijk geslacht mogelijk zou maken. En in 2014 werd parlementariër Robert Biedroń de eerste openlijk homoseksuele burgemeester in Polen.
“De huidige regering draaide alle ontwikkelingen terug
Volgens de communistische regering, die tussen 1944 en 1989 in Polen aan de macht was, bestond een andere geaardheid dan heteroseksualiteit niet. Homoseksualiteit werd alleen genoemd in combinatie met de aidsepidemie of forensisch onderzoek. Tussen 1985 en 1987 verzamelde de politie massaal compromitterende informatie over Poolse homoseksuele mannen en hun omgeving. De politie zou deze databank nar eigen zeggen gebruiken om sekswerk en homoseksuele criminele bendes te bestrijden.
Toen Polen in 1989 een vrijemarkteconomie werd, gebruikten sommige rechtse politici de anti-lhbti+sentimenten in de Poolse samenleving om stemmen te winnen. Uit publieke opiniepeilingen bleek namelijk dat een op de drie Polen homoseksualiteit als een ‘ernstig probleem’ zag en bijna de helft van de bevraagde Polen vond dat de overheid homoseksualiteit zou moeten bestrijden. Politici en publieke figuren haakten daar onmiddellijk op in en zo werden lhbti+’ers een gemeenschappelijke vijand.
De hatelijke sentimenten namen toe in 2004 en 2005, nadat de ngo ‘Campagne tegen Homofobie’ in 2003 foto’s van homoseksuele en lesbische koppels tentoonstelden in de publieke ruimte. Het was een reactie op een wetsvoorstel van senator Maria Szyszkowska (Sociaaldemocratische Partij), die geregistreerde partnerschappen tussen personen van hetzelfde geslacht mogelijk wilde maken. Het wetsvoorstel verdween in een la.
In dezelfde jaren verbood toenmalig burgemeester van Warschau Lech Kaczyński een Pride-viering in de hoofdstad. Zo wilde hij ‘de veiligheid van deelnemers garanderen, de schending van de goede zeden tegengaan en de openbare orde handhaven’. In werkelijkheid trachtte Kaczyński de samenleving te polariseren. Zijn tweelingbroer en huidig PiS-voorzitter Jarosław Kaczyński gebruikte dezelfde tactiek om de parlementaire verkiezingen in 2015 te winnen. Deze strategie hanteert PiS tot op de dag van vandaag.
Verder lezen?
Rechtvaardige journalistiek verdient een rechtvaardige prijs.
Maak jij OneWorld mogelijk?
Word abonnee
- Digitaal + magazine — € 8,00 / maand
- Alleen digitaal — € 6,00 / maand
