Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld.
Word abonnee
De Haïtiaanse filmmaker Géssica Généus – die ook een beroemde actrice is – laat in haar eerste film als regisseur zien hoe het leven in haar land soms een droom en nachtmerrie ineen is. Freda is aan de ene kant een onmiskenbare lofzang op de hoofdstad Port-au-Prince en op de Haïtiaanse cultuur, die zich toont in de warme omgangsvormen, de Haïtiaanse hiphop genaamd rap krèyol, maar ook in de diepzinnige gesprekken over de erfenis van het kolonialisme. Maar het drama – dat vorig jaar op het filmfestival in Cannes in première ging – toont ook de keerzijde van het leven in het Caribische land: arbeiders krijgen vaak geen salaris, corrupte politici graaien erop los en bendegeweld domineert de straten.
OneWorld geeft vrijkaarten weg!
Voor het Movies That Matter-festival selecteerde OneWorld twee films uit het programma: Freda en Writing With Fire. We geven aan onze lezers 20 vrijkaarten weg voor een van deze twee films. Mail daarvoor naar winnen@oneworld.nl. Wie het eerst komt, het eerst maalt! Kijk voor meer informatie en dagen waarop de films draaien op de website.
Emigreren is voor sommige Haïtianen dan ook de enige uitweg. Maar de jonge antropologiestudent Freda (Nehemie Bastien in een mooie rol) twijfelt. Ze wil haar familie niet verlaten, haar studie afronden en bijdragen aan de vooruitgang van haar land. De mogelijkheden zijn echter beperkt voor de jongeren in het land, en de erfenis van het kolonialisme laat zich dagelijks voelen. “We strijden als vrije mensen”, zegt ze tijdens een verhit gesprek over de toekomst van Haïti. Waarmee ze bedoelt dat de zwarte inwoners van Haïti niet meer onder het juk van de Franse kolonisten leven, maar nog steeds moeten vechten.
Complexe contrasten
Het contrast tussen Freda en haar familie is groot. Freda’s moeder Jeannette (Fabiola Remy), die een klein winkeltje runt, heeft geaccepteerd dat haar identiteit ‘is gewist’ door de christelijke koloniale overheersers. Ze heeft zich daarbij neergelegd en haar hoop gevestigd op Jezus en de kerk. Freda’s zus Esther (Djanaïna François) heeft haar idealen ook al opgegeven. Zij wil een rijke man trouwen, terwijl Freda – die een relatie heeft met kunstenaar Yeshua (Jean Jean) – juist in de ware liefde gelooft. Een ander verschil: Esther gebruikt crèmes om haar huid lichter te maken; Freda is trots op haar donkere huidskleur. Het is dan ook geen verrassing dat het tussen Esther en Freda niet altijd botert.
“Généus laat met contrasten zien hoe complex het leven is voor de zwarte inwoners van Haïti
Généus laat met zulke contrasten zien hoe complex het leven is voor de zwarte inwoners van Haïti. Een studiegenoot van Freda zegt tegen een docent die vindt dat studenten antropologie zich niet voortdurend moeten bezighouden met politiek: “Wij zoeken de politiek niet, die zoekt ons.” Daarom sluit Freda zich soms af van de realiteit. Die dromerigheid wordt treffend verbeeld in een scène tijdens een kerkdienst waarin alle kerkgangers uitbundig dansen, behalve Freda, die met haar gedachten elders is. “Waarom wil je zo graag dat ik stop met studeren?” vraagt Freda op een gegeven moment aan haar moeder. “Wat ga je dan met je diploma doen?” antwoordt die. Maar dat weet Freda nog niet, en daar wil ze eigenlijk ook niet mee bezig zijn.
Knappe dwarsdoorsnede
Hoewel buiten kijf staat dat Généus met Freda een sterke zwarte vrouw wil neerzetten die vecht voor de Haïtiaanse cultuur, schemert er ook een naïeve idealist doorheen. Bovendien veroordeelt Généus moeder Jeannette en zus Esther niet. Integendeel, ze creëert juist begrip voor hen, omdat zij eigenlijk ook geen kant op kunnen. En ze toont dat Haïtianen die het land wel verlaten, terechtkomen op weinig zaligmakende plekken als de Verenigde Staten, of – zoals Freda’s vriend Yeshua – in de Dominicaanse Republiek. Freda is vernoemd naar voodoogodin Erzuli Freda. Dat is veelzeggend: Freda, de vrouw met de ‘heidense’ naam, wil in Haïti blijven om haar ware, Haïtiaanse identiteit te ontdekken.
“Hoewel Haïti zwaar is aangetast door het verleden, blijft ze de mooie dingen zien die voor haar voldoende reden zijn om te blijven
Généus – die ook het scenario schreef – draagt in Freda geen eenduidige oplossing aan, omdat die er simpelweg niet is. Haar film moet het hebben van nuance; van subtiliteiten. In ruim anderhalf uur schotelt Généus de kijker een knappe dwarsdoorsnede voor van het leven in Port-au-Prince. Ze doet dat met behulp van treffende symboliek, zoals een gat dat na een schietpartij in Yeshua’s slaapkamermuur zit: zijn moeder wil dat hij het repareert, maar hij vindt het mooi dat er nu zon naar binnen schijnt. Zo kijkt Freda ook naar haar land: hoewel Haïti zwaar is aangetast door het verleden, blijft ze de mooie dingen zien die voor haar voldoende reden zijn om te blijven.
Freda van Géssica Généus is een van de films in de OneWorld-selectie van het Movies That Matter-festival. De film is te zien op zaterdag 9 april om 10.15 uur en op woensdag 13 april om 18.30 uur in Filmhuis in Den Haag.
Verder lezen?
Rechtvaardige journalistiek verdient een rechtvaardige prijs.
Maak jij OneWorld mogelijk?
Word abonnee
- Digitaal + magazine — € 8,00 / maand
- Alleen digitaal — € 6,00 / maand
Terugkerende klant? Klik hier om in te loggen
Heb je een waardebon? Klik hier om je code in te vullen
