Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld.
Word abonnee
Films over slavernij, die zul je op Pepr niet snel vinden. “Die verhalen over Zwarte pijn, die kennen we nu wel”, vindt Peggy Gemerts (44). Zij richtte Pepr in 2020 op als onderdeel van de bestaande streamingdienst Picl, waarop arthousefilms te vinden zijn. Met Pepr kreeg Gemerts de kans een selectie van films van Zwarte makers en verhalen uit de Afrikaanse diaspora te selecteren. Dat de site van Picl al stond als een huis, scheelde enorm: “Ik hoefde niet zelf het wiel uit te vinden.”
“'Voor films van makers van kleur zou geen publiek zijn, zeiden mijn collega's'
Verhalen waarin ze zichzelf en haar familie – Gemerts heeft een Surinaams-Nederlandse vader en een witte moeder – herkende, die vond Gemerts altijd al ontbreken. Ze kende de stereotiepe verhalen inmiddels wel over Zwarte1 trauma’s en gemengde relaties die zogenaamd gedoemd waren te mislukken. Een paar jaar geleden dacht ze nog dat ze zulke films moest gaan regisseren, zo vertelt Gemerts vanuit het roemrijke Amsterdamse theater Tuschinski, haar favoriete filmhuis. “Maar ik kwam erachter dat de films er wel degelijk al waren. Ze worden alleen niet vertoond. Er zou geen publiek voor zijn, zeiden mijn collega’s. Maar daar geloofde ik niets van.”
OneWorld portretteert mensen die zich inzetten voor een betere buurt, school, of werkomgeving. De Verenigde Naties en miljoenen betrokken burgers spraken hiervoor de duurzame werelddoelen af (SDG’s), die we in 2030 moeten halen. Denk aan gendergelijkheid, géén armoede, betaalbare en duurzame energie en kwaliteitsonderwijs voor iedereen. De Goal Getters in deze rubriek gaan daar nu al voor. Geïnspireerd? Check hier wat jij kunt doen.
Haar collega’s, dat zijn de filmdistributeurs. In die tijd werkte Gemerts zelf bij zo’n distributeur. Distributeurs kopen films aan, zorgen dat die in een bioscoop te zien zijn en doen de marketing om publiek te trekken. “In die wereld had ik in zekere zin mijn plek gevonden – ik hield van film, de verhalen, de diepgang – maar tegelijkertijd was het ook níet mijn plek. Het was een heel witte omgeving.” En dat vertaalde zich door in het aanbod dat de distributeurs samenstelden: in het Nederlandse filmaanbod was de diversiteit – zowel qua makers als qua verhalen – vaak ver te zoeken, vond Gemerts.
Daarom richtte ze in 2015 Full Color Entertainment op, haar eigen distributiebedrijf. Daarmee gaf ze oude én nieuwe films van makers van kleur hun ‘bioscooprelease’. Eén van de eerste films die ze uitbracht was bijvoorbeeld Sombra di Koló van de Curaçaose Angela E. Roe, over ‘colorisme’ op Curaçao. Colorisme is het idee dat een Europees uiterlijk het mooiste (en beste) uiterlijk zou zijn. “Daar hoorde je toen nog minder over dan nu.” Gemerts ging ook op zoek naar nieuw publiek. Arthousefilms worden namelijk voornamelijk bezocht door witte mensen. Door samen te werken met buurthuizen, culturele organisaties en bedrijven, zorgde ze ervoor dat haar films een nieuw publiek bereikten: jonger, diverser. Eerder werkte Gemerts al samen met het populaire kledingmerk Patta en het sociale platform Black Ladies Talk.
En voor de online kijkers ging Full Color Entertainment eind 2020 dus een samenwerking aan met Picl, een online platform waar mensen tegen betaling films kunnen zien die ook in de filmtheaters draaien. Ze noemde het Pepr. Op dit moment staan er zeven films op, die kijkers los kunnen aankopen, en er volgen er nog meer.
Meer moeite doen
Gemerts groeide op in Hoorn en ging naar een basisschool waar kinderen van elke mogelijke afkomst kwamen. Daardoor zag ze als kind ‘bijna geen kleur’, vertelt ze nu lachend. Dat veranderde tijdens en na haar studie Film- en Televisiewetenschappen, toen ze de witte wereld van de filmdistributie in rolde. Witte filmdistributeurs schenen de noodzaak voor het verbreden van hun aanbod niet te zien, terwijl dat volgens Gemerts niet moeilijk hoeft te zijn. “Ze moeten er gewoon de moeite voor doen!” Dat dat niet gebeurde, wijt Gemerts aan het feit dat er financieel gezien nooit een reden was om extra tijd en energie te stoppen in het vergroten van het bestaande netwerk.
“'Goede representatie gaat ook om wat je níet laat zien'
Inmiddels is dat veranderd, merkt ze; met de huidige generatie, en zeker sinds de golf van antiracismeprotesten in 2020, kan de filmindustrie de roep om diversiteit niet meer negeren. Al is ze op haar hoede voor commercialisering: “Diversiteit in je filmaanbod moet meer zijn dan een kans om geld te verdienen.” Gemerts hoopt dat distributeurs zich afvragen welke verhalen – door en over Zwarte mensen – ontbreken. Met Pepr wil ze daarin het goede voorbeeld geven.
Geen stereotypen
Welke films kun je dan op Pepr zien? Nou, Daughters of the Dust bijvoorbeeld. Die film gaat over drie vrouwen in de Gullah-gemeenschap, afstammelingen van tot slaaf gemaakte mensen, die zich begin twintigste eeuw vestigden op de Sea Islands, nabij de oostkust van de Verenigde Staten. Het is “een mooie film”, zegt Gemerts, over de veerkracht van een groep die altijd haar eigen cultuur heeft weten te behouden. “De film draait om de vraag: wat is hun toekomst?”
Voor Pepr ging Gemerts ook bewust op zoek naar films die voorbij Zwarte pijn en trauma’s van de Afrikaanse diaspora gaan. Goede representatie gaat namelijk ook om wat je níet laat zien, zegt ze: niet steeds de stereotypen over afwezige Zwarte vaders en gedoemde gemengde relaties. “De film Test Pattern gaat bijvoorbeeld over een Zwarte vrouw en haar witte vriend die juist een heel liefdevolle relatie hebben. Niet hun huidskleur staat centraal, maar een probleem waar ze samen mee om moeten gaan, namelijk dat de vrouw mogelijk is misbruikt tijdens het uitgaan.” Voor Test Pattern, nog tot eind deze maand te zien op Pepr, regelde Gemerts ook een Q&A met de regisseur (Shatara Michelle Ford). Tegen het eind van deze maand komt ook Jinn online, over een jonge Zwarte moslima in de Verenigde Staten, die worstelt met haar religie en identiteit.
“'Een grote dienst als Netflix kan alle rechten van je film opeisen'
Met Pepr probeert Gemerts zowel jonge makers een stapje vooruit te helpen, als oude makers de aandacht te geven die ze verdienen. “Sommige oudere films zijn zo slecht bewaard dat ze nergens te vinden zijn, niemand weet wie de rechten heeft, en de beeldkwaliteit is nooit verbeterd. Neem de drie documentaires van de Surinaams-Nederlandse regisseur Cindy Kerseborn die nu op Pepr staan, over de Caribische schrijvers Edgar Cairo, Frank Martinus Arion en Astrid Roemer. Het kostte maanden om erachter te komen wie de rechten beheerde, en vervolgens moest ik ze nog in goede kwaliteit online krijgen. Maar het is gelukt!”
Gemerts ziet een voorzichtige, hoopvolle ontwikkeling: Nederlandse makers van kleur krijgen steeds vaker geld van bijvoorbeeld het Filmfonds voor het uitwerken van ideeën. Uiteindelijk hoopt Gemerts dat dat ertoe leidt dat de diversiteit ook in de rest van de filmindustrie toeneemt. Er is namelijk nog steeds een handjevol bedrijven en grote fondsen dat bepaalt welke makers aan de slag kunnen, zegt ze. Wereldgigant Netflix wordt bijvoorbeeld geprezen om de diversiteit in het aanbod, maar: “Als je als beginnende filmmaker aanklopt bij zo’n platform, dan is het niet meer alleen jouw film; het kan zelfs zijn dat het bedrijf alle rechten krijgt. Dat is geen reden om niet met de grote streamingdiensten in zee te gaan, maar de macht is wel heel ongelijk verdeeld.”
