Gevangen in een besmet vluchtelingenkamp

Op 29 maart waren de speeltuinen in het kamp ten noorden van Athene nog open: kinderen ravotten buiten, mensen bakten brood. ‘We hebben geluk’, schreef Amiri in een blog. ‘Covid-19 spaarde het kamp’. Maar het was een kwestie van tijd voor de epidemie ook daar uitbrak. ‘Het virus kent [ten slotte] geen grenzen’.

Het kamp gaat op slot. De politie zorgt ervoor dat niemand Ritsona verlaat. Bewoners haasten zich naar de winkels binnen het kamp om voorraden in te slaan. Maar velen hebben geen geld: de maandelijkse banktransfers 1zijn deze maand verlaat naar 20 april. Diegene die nog wel iets op de rekening hebben staan, kunnen het niet opnemen: de pinautomaat staat buiten het kamp. In de verboden zone, die de bewoners van het kamp niet kunnen betreden: de agenten waken erover.

Maar de bezorgdheid is niet weg. Want mensen weten nog steeds niet wat er staat te gebeuren. De tests die het Griekse ministerie van Migratie aankondigde, komen maar niet. Pas zeven dagen later worden nog eens negentig Afghaanse, Irakese en Syrische mensen binnen het kamp onderzocht. Zeven van hen blijken besmet.

In de voedselpakketten zit wel koemelk, maar daar kunnen de baby’s niet tegen. Daarom krijgen ze gekookt water met suiker in de plaats. Van alle Ritsonabewoners is 10 procent baby, en nog eens 9 procent zijn kinderen tussen de 3 en 5 jaar, vertelt Nikolaidou.

Isoleren werkt hier niet, legt Amiri uit. Besmette mensen geloven niet dat ze ziek zijn – ze vertoonden toch geen symptomen? “Dokters liegen tegen ons, denken ze. ‘Ze willen ons afzonderen. Ze doen het opzettelijk.’” Daarom blijven ze niet in de ISO-boxcontainers, waar kinderen tot voor kort les kregen en die nu voor de quarantaine dienen. Meer dan de helft van de mensen loopt gewoon nog rond.

Amiri probeert het te begrijpen: “De situatie is vreselijk voor de Afrikaanse gemeenschap. Veel mensen worden gemeden. Het is puur racisme. Ze zijn daardoor boos. Bovendien zijn ze in de war: ze snappen niet waarom uitgerekend zíj besmet raakten en waarom ze tegelijkertijd niet echt ziek zijn.”

Een deel van de kinderen speelt ook nog steeds buiten. Ouders hebben soms een pauze nodig, vermoedt Amiri. Er zijn ook mensen die wel beseffen dat je het beste in je wooncontainer kunt blijven, zegt ze. “Sommige families vragen om niet op bezoek te komen. Anderen slapen overdag en doen alles ‘s nachts om zo weinig mogelijk mensen tegen te komen.”

Het is namelijk moeilijk om anderen te ontlopen als je in een container woont. De ruimte, vier kamers en een keuken, wordt meestal gedeeld door twee gezinnen. Amiri: “Mijn familie heeft een eigen container omdat we met zeven zijn. Maar in andere units leven mensen met z’n achten of negenen, met meerdere families.”

In maart organiseerde de IOM ook een aantal infosessies over het gevaar van corona en de voorzorgsmaatregelen. Maar niet iedereen heeft daaraan deelgenomen. De sessies werden bovendien stilgelegd zodra het eerste coronageval werd vastgesteld.

Ook Amiri was vóór de lockdown druk bezig met een voorlichtingscampagne die ze met andere jongeren in het kamp was gestart. Ze maakten posters en gaven informatie over corona en voorzorgsmaatregelen aan wie ze maar konden vinden. Ook die campagne is opgeschort.

Zo zijn de bewoners niet alleen letterlijk maar ook figuurlijk afgesneden van de buitenwereld. Ze voelen zich niet veilig, zegt Amiri. “Wij hebben hulp nodig. Het virus is in het kamp – en we staan er alleen voor.”