De Engelse uitgeverij van de boeken van Roald Dahl schrapt stigmatiserende woorden en beschrijvingen in zijn boeken of past ze aan zodat ‘iedereen ze met plezier kan blijven lezen’. Een personage dat voorheen ‘enormously fat’ was, is nu alleen nog ‘enormous’. Het besluit leidde tot kritiek van veel lezers en prominente schrijvers. Het is nog niet bekend of de stichting die de auteursrechten bezit ook om wijzigingen in de Nederlandse versies gaat vragen.
Een eerdere versie van deze column van Marjon Melissen verscheen op OneWorld.nl op 30 juli 2021. Gevraagd naar haar mening over het schrappen van het woord ‘fat’ zegt Melissen: “Ik vind het krom dat ‘enormously fat’ wordt aangepast naar ‘enormous’, want juist in het woord ‘enormous’ zit een sterke negatieve associatie met het woord ‘fat’. Daarnaast verandert de situatie in een boek, en daarmee de context, niet. Dik of enorm blijven alle twee gebruikt in negatieve zin. Dik is gewoon een neutraal woord. Ik ben dik, net zoals ik blond ben, of een basketbalspeler lang is.”
Maar er was ook een categorie onaardige opmerkingen: dat ik me moet verstoppen, een kostenpost voor de zorg zou zijn en dat ik niet oud zou worden. En dan waren er nog de goedbedoelde reacties. ‘Ik zie geen dik persoon’, ‘Je bent niet dik, je bent mooi’, ‘Waarom benoem je het? Iedereen mag er zijn’. Tot deze groep mensen wil ik me richten. Want ik noem mezelf inderdaad dik en dat doe ik heel bewust.
“Als kind was dik het allerergste wat je me kon noemen
Het woord dik heeft allerlei negatieve associaties: als je dik bent, ben je lui; als je dik bent, sport je niet; als je dik bent, eet je je alleen maar vol en is het je eigen schuld. Dik wordt als scheldwoord gebruikt om mensen te fat shamen; we bekritiseren ze op basis van hun gewicht, in plaats van hun inhoud.
Binnen gemarginaliseerde groepen is het besef ontstaan dat je je dit soort woorden kunt toe-eigenen, waardoor de betekenis verandert. Zoals queer ooit een scheldwoord was en nu een neutrale benaming voor een groep binnen de LGBTQIA+ gemeenschap. Een geuzennaam. De woorden die pijn deden, gebruiken we nu als schild. Zo kunnen pestkoppen en mensen met macht het woord niet meer gebruiken om je te kleineren. Ja, ik ben dik, en wat dan nog? Gelukkig kan ik tegenwoordig ‘dik’ als neutraal woord gebruiken.
“Zeg maar gewoon ‘dik’, dikke mensen weten namelijk dat ze dik zijn!
Of mensen zeggen: ‘Ik zie geen dik persoon als ik naar je kijk’. Door dat te zeggen ontken je de effecten van de stigmatisering van dik-zijn. Er zullen vast mensen zijn die géén (onbewust) oordeel vellen als ze mijn dikke lichaam zien, maar die zijn wel in de minderheid. Dikke mensen hebben namelijk een kleinere kans om aangenomen te worden voor een baan en áls ze aangenomen worden, verdienen ze gemiddeld minder en maken ze minder kans om promotie te maken. Ook in de gezondheidszorg ontvangen dikke mensen minder goede zorg: artsen zien bijvoorbeeld de tijd die ze aan dikke patiënten besteden sneller als tijdsverspilling en Amerikaans onderzoek toont aan dat bijna een kwart van de verpleegkundigen walgt van patiënten die obees zijn, 12 procent van hen wil deze mensen zelfs niet aanraken.
“‘Obesitas’, betekent letterlijk ‘volgevreten’ en reduceert je tot een medisch probleem
Ik kies er dus voor om mezelf dik te noemen en dat doe ik heel bewust. Het is mijn vorm van activisme. Het feit dat het woord andere mensen ongemakkelijk maakt, zegt me alles wat ik moet weten: we hebben nog een lange weg te gaan voordat dikke mensen écht geaccepteerd worden in onze samenleving.
Een eerdere versie van deze column verscheen op OneWorld.nl op 30 juli 2021.
Verder lezen?
Rechtvaardige journalistiek verdient een rechtvaardige prijs.
Maak jij OneWorld mogelijk?
Word abonnee
- Digitaal + magazine — € 8,00 / maand
- Alleen digitaal — € 6,00 / maand
