Hoe Lies (21) een kolencentrale stillegde

Zowel het proces van jezelf ergens aan vastmaken, als de middelen die activisten gebruiken om zichzelf ergens aan vast te maken vallen onder de term lock-on. Een lock-on kan zoiets simpels zijn als een fietsslot of een tube superlijm, maar vaak worden er ingewikkeldere constructies gemaakt van bijvoorbeeld staal, kippengaas en teer.

De ene actiegroep gebruikt lock-on technieken als sabotagemiddel, terwijl een andere het meer om de symboliek doet. Afhankelijk van de actieplek kan een lock-on ook een strategische blokkade vormen. Er is geen goed of fout. Al met al is het dus een erg breed begrip, bevestigt lock-on expert René* (34).

Wat het doel ook is, het ontwerpen van lock-ons blijft een eindeloos proces dat na iedere actie verbeterd en veranderd wordt om zo het vorige ontwerp te overtreffen en de politie een stap voor te blijven. Zo leerde René in 2006 bij een actiekamp in Engeland hoe hij met een slijptol overweg moest om lock-ons te maken: “een gewoon fietsslot is niet altijd genoeg, dat kan een agent met een betonschaar zo doorknippen”.

Afhankelijk van de omgeving en de actie kan er nagedacht worden over het ontwerp van een lock-on. “Zo heb je bijvoorbeeld in een leegstaand, gekraakt huis zelden plekken waar je een ijzeren pijp ergens achter vast kan maken. Op industriële gebieden gaat dat veel makkelijker, zoals bijvoorbeeld in Rotterdam.”

Lies’ lock-on bestond uit een metalen buis waar twee mensen met hun arm in gaan. De buis hangt net als een fietsslot om een vaststaand object; de kolentransportband in dit geval. Vervolgens klikt ze zich met een karabijn vast aan een stang die in de buis gelast is. Als ze wil kan ze zichzelf makkelijk losmaken, de politie daarentegen kan de lock-on gebruikers alleen wegkrijgen door de buis met een slijptol open te maken. Hoe ingenieuzer het ontwerp, hoe lastiger het voor de politie wordt.

Zo richt de actiegroep Extinction Rebellion (XR) zich, met het gebruiken van lock-ons in het bijzonder, op de media en het informeren van passanten. Afgelopen voorjaar blokkeerden klimaatactivisten verschillende belangrijke locaties in Londen om de aandacht van politici te trekken.

XR eist dat de regering nú handelt voor klimaat- en ecologische rechtvaardigheid. Van jeugdgroepen tot ouderen, allemaal brengen ze deze boodschap over aan het publiek en de politiek. Ook de 83-jarige activist Phil Kingston. Vastgelijmd aan het dak van een tram vertelt hij de verslaggever van The Guardian: ‘Zoals alle ouders en grootouders, wil ik ook een toekomst.’ Hij maakt zich zorgen over de gevolgen van klimaatverandering voor de armste mensen, die het meest getroffen worden.

De Schotse tak van XR ging nog een symbolische stap verder. Ze ondernamen dezelfde actie maar stuurden begin juni ook de sleutel van hun kettingen per post naar enkele politieke leiders. Die politieke leiders hadden toen letterlijk en figuurlijk de sleutel in handen van de toekomst van de activisten.

Activisten gooien hun lichaam in de strijd en hoewel het voornaamste doel van die strijd per actie kan verschillen, alle lock-on acties gaan over kwetsbaarheid. Maar naast hun kwetsbaarheid voelen de strijders zich ook standvastig in hun strijd voor een eerlijke, rechtvaardige en duurzame wereld.

* Wegens privacyredenen zijn de achternamen niet vermeld. De volledige namen zijn bij de redactie bekend.