Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld.
Word abonnee
Mijn moeder Margie werd geboren op Java, als nazaat van Indonesische mensen. Veel Indische Nederlanders zwijgen over hun verleden, dat vaak vol onverwerkt trauma zit. Ik heb het geluk dat mijn familie – net als ik – graag praat. Al kom ik over als kepala kedjoe (kaaskop), hun verhalen zitten in mijn bloed.
Toen ik klein was, zag ik Indonesië als een geheimzinnig paradijs, vol dierentuindieren en occulte magie.
Pas later realiseerde ik me welke prijs er voor dat ‘paradijs’ betaald is, en door wie.
In 1949 stond Nederland, na 350 jaar overheersing, schoorvoetend hun gezag af aan de Indonesiërs. In de praktijk hadden de (Indische) Nederlanders op veel plekken nog de touwtjes in handen.
Mijn oma Trees had een vriendschappelijke band met haar kokkie, maar ja…
Veel Indonesiërs waren hun koloniale landgenoten inmiddels spuugzat.
De verhoudingen waren gespannen, de situatie steeds dreigender.
Maar oma Trees (en haar hele generatie) had een enorm aanpassingsvermogen. Ze had ook al heel wat moeten oefenen. Eerst tijdens de Japanse bezetting, toen in het interneringskamp.
En kort na WO2 verliet Trees’ moeder, Helena, haar gezin voor een jaar, om haar oorlogstrauma te verwerken (ze had drie kinderen verloren).
Het was – oh ironie – Trees zelf die zwanger werd. Van een Armeens-Indische veteraan die carrière maakte als suikerrietplanter.
Ook mijn overgrootmoeder Helena was getrouwd met de eerste man die werk van haar maakte.
Ze kreeg dertien (!) kinderen met hem.
Haar eigen moeder heeft Helena nauwelijks gekend.
Dat was een Indonesische vrouw, door Helena’s vader (mijn betovergrootvader) uit de kampong gehaald. En gewoon teruggestuurd toen hij genoeg van haar had – zonder haar kinderen.
Ik denk steeds vaker aan haar, en aan wat ze zou denken als ze mij kon zien.
