“Een absolute verbetering. Het huidige systeem is natuurlijk dramatisch. Het idee dat mensen het zelf maar uit moeten zoeken – in een soort neoliberaal paradigma – is al bedenkelijk voor mensen die hier al langer wonen, laat staan voor nieuwkomers die de taal niet kennen. Dat is vragen om oplichterij en dat is precies wat er gebeurd is. Het is goed om de regie weer bij de gemeenten te leggen.
Mijn bedenkingen heb ik wel bij die boetes (als inburgeraars te weinig inzet tonen, red.). Dwang heeft eigenlijk geen plaats in beleid; straf werkt contraproductief. Prikkelen, stimuleren en belonen werkt wel. We moeten goed beseffen dat de meeste nieuwkomers graag iets willen maken van hun leven in Nederland.”
Met wat voor onderzoek bent u nu bezig?
“Ik werk mee aan een groot onderzoek naar het Europese asielbeleid, ik werk hierin samen met andere Europese onderzoekers. Een erg actueel thema. Ik voer nu veel gesprekken met Nederlandse beleidsmakers en ambtenaren in de grote steden en dan merk je dat er in de praktijk een grotere bereidheid is om de mensen op te vangen. De vraag is of we straks nog een Europees beleid hebben? Je ziet de worsteling in Europa met de solidariteit, kijk naar het gesol met de vluchtelingenboten. Dit vraagstuk kan de EU echt opbreken.”
“De Middellandse zee op slot? We weten allemaal dat dat grote flauwekul is
Er is dus op het moment helemaal geen sprake van een migratiecrisis, maar van een politieke crisis. Het is eigenlijk de interne Duitse politiek, beter gezegd de Beierse politiek – waar in het najaar verkiezingen zijn – die de boel in Europa op scherp zet. Ik houd me inmiddels al twintig jaar bezig met migratie en dat eeuwige spanningsveld tussen politiek en de wispelturige werkelijkheid maakt dit uit wetenschappelijk oogpunt juist ook zo interessant.”
Wat vindt u van het migratiedebat in Nederland?
“Verontrustend. De verruwing. De toon wordt steeds harder en het beleid ook. Ongeacht wat het uithaalt. Elke keer is er weer een politicus die roept: ‘Nu is het genoeg, we moeten doorpakken, optreden.’ We zitten in een ongelofelijk neerwaartse spiraal. Denk aan die bed-brood-badregeling. Het gevolg is dat de gemeenten het toch zelf gaan oplossen.
Vorige week zag ik beelden waarbij honderden Oostenrijkse politieagenten en militairen bij de grens hebben geoefend in het afweren van vluchtelingen. ‘Flüchtlingsabwehr’ (vluchtelingen afweren, red.) is een acceptabele term geworden. Doodeng. Dan hebben we toch maar weinig geleerd van de geschiedenis. En als we sec naar de cijfers kijken: we hebben het over een half miljard inwoners in de EU, dan moeten we twee miljoen vluchtelingen toch kunnen opvangen?”
Moet de wetenschap zich vaker mengen in het debat?
“Dat gebeurt al wel. Je ziet mensen als Leo Lucassen, voor wie ik veel respect heb, die dit onvermoeibaar blijven doen. Zelf zoek ik die rol niet zo vaak meer, ook door de verruwing van het debat. Er is zo’n ongelofelijke intolerantie voor feiten. Feiten zijn alleen welkom wanneer ze goed uitkomen.”
Wat fascineert u aan het onderwerp migratie?
De oorspronkelijke dynamiek van het debat. Ik heb altijd al belangstelling gehad voor veranderingen. Wat verandert er in de samenleving en waarom? Er wordt altijd gedaan alsof veranderingen zo uitzonderlijk zijn, ik wil graag laten zien hoe normaal ze zijn. Dat geldt zeker ook voor migratie. Mijn betbetovergrootvader kwam eind achttiende eeuw uit het Duitse Hessen. Ook toen was er sprake van een enorme mobiliteit in Europa. Mensen gingen vechten in vreemde legers, boeren zochten hun heil elders. Migratie is van alle tijden, maar dat besef is zeker nog niet ingedaald.”
Verder lezen?
Rechtvaardige journalistiek verdient een rechtvaardige prijs.
Maak jij OneWorld mogelijk?
Word abonnee
- Digitaal + magazine — € 8,00 / maand
- Alleen digitaal — € 6,00 / maand
