Hoe duizenden vluchtelingen op het kleine Malta overleven

Een kijkje bij de hectische bushalte in Bombi, net buiten de Maltese hoofdstad Valletta, geeft een goede indruk van de duizenden migranten die de afgelopen jaren op dit kleine eiland arriveerden. Het is een komen en gaan van jonge mensen, voornamelijk uit sub-Sahara Afrika, op weg van of naar hun nieuwe werkplek.

Door de nabijheid van Malta bij Afrika trekt het eiland veel migranten aan – de meerderheid hoopt door te reizen naar andere Europese landen. Volgens VN-vluchtelingenorganisatie UNHCR arriveerden alleen al in 2018 1445 bootvluchtelingen vanuit Libië op Malta. Ze kwamen vooral uit Libië, Soedan, Syrië, Bangladesh en de Hoorn van Afrika (Ethiopië, Somalië, Eritrea). Het exacte aantal vluchtelingen dat momenteel op Malta verblijft is echter onbekend, ook bij humanitaire organisaties die op het eiland actief zijn.

Een jonge Gambiaan werkt in het centrum van Valletta.

Een van de actieve ngo’s hier is Kopin, een lokale organisatie die met educatieve projecten een ‘duurzame opvang’ en een ontmoetingspunt tussen lokale en buitenlandse gemeenschappen wil bevorderen. Dominik Kalweit en zijn collega William Grech werken bij Kopin en leggen uit hoe het de migranten vergaat: iedereen die illegaal op Malta aankomt wordt naar een observatiecentrum gebracht, waar – officieel duurt elk verblijf maximaal vijftien dagen – mensen worden geïdentificeerd, geregistreerd en psychisch en fysiek onderzocht.

De Maltese overheid heeft zogenaamde ‘Open Centra’ ingericht om migranten in onder te brengen. Ze ontvangen een minimuminkomen, maar geen voedsel of andere hulpdiensten. Mensen hebben in deze overvolle opvangcentra bewegingsvrijheid om naar school of werk te gaan, maar wie besluit het centrum te verlaten, kan niet meer terugkeren. Personen zonder documenten of met een verlopen visum worden in detentie geplaatst. Dit kan onder bepaalde voorwaarden, of wanneer informatie over de vluchteling ontbreekt, voor onbepaalde tijd worden verlengd.

Sinds kort komen veel jonge mensen naar Malta vanuit Italië, op zoek naar werk of vanwege het restrictieve migratiebeleid van de Italiaanse minister van Binnenlandse Zaken Matteo Salvini.

Zo woonde Issouf uit Libië een paar maanden geleden nog in een opvangcentrum in de buurt van het Siciliaanse Catania. Trots vertelt hij hoe hij in Italië als elektricien werkte. Hij belandde op Malta omdat hij na de sluiting van het Mineo-vluchtelingenkamp niet wist waar hij naartoe moest. Ondanks zijn – onlangs verlopen – Italiaanse bedrijfsvergunning is een terugkeer naar Italië hem door zowel de Maltese als de Italiaanse autoriteiten geweigerd. Over de situatie in zijn eigen land zegt hij: “In Libië zijn mensen volledig doorgedraaid. Mensen zoals ik worden doodgeslagen alsof we vliegen zijn. De rest van mijn familie is nu naar Nigeria gevlucht.”

Graffiti op de Marsa-bushalte waar voorheen een ‘Open Centrum’ stond. Vanwege slechte omstandigheden is het centrum gesloten. In de plaats daarvan is een ontvangstcentrum van het International Rescue Comittee gekomen, voor migranten die zonder papieren op Malta aankomen.

Een Sudanese migrant bereidt agashe, vleesspiesen van kip, lams- of rundvlees, voor migranten die hun vrije tijd met elkaar doorbrengen.

Ondanks de geringe omvang van het eiland duurt het ongeveer een uur om met de bus van Bombi naar Hal Far te komen, waar, vlakbij de internationale luchthaven, de opvanglocaties liggen. De ritten ernaartoe zijn vaak vertraagd of worden geannuleerd. De open centra liggen op verlaten industriegebieden, zonder verdere faciliteiten. De centra bestaan uit een rij witte containers die bovenop elkaar zijn geplaatst, per stuk bewoond door minstens zeven mensen.

Het Hal Far Open Centrum, de grootste opvanglocatie van Malta. Het centrum heeft een capaciteit van ongeveer 2300 bedden en er wonen zo’n drieduizend migranten in kamers van zeven personen.

Vlakbij de Hal Far-vluchtelingenopvang loopt Mike. Hij vluchtte uit Gambia omdat hij verliefd werd op de dochter van een machtige lokale imam. Hij kreeg een kind met haar, die hij nu niet eens telefonisch kan spreken. Als zijn leven niet in gevaar was geweest, was hij in zijn eigen land gebleven, zegt hij, waar hij een wasserette runde. “Niemand wil zijn huis verlaten, en ik hield van mijn stad. Maar in Afrika ben je niet vrij om jezelf te zijn. Als je een afwijkende religie aanhangt, of een andere seksuele geaardheid of politiek denkbeeld hebt, riskeer je de dood of een leven in de gevangenis.”

Sudaneze jongens spelen domino in een kleine bar vlakbij Hal Far, het grootste en drukst bevolkte open centrum van Malta.

Migranten spelen pool in een kleine bar waar vooral Afrikaanse migranten samenkomen, tegenover het ontvangstcentrum van het International Rescue Committee in Marsa, Malta.

Op de weg van Hal Far naar Birzebbuga werd in april de 42-jarige Ivoriaanse Lassana Cissè neergeschoten. Twee andere mensen raakten gewond. Het onderzoek loopt nog, maar wijst twee soldaten uit de nabij gelegen militaire basis aan als daders. “Racisme leeft hier sterk”, legt Diop uit. Hij verliet Eritrea met de droom om in Frankrijk verder te studeren. “Maar hoezeer er ook op ons wordt neergekeken, ondernemers gebruiken ons wel om het zwaarste werk te doen, vooral in de bouw.” Voor migranten die op kranen of steigers werken, worden nauwelijks veiligheidsmaatregelen getroffen. Ongelukken, met soms dodelijke afloop, zijn dagelijkse kost op de bouwplaatsen. Ziekenhuiskosten zijn voor de werknemer. “Een klacht van de werkgever kan het verlies van je werkvergunning betekenen”, beaamt John, een jonge Somaliërs die onlangs uit het ziekenhuis terugkeerde na een ernstig ongeval.

Ali uit Somalië vindt dat Europa mensen een opleiding moet aanbieden in plaats van ze in centra op te sluiten. “Mensen hebben veel capaciteiten. Er zitten artsen en IT’ers tussen.”

“
Migranten worden opgesloten in identificatiecentra, en daardoor negatief geframed door de samenleving

Tweet dit

Het gevoel geïsoleerd en in de steek gelaten te zijn, leeft onder veel migranten op Malta, vertelt Ahmed Bugre, de Sudanese oprichter van de Stichting voor opvang en steun aan migranten. “Migranten worden opgesloten in identificatiecentra, waardoor ze gelijk negatief worden geframed door de samenleving, de media en de politiek. Ze worden neergezet als ziekteverspreiders en islamitische indringers, uitgesloten en gemarginaliseerd. “Onderwijs is de sleutel tot integratie”, beaamt de Sudanese Hamid. “Maar in een gesloten en monoculturele samenleving zoals de Maltese, wordt de toegang tot instituties buitenstaanders heel moeilijk gemaakt.”

Rond het observatiecentrum van Marsa, net als in Hal Far, rijden bestelwagens af en aan om migranten op te pikken en mee te nemen naar de bouwplaatsen die de afgelopen jaren overal op het eiland opdoken, voor de ontwikkeling van nieuwe huizen en luxe hotels. Een economische ontwikkeling voor een selecte groep, gebouwd op de gebroken dromen van heel veel jonge mensen.

Hoe Europa's grootste vluchtelingenkamp veranderde in een spookdorp

Lees ook: De bewoners van het Siciliaanse vluchtelingenkamp Mineo zijn terug bij af.

‘Europa doet niet eens meer alsóf het haar iets kan schelen’

Migranten op de Middellandse Zee krijgen geen Europese hulp meer.

Product Aantal	Totaal
Subtotaal in winkelwagen	€ 0,00
Besteltotaal	€ 0,00

Naam cookie	Soort content
youtube_embed	Youtube player embed
vimeo_embed	Vimeo player embed
google_maps	Google maps embed
twitter_widget	Twitter social widget
soundcloud_embed	Soundcloud player embed
instagram_embed	Instagram embed

Hoe duizenden vluchtelingen op het kleine Malta overleven

Hoe Europa's grootste vluchtelingenkamp veranderde in een spookdorp

‘Europa doet niet eens meer alsóf het haar iets kan schelen’

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

Verder lezen?

Word abonnee

Factuurgegevens

Je bestelling

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons

Volg ons

Redactienieuwsbrief ontvangen