“In Amsterdam I could wobble, weave and tumble with my bike without the fear of being driven over by a car.” Dat postte een Zuid-Afrikaan met de nickname Gheckogoblin als reactie onder een artikel op Independent Online, een Zuid-Afrikaanse nieuwssite. Hij woonde een tijdje in Amsterdam en noemt de manier waarop het verkeer in Nederland geregeld is “a total eye opener”. Fietsers krijgen overal de ruimte. Gheckogoblin reageert op het recente dodelijke verkeersongeluk van een bekende Zuid-Afrikaanse wielrenner in Kaapstad.
Fietsen en Kaapstad gaan namelijk doorgaans niet goed samen. Veel mensen vragen me regelmatig ‘of wonen in Kaapstad echt zo gevaarlijk is’, en dan schud ik altijd oprecht nee. Fietsen in de stad is daarentegen niet zonder gevaar. Fietspaden zijn een nagenoeg onbekend fenomeen en automobilisten zijn lang niet altijd oplettend ten opzichte van fietsers. En om daar iets aan te doen, fietsen elke maand, tijdens volle maan, een paar honderd fietsers ’s avonds door de straten van Kaapstad. Onder politiebegeleiding wordt automobilisten gemaand te wachten totdat de stoet gepasseerd is.
Wie niet horen wil, moet ons dan maar zien, dachten Daniel Graham en Elad Kirshenbaum, twee jonge, enthousiaste fietsliefhebbers uit Kaapstad. In juli 2012 tweette eerstgenoemde het volgende bericht de wereld in: ‘Capetonian cyclists out there! Who’s keen to do cycle around our beloved city and show those motorists who they are sharing the road with?’ En zo geschiedde.
Driewielers, skateboarders en fietsers
Daniels tweet resulteerde destijds in een handjevol, pak ‘m beet 30 mensen die door Kaapstad gingen fietsen. Een lachertje bij de 750 mensen die exact een jaar later om 21.00 uur verzamelen bij het Cape Town Stadium voor de zogeheten Moonlight Mass. De tocht valt samen met de avond waarop het volle maan is.
Fietsers, skaters, skateboarders en zelfs een paar steps, bereden door semi-profs in professionele outfits, volledig opgemaakte meisjes in korte rokjes en kleine kinderen die pas net van de driewieler af zijn. Allemaal willen ze met hun parade door de stad hetzelfde bereiken: meer fietspaden en meer aandacht – en dus veiligheid – voor fietsers. Het feit dat de gemeente Kaapstad per 1 juni jl. nieuwe verkeersregels invoerde, lijkt erop te duiden dat de fietsers in hun missie slagen. De oplossing lijkt zo simpel: meer fietspaden, een paar effectieve overheidscampagnes en wellicht her en der een extra verkeersbord. Of twee.
Veiligheid
Wielrennen is één van de populairste sporten in Kaapstad. Voor profs, wel te verstaan. Maar hoe geliefd ook, zonder gevaren is fietsen in de stad bepaald niet. Zondag 12 mei werd een van de bekendste proffietsers van het land (in zijn leeftijdsklasse) – de 59-jarige Koos Roux – tijdens een vroege zondagochtendrit met zijn 19-jarige zoon dodelijk aangereden door een onoplettende automobilist.Ironisch genoeg werden twee weken voor het tragische ongeval afspraken gemaakt over nieuwe regels ter bescherming van fietsers, die per 1 juni jl. van kracht werden. Zo mogen motorvoertuigen vanaf nu ‘alleen met gepaste voorzichtigheid een fietser inhalen’ en ‘tenminste 1 meter afstand tussen fietser en motorvoertuig aanhouden’. Fietsers zijn volgens de nieuwe regels verplicht zoveel mogelijk aan de linkerkant van de weg te fietsen (in Zuid-Afrika rijdt men links) en mogen niet met twee fietsers (of meer) naast elkaar fietsen . Ook is het tijdens het fietsen wettelijk verboden muziek te luisteren.
Waar zijn de fietspaden?
Voor Dayle (25) is het de eerste keer dat ze meedoet aan de Moonlight Mass. “Normaal gesproken zou ik niet door de stad fietsen,” zegt ze stellig. “Overdag misschien wel, het is een fantastische, betaalbare en milieuvriendelijke manier is om je door de stad te verplaatsen.” Het grootste obstakel vindt Dayle het feit dat er op veel plekken geen fietspaden zijn en de vele onoplettende automobilisten in de stad. Het feit dat sommige wijken in Kaapstad ’s avonds niet erg veilig zijn, is ook een bezwaar. Plus: ze heeft geen eigen fiets.
Aan de tocht doen opvallend veel Nederlanders mee, veelal studenten. Nederlanders en fietsen, het zit diep. Zo ook voor Jaya, een 21-jarige Nederlandse studente Industrieel Ontwerpen aan de technische universiteit van Kaapstad die deze avond voor de derde keer meefietst. Op een oude Amsterdamse OV-fiets, die ze gewoon hier in Kaapstad gekocht heeft. “Het is dat ik in een buitenwijk woon, anders zou ik overal in de stad fietsen,” glimlacht ze. Nederlanders zijn duidelijk meer ervaren dan Zuid-Afrikaanse fietsers, en laten zich daardoor waarschijnlijk minder afschrikken door het ontbreken van fietspaden.
“Mijn vader is een echte fietsfreak, hij sleurt me elke maand hier naartoe,” lacht Ruby. Ze wijst op een fanatiek ogende fietser tien meter verderop. Het is duidelijk dat zij en haar giechelende vriendinnen – Ruby getooid in een Hiawatha-achtig pakje – tijdens het fietsen vooral ook goed de ogen openhouden voor eventuele leuke mannelijke medefietsers. Want naast een maatschappelijke boodschap, is het event ook gewoon een gezellig sociaal gebeuren. “Juist omdat de meesten van ons vrijwel nooit in hun eigen stad fietsen, is het gevoel van ‘kameraadschap’ en verbondenheid tijdens de rit zo groot,” aldus Dayle. “
