Het is niet misselijk wat Frank van der Linde (46) dezer dagen over zich heen krijgt. Op Facebook en Twitter zijn de vergelijkingen met Volkert van der Graaf niet van de lucht, en meent men dat hij ‘ook maar de gevangenis in moet’. Zover is het in de ontwikkelingssector nooit gekomen, maar ook daar streek de voormalige directeur van Fairfood en bestuurslid van branchevereniging Partos menigeen tegen de haren in.
Irritante drammer of broodnodige luis in de pels? Ziener of pain in the ass? De meningen lopen uiteen over Frank van der Linde, inmiddels ober/tekstschrijver-activist. OneWorld sprak drie Frank-watchers over the man you love to hate.
Vice Versa
Marc Broere, hoofdredacteur van vakblad Vice Versa, was de eerste die Van der Linde (hierna: Frank) een podium bood, in 2011. Frank was toen net vrij man, na acht jaar bij Fairfood en bestuurswerk bij Partos. Zijn missie was duidelijk: hij trok ten strijde tegen de veel te ‘softe’ hulpsector die het niet waagde de overheid te bekritiseren omdat die haar nu eenmaal betaalde. “BUZA, draai nu de geldkraan dicht!” was een typische oproep van Frank in die tijd. Broere: “Hij had hele goede punten, vond ik. Hij wees op het gebrek aan coherentie in het beleid: het kabinet legde de Nederlandse wapenindustrie bijvoorbeeld geen strobreed in de weg. En hij veroordeelde ngo’s omdat ze te veel als onderaannemers van de overheid optreden. Frank was een frisse stem in het debat. Maar hij scheerde ook alle organisaties over een kam, wat ik niet terecht vond. Hij sloeg door in zijn kruistocht en herhaalde zichzelf. Hij suggereerde ook dat er allerlei misstanden waren bij organisaties zoals Oxfam Novib. Dat kon hij niet waarmaken. Daardoor kreeg hij kritiek en mat hij zichzelf gauw een slachtofferrol aan. Wie uitdeelt, moet ook kunnen incasseren.”
Bezoekers van de Vice Versa-website durfden niet meer te reageren op opiniestukken, uit vrees door Frank de maat te worden genomen, zegt Broere. Eind vorig jaar stopte Frank als columnist, volgens Broere in goed overleg. Maar er volgde een fittie op Facebook, waarbij Broere hem als ‘relnicht’ kwalificeerde die door niemand meer serieus werd genomen. “Choose your battles, zei ik op een gegeven moment tegen Frank: in de wapenhandel zijn grotere boeven actief dan in de ontwikkelingsbranche.”
ID Leaks
Ook bij IDleaks, lobbygroep voor eerlijker berichtgeving over ontwikkelingssamenwerking, stapte Frank uit eigener beweging op, zegt scheidend voorzitter Tabitha Gerrets. “We hadden een duidelijk verschil in werkwijze: Frank koos de confrontatie, wij de dialoog.” Dat kwam aan het licht na een open brief van ID Leaks aan hulporganisatie Save the Children. IDleaks had moeite met een campagnefilmpje van Save waarin de organisatie het leed van een arm hongerig Afrikaans kind, Firdaoussi, exploiteerde – volgens IDleaks. Frank was mede-ondertekenaar, evenals Gerrets. Er kwamen gesprekken met de Save the Children-directie waarbij IDleaks aanbood mee te denken over een andere manier van communicatie. Het aanbod werd vriendelijk aangehoord, maar er werd, aldus Gerrets, verder niks mee gedaan.
Op dat moment besloot Frank een steviger middel in te zetten: een officiële klacht bij branchevereniging Partos. De andere brief-ondertekenaars haakten af. “Wij wilden ook wel confronteren, maar op een constructieve manier”, zegt Gerrets. Ook bij IDleaks werkten Franks reacties op het eigen webforum intimiderend. “Frank schetste het beeld dat je een loser was, als je niet zo ver durfde te gaan als hij. Het sloeg het platform dood.”
Shaming
Gerrets’ oordeel over Frank is gemengd. “Ik zie wel dat-ie succes heeft met zijn missie. Hij zet de laatste stap: shaming van de boosdoeners, zoals MEXX dat aanvankelijk weigerde het kledingakkoord voor Bangladesh te tekenen. Bij die actie heeft hij ook de nodige prominenten aan zich weten te binden. Shaming is heel effectief, want de reputatie van een bedrijf of organisatie komt te voet, en gaat te paard. En Frank doet dat ongegeneerd. Dat leidt in dit geval tot verbeteringen in de kledingindustrie. Zo is het ook goed dat hij de verdeelsleutel binnen de Samenwerkende Hulporganisaties aankaartte. Het opgehaalde geld wordt nog steeds verdeeld naar rato van de grootte van de organisaties, niet naar hun effectiviteit in een rampgebied."
"Maar ik vraag me soms wel eens af of hij oprecht de wereld beter wil maken, of toch vooral een strijd uit persoonlijke frustraties voert. Hij geeft de indruk dat ie nog een appeltje met de hulpsector te schillen heeft, na zijn tijd als Fairfood-directeur. Je kunt geen gevecht tegen de hele sector voeren, op basis van wat negatieve ervaringen uit het verleden.”
“Ik heb hem gekend als een constructief bestuurslid, en een aimabele vent”, zegt Jack van Ham, voormalig ICCO-directeur, en mede-bestuurslid van Partos. “Maar hij is getekend omdat hij als Fairfood-directeur wedde op Oxfam Novib. Fairfood dreef altijd comfortabel mee op subsidiestromen, onder andere via ICCO. Voor het nieuwe subsidiestelsel vanaf 2011 zette het in op samenwerking met Oxfam Novib. Maar er bleek uiteindelijk veel minder geld beschikbaar voor Fairfood in de Oxfam-alliantie dan ze voorheen kregen, een halvering zelfs. Voor Frank voelde dat als een dolkstoot in de rug. Dat heeft een getroebleerde periode in de relatie van Fairfood met Oxfam ingeluid. Het is onverwerkt verleden dat hem drijft. Maar wat hij nu schrijft, heeft een zuurgraad die hem niet verder brengt.”
'Lullige fout'
Zelf ziet Frank het als een ‘lullige grote fout’ dat hij zich blindstaarde op samenwerking met de 'gevestigde orde'. “Ik heb me te veel gericht op subsidiëring door het ministerie en de Postcodeloterij. Ik had Fairfood meer als maatschappelijke organisatie moeten ontwikkelen, de band met de burger aan moeten halen.” Ook al richt hij nu zijn pijlen op de kledingindustrie en GeenStijl, de strijd tegen de grote hulporganisaties blijft nodig. “Zij staan in de weg bij maatschappelijke vernieuwing. Veel initiatieven komen niet goed van de grond door het machtsdenken van de grote organisaties.”
Van directeur naar publicist/activist en sinds medio vorig jaar praktisch fulltime activist: ziedaar de ontwikkeling van Frank in een notendop. Zijn radicalisering betekent in ieder geval een streep door zijn carrièrekansen. “Dat klopt. Ik heb ook een megagrote financiële stap terug moeten doen. Vorig jaar heb ik een tijd in de kroeg gewerkt om rond te komen, nu heb ik gelukkig wat commerciële schrijfklussen. Ik heb even zwaar moeten schakelen. Maar nu heb ik dat volledig geaccepteerd.”
