Gevlucht en student, hoe is dat? #2

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee

Zahraa Attar (32) studeerde deze zomer af aan de Universiteit van Utrecht na een tweejarige onderzoeksmaster Linguïstiek. Met haar man en tweeling van acht woont ze in Loenen aan de Vecht. In 2014 kwam ze vanuit Syrië naar Nederland. In haar woonkamer met gele en rode muren, schilderijen en glimmend behang vertelt Attar bevlogen over haar liefde voor taal en al haar ambities en vervolgplannen.

Fascinatie

“Naast mijn moedertaal Syrisch-Arabisch hoorde ik in mijn jeugd al Engels en Frans om mij heen. Mijn vader was leraar Engels, als hij zijn lessen voorbereidde keek ik vaak mee. En de tweede taal van mijn moeder is Frans. Ja, ik denk dat mijn fascinatie voor taal vroeg is ontstaan. In het bijzonder meertaligheid. Hoe vormt taal onze gedachtes? Hoe verwerken we informatie van een tweede taal? Neem bijvoorbeeld de cijfers die Syrische kinderen in Nederland voor rekenen krijgen. Hoe worden die beïnvloed door taal? Dat was mijn scriptieonderwerp. ‘Het kind is slecht in rekenen’, denkt de docent snel bij slechte resultaten. Maar bij Syrische kinderen die niet lang in Nederland zijn, heeft het vaak te maken met dat ze het Nederlands nog niet goed genoeg beheersen. Ze snappen de vraag niet, of begrijpen een woord niet, bijvoorbeeld bij sommen met een verhaaltje erbij.”

Schuldig

“Syrische ouders in Nederland voelen zich vaak schuldig dat ze thuis geen Nederlands spreken. Ze voelen een druk om dit wel te doen. Als een Nederlands gezin in Saudi-Arabië gaat wonen, gaan ze thuis toch ook niet Arabisch praten, denk ik dan. Bovendien nemen de kinderen fouten van ouders over als ze de taal niet goed beheersen.

In Syrië sprak ik Engels met mijn kinderen, maar nu Syrisch-Arabisch. Ik ben bang dat ze het vergeten. Engels gaan ze hier op school toch leren. Met elkaar en met vriendjes praten ze perfect Nederlands. Als ze nu Engels praten hoor je wel een licht Nederlands accent, haha.”

Internationaal

“Ik heb een internationale master gedaan. Mijn studiegenoten kwamen uit China, Italië en Zuid-Amerika. Ik heb nog steeds goed contact met ze. Maar het is wel anders dan in Syrië. Na college ging ik vaak wat hangen met medestudenten, wat leuks doen. Hier merk ik dat het niet zo spontaan gaat: je moet minstens een week van tevoren iets afspreken. Dat was wel lastig, want ik ben juist heel impulsief: koffie nu of zo meteen?”

Strand

“Ik merk dat veel mensen denken dat Syriërs moslim moeten zijn. Nee, ook in Syrië wonen christenen. De oudste kerken ter wereld zijn daar te vinden! Ja, ook in Syrië mogen vrouwen bikini’s dragen op het strand. Ik krijg daar veel vragen over. Het is onwetendheid. Op de universiteit val ik niet echt op, dat is wel fijn. Er is daar veel meer een mix van mensen.”

Studienerd

“Nog voordat ik in Nederland was vroeg ik aan mijn man die hier al zat: waar en hoe kan ik studeren? Hij vroeg rond in het azc [asielzoekerscentrum] en hoorde over UAF, de stichting voor vluchteling-studenten. Eenmaal in Nederland belde ik ze direct.

“
Ik wil altijd alles lezen, elk artikel, een typische studienerd. Als ik dat niet doe raak ik in paniek

Tweet dit

Tijdens mijn studie was ik altijd goed voorbereid. Ik wil altijd alles lezen, elk artikel, een typische studienerd. Als ik dat niet doe raak ik in paniek. Vorig jaar liep het wel een beetje uit de hand: ik had altijd en overal iets te lezen bij me. Bij het ontbijt, bij het avondeten, en dan las ik door tot diep in de nacht. Een keer gingen we uit eten. In de auto naar het restaurant toe begon ik aan een artikel en tijdens het eten las ik verder. Erg hè? Toen hebben mijn kinderen er wel iets van gezegd. ‘Jongens gaan jullie maar tekenen’, zeg ik dan.”

Heimwee

“Ik heb geen heimwee naar Syrië, niet naar een land waar ik niet kan zeggen wat ik denk. Mijn vaderland is een land waar ik me veilig en vrij voel, zoals nu. Natuurlijk mis ik mijn ouders, ik heb ze al vier jaar niet gezien. En ik heb warme herinneringen aan Aleppo, waar ik ben opgegroeid. Aleppo is een hele gezellige stad, winkels zijn tot laat in de avond open, gezinnen wandelen er rond tot na middernacht. Oh en tijdens de feestdagen, de ramadan, is er echt een fijne sfeer, iedereen is dan buiten. Die beleving is hier wel anders, je moet echt zelf wat organiseren.”

Wow wat heftig

“Ik heb in Nederland zeker veel ruimte gekregen om te doen en leren wat ik wil. Maar die ruimte had ik ook in Syrië. Op het gebied van de vrijheid van meningsuiting is het hier natuurlijk een wereld van verschil. Als ik aan mijn medestudenten of vrienden over Syrië vertel, dat mensen in de gevangenis zitten vanwege hun politieke idealen, reageren ze vaak verontwaardigd. Zo van: ‘Huh, kan dat in 2018?’ Soms willen ze het ook niet horen. ‘Wow wat heftig’, zeggen ze dan, en dan gaan ze over tot de orde van de dag.”

Afstuderen

“Ik ben eind augustus afgestudeerd en 1 september begon ik meteen met werken als onderzoeksmedewerker, ook aan de Universiteit van Utrecht. Ik zit niet stil nee. Ik zou super graag willen promoveren en een lerarenopleiding willen volgen. Taalstoornissen, sprakeloosheid, educatie en meertaligheid… er is nog zoveel waar ik in wil duiken. Maar het allerliefst wil ik een Nederlands paspoort, dan kan ik mijn ouders zien, die verblijven in Egypte. Ik heb een verblijfsvergunning voor vijf jaar, daarna moet bekeken worden of ik langer mag blijven. Nu heb ik zo’n gevoel van onzekerheid dat ik ooit terug moet.”