Wij geadopteerden van kleur doen er daarom goed aan om ons niet alleen bezig te houden met de eerste vraag – door naar antwoorden te zoeken in afkomst en culturele roots. We zouden ook over dat laatste na moeten denken: wat betekent het voor ons om te leven in een land waar de witte norm domineert?
Ook geadopteerden van kleur ervaren racisme
“Ik kon ervaringen van racisme niet delen met mijn witte omgeving, die het zelf niet meemaakte
Gebrek aan herkenning in een witte omgeving
Bovendien ligt de situatie voor geadopteerden vaak nog complexer: het is gemakkelijk om te denken dat eenzaamheid en schaamte voor onze identiteit nu eenmaal een logisch gevolg zijn van adoptie of een adoptietrauma, en weinig met racisme te maken hebben. Daar komt nog bij dat mensen verwachten dat je niet klaagt, maar dankbaar bent voor de kansen die je door de adoptie hebt gekregen: een typische uiting van het white saviour complex.
Het is dus niet zo vreemd dat geadopteerden van kleur nog weinig aanwezig zijn binnen de antiracismebeweging, of in ieder geval niet zichtbaar als geadopteerde. Ook mij kostte het tijd te beseffen dat ik niet alleen tegen racisme strijd uit solidariteit met anderen, maar dat ik als geadopteerde ook zélf een verhaal heb. Geadopteerden van kleur zouden zich daarom niet alleen tegen racisme moeten inzetten omdat zij er zelf mee te maken hebben, ze zouden ook zichtbaarder moeten zijn als geadopteerde, omdat hun ervaringen met racisme vaak uniek en weinig besproken zijn.
Op zoek naar culturele roots
De misstanden rond interlandelijke adopties belandden op de politieke agenda toen de Raad voor Strafrechtstoepassing en Jeugdbescherming (RSJ) eind 2016 toenmalig minister van Veiligheid en Justitie Ard van der Steur onverwachts adviseerde om interlandelijke adopties uit een aantal landen per direct stop te zetten. Een belangrijk argument volgens de RSJ: het zou voor een kind het beste zijn om in de ‘eigen cultuur’ op te groeien. Het advies werd niet opgevolgd door de Tweede Kamer en de inmiddels nieuwe minister voor Rechtsbescherming Sander Dekker.
Wel stelde minister Dekker in april 2019 een commissie aan die onderzoek doet naar de rol van de Nederlandse staat bij illegale adopties uit Brazilië, Colombia, Indonesië, Sri Lanka en Bangladesh. Enkele maanden daarvoor spande een geadopteerde voor het eerst een rechtszaak aan tegen de Nederlandse staat, om die aansprakelijk te stellen voor de rol die de staat speelde bij haar frauduleuze adoptie. De zaak werd afgewezen wegens verjaring.
“We ervaren een druk om in verband te moeten staan met de cultuur van ons geboorteland
Voor sommige geadopteerden biedt de zoektocht naar hun roots en het aanleren van culturele gebruiken uit hun geboorteland inderdaad een antwoord. Voor anderen, zoals mijzelf, werkt die logica echter stigmatiserend: zij ervaren een druk om per se in verband te moeten staan met de cultuur van hun geboorteland. Zo ben ik me in mijn tienerjaren gaan verdiepen in de geschiedenis van mijn geboorteland China, in de (vergeefse) hoop daarin een stuk van mezelf terug te vinden.
Lessen van de antiracismebeweging
“In China werd ik gezien als gids die drie witte mensen rondleidde
Gelukkig zijn er al steeds meer geadopteerden van kleur die hun raciale identiteit een plek proberen te geven in Nederland, door zich uit te spreken tegen racisme en de witte norm in onze maatschappij. Zo zou dit voorjaar tijdens de Week Tegen Racisme een workshop ‘Adoptie en Kleur’ worden georganiseerd7. Ook zie ik op sociale media steeds vaker geadopteerden van kleur hun ervaringen met racisme delen, bijvoorbeeld op Asian Raisins, een organisatie die dit voorjaar in het leven werd geroepen naar aanleiding van het toenemende racisme tegen Oost-Aziaten. En geadopteerden kaarten de koloniale achtergrond van interlandelijke adoptie aan, waarbij zowel racisme als vermeende westerse culturele superioriteit een rol speelt.
Deze voorbeelden getuigen van een nieuwe ontwikkeling waarbij geadopteerden van kleur vaker de lessen van de antiracismebeweging aangrijpen in de strijd voor hun eigen erkenning.
“Ook de ervaringen van geadopteerden van kleur zijn onderdeel van Nederlands racismeprobleem
- Geadopteerden worden vaak aangeduid met de term ‘adoptiekinderen’, een term die (volwassen) geadopteerden reduceert tot het zijn van kind of ‘kind van’ en hen daarmee hun stem afneemt. De auteur kiest daarom voor ‘geadopteerde’. ↩︎
- Niet lang voor zijn dood kwam Holten erachter dat zijn geboortebewijs, net als dat van veel geadopteerden, fouten bevat en hij niet Tomy, maar Tony heette. ↩︎
- Inmiddels is gebleken dat er niet alleen sprake is van misstanden bij interlandelijke adopties, maar dat ook in Nederland kinderen structureel en onder dwang zijn afgenomen van ongehuwde moeders. ↩︎
- Eerste ouders worden vaak aangeduid met de term ‘biologische ouders’. Voor sommige geadopteerden is de band die zij hebben met hun eerste ouders echter meer dan alleen een biologische of genetische. ↩︎
- Zo stuurde een groep van 21 organisaties onder leiding van de Nederlandse organisatie United Adoptees International eind 2017 al een brief naar de Vaste Kamercommissie Justitie en Veiligheid, waarin zij opriep niet alleen naar toekomstige adopties te kijken, maar ook naar de misstanden bij adopties uit het verleden. ↩︎
- Volgens de populaire maar omstreden theorie van de Amerikaanse psycholoog en adoptieouder Nancy Verrier doorbreekt adoptie een vermeende essentiële band tussen moeder en kind, wat leidt tot wat zij de ‘primal wound’ of oerwond noemt. ↩︎
- Vanwege corona is deze workshop uiteindelijk niet doorgegaan. ↩︎
