Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld.
Word abonnee
Vanuit Frankrijk, Brazilië, Duitsland, Engeland en tig anderen landen zijn demonstranten naar het Groningse Farmsum gekomen, om de actievoerders te ondersteunen in hun strijd tegen de gaswinning. Sommige mensen zijn al langer actief in de strijd tegen fossiele brandstof; anderen hebben zich recent pas aangesloten. Onder de naam Code Rood zijn tientallen actievoerders maandenlang bezig geweest met het organiseren van deze actie bij de Groningse locatie van De Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM). De afgelopen tijd werden contacten gelegd met lokale bewoners die actief zijn in de strijd en werden zo veel mogelijk mensen gemobiliseerd om deel te nemen aan de protestactie.
“De industrie heeft meer macht dan de bewoners, en politici negeren de zorgen van haar burgers
Hoe zijn al deze mensen bij elkaar gekomen? Sinds 2015 bezetten jaarlijks duizenden internationale activisten onder de naam ‘Ende Gelände’ (‘tot hier en niet verder’) kolenmijnen in Duitsland. Een groeiend aantal mensen uit Nederland deed hieraan mee, wat hen motiveerde ook klimaatvervuiling en fossiele brandstofwinning in eigen land aan de kaak te stellen. Vorige zomer riepen zij voor het eerst openlijk op tot burgerlijke ongehoorzaamheid. Gedurende een dag bezetten ze toen de haven in Amsterdam, waar kolen verscheept worden.
Solidariteit met Groningen
Dit jaar verklaarden zij zich solidair met de bewoners van Groningen, die al jaren actie voeren tegen de gaswinning uit de grond onder hun voeten, waarbij gevaarlijke technieken niet geschuwd worden, zoals ‘franking’ – het spuiten van bepaalde stoffen in de bodem waardoor scheurtjes ontstaan zodat gaswinning vergemakkelijkt wordt. In Groningen wordt zichtbaar hoe het systeem werkt: de industrie heeft meer macht dan de bewoners, en politici negeren de zorgen van haar burgers grotendeels. Er wordt onder de demonstranten ook gesproken over deze onrechtvaardigheid, waarbij Shell en de NAM de komende jaren minder financiële verantwoordelijkheid hoeven te dragen voor de schade van de gaswinning van de afgelopen decennia. Bovendien zal de bijdrage van Shell aan de belasting met de afschaffing van de dividendbelasting ook nog eens afnemen.
Sinds het begin van afgelopen weekend stroomde de camping in een nabijgelegen dorp vol met mensen die van plan waren aan de actie deel te nemen. Sindsdien wordt er elke dag vergaderd om verdere details te bespreken en zijn er workshops over fossiele brandstof en actietrainingen. Dinsdagochtend is het zover: iedereen staat vroeg op, kleedt zich aan en vertrekt in verschillende groepen naar de ingang van het NAM-terrein in Farmsum, een dorpje naast Delfzijl. Daar zal iedereen elkaar ontmoeten om de ingang te bezetten. En inderdaad, onder het roepen van de leus ‘Gas terug, genoeg is genoeg!’ komen zevenhonderd lokale, nationale en internationale actievoerders bijeen om de ingang te blokkeren.
Burgerlijke ongehoorzaamheid
Waarom kiest Code Rood voor deze openlijke ‘burgerlijke ongehoorzaamheid’ als actievorm? Sinds de protesten tegen nucleaire energie in de jaren 80 is dat in Nederland eigenlijk niet meer gedaan. “Als we het overlaten aan politici of aan de industrie, zien we dat er niets gaat veranderen. Daarom moeten we het heft in eigen handen nemen”, roept een actievoerder door de microfoon. Bij deze actievorm wordt de op handen zijnde actie openlijk aangekondigd en worden actief mensen gemobiliseerd voor het overtreden van de wet. “De wet gaat ons niet beschermen tegen klimaatvervuiling, dus vinden wij de wet niet legitiem en vinden we het noodzakelijk die te overtreden”, legt de Belgische Lies* (liever geen achternaam in verband met haar veiligheid) uit. Dit jaar heeft Code Rood daarom openlijk aangekondigd de werkzaamheden van de NAM te willen verstoren door bij de Groningse locatie de ingang te blokkeren, op een ‘geweldloze’ manier, aldus de actieconsensus. Het gaat immers ten dele om het symbolische effect. Dit zorgt wel voor discussie onder de actievoerders.
“Waarschijnlijk moeten we wachten op het eerste dode slachtoffer van een aardbeving in Groningen voordat Nederland wakker wordt
Ook in de groep mensen met wie ik bij actie aanwezig ben verschillen mensen van mening over wat het belangrijkste doel is van de actie. Moeten we nu de zitblokkade gelukt is, nog verder gaan? “Nu we hier toch zijn, is het jammer om het hierbij te laten? We willen toch dat het nú ophoudt? Dan moeten we laten zien dat we hier echt voor gaan staan!”, zegt de Duitse David*. “We kunnen de NAM niet werkelijk financiële schade toebrengen met een geweldloze actie. We moeten de media en de Nederlandse burgers aan onze kant houden en dat doen we alleen door geweldloos te blijven”, brengt Lies daar tegenin.
Moeten we wachten op het eerste dodelijke slachtoffer van een aardbeving in Groningen, voordat Nederland wakker wordt en beseft dat de actie legitiem is? Voor nu blijft het geweldloze overtreden van de wet het beste middel om de urgentie van het stoppen van de gaswinning duidelijk te maken.
Waarom zijn er zo veel mensen uit andere landen gekomen? Klimaatvervuiling kent geen grenzen en dat maakt dat iedereen het recht heeft zich daartegen uit te spreken. Westerse burgers hebben een grote verantwoordelijkheid om klimaatopwarming tegen te gaan. Zij hebben de kans zich te wenden tot de bedrijven en politici die het systeem ondersteunen dat de wereld schade toebrengt. Inwoners van Bolivia of Indonesië kunnen hier niet zo makkelijk komen en meedoen aan een demonstratie.
“Klimaatvervuiling kent geen grenzen en dat maakt dat iedereen het recht heeft zich daartegen uit te spreken
Daarbij zijn de eerste slachtoffers van klimaatverandering júist de mensen uit lagelonenlanden, waar regeringen weinig voor hen willen of kunnen doen. Niet de directeuren van NAM, Shell en Exxon lopen het eerste gevaar van hun natuur-veronachtzaming, maar juist de armste helft van de wereldbevolking. Door hier te staan, solidariseren wij ons met de Groningers, én met hen. Bovendien maken we deel uit van een mondiale beweging, van het protest in Duitsland voor het Hambacher Forest, tot in het Amerikaanse Dakota tegen de aldaar geplande oliepijpleiding.
Het is grijs en behoorlijk fris in het noorden van Nederland, maar toch besluiten vijftig mensen op woensdagmiddag nog een tweede nacht de blijven voor de ingang van de NAM. Het zijn Groningers die ondersteund worden door de internationale beweging. Er is nog een lange weg te gaan in de strijd tegen fossiele brandstof. Een belangrijk doel van de actie is alvast geslaagd: er is veel landelijke media-aandacht, en door internationaal bij elkaar te komen is ervaren dat de actievoerders niet alleen staan in de strijd voor het leven van mensen en natuur boven winst.
* In verband met de veiligheid van de aanwezigen, wordt alleen de voornaam genoemd. De achternamen zijn bij de redactie bekend.
Verder lezen?
Rechtvaardige journalistiek verdient een rechtvaardige prijs.
Maak jij OneWorld mogelijk?
Word abonnee
- Digitaal + magazine — € 8,00 / maand
- Alleen digitaal — € 6,00 / maand
Terugkerende klant? Klik hier om in te loggen
Heb je een waardebon? Klik hier om je code in te vullen
