Iedereen naar school

Halina heeft een leeftijd waarop de meeste meisjes in de Paki­staanse dorpen al getrouwd zijn en een kind hebben. “Baby’s?”, zegt ze met een frons op haar gezicht. De hele klas giert van het lachen. “Ik wil studeren, carrière maken en een baan!” Wat vinden haar vader en moeder daarvan? Bijna geen van de driehonderd­duizend ouders wier kinderen naar een van de Care Foundation-scholen gaan, kunnen lezen of schrijven. Het zijn arbeiders die tot de laagste klasse horen. Volgens de elite zouden deze mensen onderwijs voor hun kinderen niet nodig vinden. Die komen toch net als hun ouders in de fabriek, op het land of achter het gasfornuis terecht. Op de scholen van Seema Aziz wordt naast kennis daarom vooral aan zelfvertrouwen gewerkt.

“Elke baan ligt binnen handbereik, maar je moet er wel keihard voor werken. De kwaliteit van het onderwijs moet overal hetzelfde zijn, dan heeft iedereen gelijke kansen”, stelt Aziz in haar kantoor. Ze is met haar broer eigenaar van Sefam Private Limited. Het is het grootste textielbedrijf van Pakistan, heeft een jaaromzet van rond de 100 miljoen dollar en ruim achtduizend mensen in dienst.

Een paar maanden later stond ze in een dorp voor de deur van haar eerste school. “Al mijn vrienden, familie en kennissen verklaarden me voor gek. De avond voor de opening zeiden ze dat er niemand zou komen. Het was bovendien winter. De vol­gende ochtend stonden er 250 kinderen zonder schoenen, met loopneuzen en samengeklit haar voor de deur. Ik gaf ze schooluniformen, schoenen en boeken. We bouwden de volgende tien scholen, we namen de beste onderwijzers aan, we trainden nieuwe leerkrachten.

De scholen van Aziz zijn geen gewone overheidsinstellingen. Het onderwijsmateriaal bestaat – net als vroeger op de dure privéschool van haar zoon – uit Cambridge­- en Oxford- boeken. “Waarom zouden deze kinderen minder rechten hebben dan mijn zoon? Weet je waarom mijn vrienden mij uitlachten? Er staan duizenden scholen in Pakistan leeg. De reden? Onderwijzers komen niet opdagen, er zijn geen boeken en wat de kinderen leren stelt niets voor. Dan halen de ouders hun kinderen van school.”

Als kwaliteit de sleutel is tot succes, waarom biedt de regering dan geen beter onderwijs? De overheid in Pakistan besteedt er nog geen 2 procent van het nationale budget aan. Aziz wil zich niet te veel met politiek inlaten. Maar ze gelooft niet dat het minachting is voor de armen, of uit angst dat ze tegen de klassenmaatschappij in opstand komen. Want van de negenhonderd scholen die ze runt, waren er voorheen 870 van de overheid. De secretaris van generaal Musharraf (van 2001 tot 2008 aan het bewind, red.) ging bij haar langs en vroeg of ze scholen wilde adopteren. “De regering wist niet wat ze met die uitgeleefde vieze gebouwen – en scholen met nauwelijks opgeleide onderwijzers en grote schooluitval – aan moest. Alleen al in Lahore knapten we 140 scholen op, namen we Engelssprekende onderwijzers aan en opnieuw stonden de kinderen in rijen voor de deur. Het zijn nu onze scholen.”

Maakt ze het de politici niet te gemakkelijk door op hun stoel te gaan zitten? Ze schudt zeer beslist haar hoofd. “Behoort het land aan de regering? Hoeveel kabinetten heb ik zien komen en gaan, wie blijft achter? Het is de plicht van de burgers om zich in te spannen voor onze toekomstige generatie. Het onderwijs dat onze regering biedt aan de armste klasse maakt ze tot tweederangsburgers. Dat gebeurt niet op onze scholen.”

Aziz krijgt steun van mensen die in haar onderwijssysteem geloven. Dat zijn veelal rijke Pakistanen die in het Westen goed­ lopende bedrijven hebben opgezet. Daarnaast adopteren Paki­ staanse, maar ook internationale bedrijven, zoals Shell en het zuivelbedrijf Engro – waar FrieslandCampina voor de helft eigenaar van is – scholen van de Care Foundation. Het grootste deel van haar bedrijfswinst steekt Aziz zelf in de stichting en daarmee is de financiering rond.

De nieuwe regering van premier Imran Khan heeft beloofd meer geld aan onderwijs te besteden, zodat de 24 miljoen kinderen die nu op straat hangen naar school gaan. Gelooft Aziz in het formuleren van doelstellingen? Ze denkt lang na. “Ik heb er niets mee. Ik geloof ook niet in de werelddoelen. Je moet werken aan het concrete resultaat. We zitten met een klassenmaatschappij omdat het onderwijs zo slecht is. Dat moet je verbeteren door je handen uit de mouwen te steken en niet door stapels rapporten of overzichten met cijfers te produceren.”