Op het eerste gezicht is het een enorme chaos in de grote hal van het ‘Palais de Congres’ in Parijs. Zo’n tweeduizend klimaatactivisten vanuit de hele wereld zijn hier bijeen, terwijl verderop in de stad de laatste onderhandelingen over het klimaatakkoord plaatsvinden. De wereldleiders krijgen de handschoen toegeworpen: voor deze strijders voor het milieu gaan de klimaatambities lang niet ver genoeg.
Mensen zitten of de grond en tekenen en schilderen posters en demonstratieborden. Anderen zijn verwikkeld in discussies in kleine subgroepen. Voor iedereen is er een veganistische maaltijd. Dresscode: overwegend bergschoenen en lange ongekamde haren. Het groepsgevoel wordt versterkt door sessies waarbij mensen in kringen elkaars handen vasthouden en elkaar optillen en boven hun hoofd doorgeven. Actievoerders van over de hele wereld roepen de menigte toe om te blijven strijden voor 'een andere wereld dan die waar de wereldleiders straks een akkoord over sluiten'.
Knuffels
"Het geeft heel veel energie wat hier gebeurt", benadrukt Zivile Mantrimaite. De Litouwse is bestuurslid van Young Friends of the Earth International. "Er ontstaat een nieuwe groene beweging. Organisaties waren altijd versnipperd, maar hier werken we allemaal samen – klein en groot en uit alle landen van de wereld." De 22-jarige activiste is al twee weken in Parijs en is bevangen door de sfeer. "We hebben elke dag bijeenkomsten van ’s ochtends zeven uur tot middernacht. Met een kerngroep van twintig mensen van de Young Friends of the Earth werken we intensief samen. Dat leidt soms tot onenigheid, maar ik ontvang elke dag ook wel drie knuffels."
"Ik voel mij gesterkt door alle mensen die hier gekomen zijn", zegt Dipti Bhatnagar. Ze staat aan het hoofd van Friends of the Earth in Mozambique. "In Mozambique voelen we de klimaatverandering al direct. Het ene jaar is er extreme droogte en het volgende jaar hebben we overstromingen. Aangezien het grootste deel van de bevolking boer is, heeft dat directe invloed op hun leven. Wij benadrukken hier samen dat wereldleiders en vooral Westerse landen niet mogen wegrennen van hun verantwoordelijkheid en moeten zorgen voor financiering en technologie. Tenslotte hebben zij het probleem in de afgelopen eeuw veroorzaakt. Wij willen een nieuw systeem.” Bhatnagar betreurt het dat vele activisten uit landen als Nigeria en Colombia geen visa hebben kunnen krijgen om naar Parijs te reizen, na de aanslagen.
Hollandse bus
Voor Nederlanders was dat geen probleem. Milieudefensie nam 500 Nederlanders mee in bussen naar Parijs. Onder hen doorgewinterde actievoerders, maar ook mensen die nooit eerder de straat op waren gegaan. "Ik wil graag mijn kleine steentje bijdragen door in Parijs te laten zien dat ik het klimaat belangrijk vind", vertelt een van de deelneemsters die in het dagelijks leven bij een grote aannemer werkt. "Ik hoop dat het een historisch moment wordt en daar wil ik graag bij zijn", merkt een meereizende student op. In de bus delen de deelnemers van alle leeftijden hun tips om duurzaam te leven en zingen ze liedjes over het klimaat. Slapen doen de activisten in een grote tent op matjes op de grond.
In de congreshal wordt de Hollandse delegatie toegesproken door Ike Teuling, campagneleider bij Milieudefensie. "Wij zijn bijeengekomen om het laatste woord te hebben tijdens deze top. Wat er ook uitkomt, de wereldleiders zijn niet van de milieubeweging af: we zullen zorgen dat de ambities hoog blijven, lasten eerlijk worden verdeeld en de beloftes worden waargemaakt."
Rode lijn
Op zaterdag kan er dan eindelijk echt actie gevoerd worden. Na de aanslagen verbood de Franse regering een mars te houden. In enkele weken hebben Franse organisaties een nieuwe actie bedacht: door in kleine groepen te verspreiden op specifieke plekken in de stad en via de GPS op je telefoon te locatie ‘in te checken’ werden online de woorden ‘Climate Justice Peace’ gevormd. De actie is goed gecoördineerd en de actievoerders doen gedwee wat hen wordt opgedragen. En op de website lichten inderdaad de drie woorden op het afgesproken tijdstip op.
Dan is het haasten naar de metro, want op het laatste moment staan de Franse autoriteiten toch een demonstratie toe, op de Avenue des Champs-Elysees, met de Arc de Thriomphe als decor. Deelnemers dragen rode kleding en een rood lint wordt in de lucht gehouden als teken dat er al teveel grenzen overschreden zijn. Na twee minuten stilte voor klimaatslachtoffers, mag er eindelijk gescandeerd worden: "What do we want? Climate Justice! When do we want it? Now!" De brede boulevard is in een mum van tijd helemaal volgestroomd.
De Nederlandse delegatie hoort in de bus de uiteindelijke uitkomst van de Top is. Een mooi resultaat, al is Milieudefensie niet te spreken over het gebrek aan afspraken over financiële vergoedingen bij klimaatrampen in ontwikkelingslanden.
Maar het akkoord is te mooi om echt tegen te protesteren. Toch is er vandaag wel een spirit aangewakkerd: de ondertekenaars zijn nog niet van deze klimaatstrijders af. De activisten zullen zeker toezien op de belofte in het akkoord om onder de 2 graden opwarming te blijven.
