Tegen politieke huisjes schoppen via muziek en het verlangen naar een betere wereld, dat is wat bovenstaande zangers met elkaar gemeen hebben. Van zoetsappige Motown zangers tot aan langharige hippie rocksterren: ze zijn allemaal voor Music above fighting. Zet je speakers maar alvast aan!
Vroeger uitten burgers kritiek op sociale gebeurtenissen vooral via literatuur en beeldende kunst. Vanaf de tweede helft van de twintigste eeuw kwam daar een nieuwe stroming bij: opiniemuziek. Opzwepende ritmes en vlijmscherpe teksten galmden ineens uit de radio. De protestmuzikanten hadden een duidelijke boodschap te melden: de oorlog kent geen winnaar, dus kappen ermee. OneWorld zet er een paar op een rij.
[[{“fid”:”21713″,”view_mode”:”default”,”type”:”media”,”attributes”:{“height”:391,”width”:395,”style”:”width: 150px; height: 148px;”,”class”:”media-element file-default”}}]]
Luister naar:
Motown zangers Edwin Starr met ‘War!’ (1969) en Marvin Gaye met ‘What’s going on’ (1971)
De Vietnamoorlog
Terwijl wereldwijd de straten volliepen met demonstranten, gewapend met spandoeken en anti-oorlog leuzen, die zich opwonden over de oorlog in Vietnam (1955-1975), werd in de studio het ene protestlied na het andere geproduceerd. De Vietnamoorlog bleek een grote inspiratiebron te zijn.
“In die tijd hadden jongeren tenminste nog idealen. Er werd écht naar de muziek geluisterd”, hoor je die generatie mensen tegenwoordig wel eens zeggen. Misschien is dit waar, maar misschien ook niet. Maar één ding is zeker: de muziekmarkt, met zijn commerciële belangen en concurrentieveld, zal ongetwijfeld ook een grote rol hebben gespeeld. We leven nu in tijdperk met meer mogelijkheden. Kijk maar naar het aantal radiozenders, muziekprogramma’s, digitale muziekkanalen en muzikanten die vandaag de dag beschikbaar zijn voor de consumentenmaatschappij waarin wij verkeren. Vroeger was dit aanbod veel geringer. Nu heeft een lied veel meer competitie. Een hit scoor je dus niet meer zomaar.
Zie ook:
‘Music above fighting’ (Masterpeace) een mini docu waarin drie conflicten uitgelicht zijn. Bij ieder scheidingsmuur zingen twee mensen het meesterlijke nummer ‘Imagine” van John Lennon.
Spotify of toch de charmante vinyl plaat?
Via Spotify of YouTube heb je nu als verwende consument te allen tijde toegang tot muziek van over de hele wereld; van oriëntaalse ritmes tot aan rockabilly blues. Maar er is een tegenbeweging opgestaan.
Offline én online protesteren
Terug naar de rol van protestliedjes in tijden van conflict. Via een lied kon je als muzikant ongehoorde meningen vertegenwoordigen. Je was een maatschappelijk werker met een microfoon in de hand in plaats van een pen. Met behulp van de radio was het bereik van dit soort liederen groot. Nu is de maatschappij zelfredzamer. Ontevreden burgers hebben meer communicatiekanalen en middelen tot hun beschikking. In de tijd van de Vietnamoorlog was dat veel minder. Tegenwoordig kan men zowel offline als online protesteren. De World Wide Web en sociale media bieden veel mogelijkheden. Men kan maatschappijkritische teksten nu ook via blogs, fora en sociale netwerken als Facebook en Twitter verspreiden.
Een typisch voorbeeld hiervan is het (rap)lied ‘Freedom Syria’ dat op YouTube circuleert. “Syrie, we mogen geen angst kennen. De tijd is nu en de plek is hier. Revolutie! Revolutie!, zingt de Engelstalige muzikant. Heb je een camera en iets interessants te melden, dan kun je je filmpje net als deze muzikant op YouTube uploaden. De één gaat viral, de ander niet.
Arabische protestmuzikanten
Net als in de tijd van de Vietnamoorlog, worden er bij huidige conflicten protestliederen gemaakt. De liederen komen alleen niet meer van Amerikaanse of Europese bodem. Ze zijn afkomstig van Arabische muzikanten die via muziek hun onvrede uiten over zaken als armoede, corruptie en politiek. De een komt ermee weg, de ander wordt gestraft. Hieronder zijn een aantal uitgelicht.
[[{“fid”:”21714″,”view_mode”:”default”,”type”:”media”,”attributes”:{“height”:200,”width”:200,”style”:”width: 150px; height: 150px;”,”class”:”media-element file-default”}}]]
Luister naar:
1) Boudewijn de Groot: ‘Weltrusten Meneer de President’ (1966)2) Barry McGuire: ‘Eve of Destruction’ (1965)
3) Neil Young: ‘Ohio’ (1970)
Tunesië:
El General, een rapper, durfde de regering te bekritiseren. In zijn rapnummer ‘Rais Lebled’ (De President) beledigt hij de toenmalige dictator Zine El Abidine Ben Ali. Tijdens de straatprotesten in Tunesië werden zijn teksten massaal gezongen: “Overal misère meneer de president. Ik spreek nu zonder angst, ook al weet ik dat ik hiermee in de problemen kom. Ik zie overal onrechtvaardigheid.” De rapper werd hiervoor achter tralies gezet. Een week later verlaat Ben Ali het land en wordt El General vrijgelaten.
[[{“fid”:”21715″,”view_mode”:”default”,”type”:”media”,”attributes”:{“height”:360,”width”:480,”style”:”width: 250px; height: 188px;”,”alt”:”el général, the voice of Tunisia, english subtitles”,”class”:”media-element file-default”}}]]
Het lied ‘Kelmti Horra’ (Mijn woord is vrij) van de Tunesische Amel Mathlouthi is ook erg populair in de Arabische wereld. In deze videoclip zingt ze bij een demonstratie in Frankrijk. Ze is in 2008 in Parijs gaan wonen toen haar kritische liederen verbannen werden op de Tunesische radio en tv. Dit jaar was ze bij het Amsterdam Roots festival.
[[{“fid”:”21716″,”view_mode”:”default”,”type”:”media”,”attributes”:{“height”:360,”width”:480,”alt”:”Tunisian Girl Singing I Am Free My Word Is Free during candle vigil 14-1-11 (Enlgish Subs)”,”class”:”media-element file-default”}}]]
Egypte:
‘Sout el Horaya’ (Stem van de vrijheid) van Amir Eid is veruit het meest bekeken Arabische protestsong op YouTube (meer dan 2 miljoen views). In de videoclip playbacken de demonstranten op Tahrirplein de muziektekst. “Ik ging naar buiten en zei: Ik kom niet meer terug. En ik schreef met mijn bloed op elke hoek van de straat. We hebben onze stemmen laten horen aan degenen die voorheen niet luisterden en alle barrieres waren verbroken”, is een greep uit de tekst.
[[{“fid”:”21717″,”view_mode”:”default”,”type”:”media”,”attributes”:{“height”:360,”width”:480,”alt”:”Sout Al Horeya صوت الحريه Amir Eid – Hany Adel – Hawary On Guitar & Sherif On Keyboards”,”class”:”media-element file-default”}}]]
Maar ook Ramy Essam wist met zijn lied ‘Irhal’ (Ga weg) vele vrijgevochten harten te veroveren. In zijn muziektekst heeft hij het tegen voormalig president Hosni Mubarak: “Wij zijn allen één en we hebben maar één verzoek. Ga weg, ga weg, ga weg.”
[[{“fid”:”21718″,”view_mode”:”default”,”type”:”media”,”attributes”:{“height”:360,”width”:480,”alt”:”Ramy Essam – Irhal [leave] | رامى عصام – ارحل”,”class”:”media-element file-default”}}]]
Tijdloos
Over het algemeen is de boodschap van protestliederen tijdloos. De zaken die in de jaren ’60 en ’70 bekritiseerd werden, zijn in hoofdlijnen nu nog steeds actueel, alleen is de focus op een ander continent komen te liggen. Dit artikel is geschreven om de muzikale juweeltjes uit de tijd van de Vietnamoorlog weer een podium te geven, om ze bekend te maken bij de generatie die er niet mee is opgegroeid.
Welk protestnummer staat er niet tussen, maar verdient volgens jou de spotlights? Laat het ons weten via een bericht hieronder!
