Marina Broeva hoopt zoveel mogelijk jongeren het lot van haar broer te besparen. Beeld: Coco Olakunle
Interview

‘Ik wil jongeren laten ervaren hoe mentale gezondheid werkt’

Toen haar broer werd opgenomen in een psychiatrische kliniek, besefte Marina Broeva hoeveel jongeren geestelijk in de knoop zitten. Met haar stichting Braive leert ze hun nu om problemen te herkennen en aan de bel te trekken. ‘Ik gun het ze dat ze niet in eenzaamheid hoeven te worstelen.’

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee
“Nee, voorlichting zou ik het niet willen noemen.” Marina Broeva (32) trekt er een vies gezicht bij. Haar stichting Braive wil niet met een opgeheven vingertje op scholen vertellen hoe jongeren hun leven moeten leven, verzekert ze. “We laten ze ervaren hoe mentale gezondheid werkt.”

Bijvoorbeeld: een leerling staat in het midden van de klas en houdt een stoel in zijn handen. Vervolgens mogen andere leerlingen om beurten een factor noemen die slecht is voor de mentale gezondheid (veel op je telefoon zitten, onregelmatig eten, weinig slapen, piekeren), of juist goed (sporten, naar buiten gaan, afspreken met vrienden). Noemen ze een verzwarende factor, dan geven ze de leerling er een stoel bij. Bij een verlichtende factor komt er iemand helpen dragen. “Eerst denk je nog: ik kan het er wel bij hebben, maar met elk schepje erbovenop, wordt het zwaarder en uiteindelijk stort je in.”

Ik vroeg me af hoe zoveel mooie, leuke, knappe jonge mensen zó in de knoop konden raken

Constant streven naar perfectie beperkt jongeren in hun vrije ontwikkeling, schrijft het Trimbos Instituut in het onderzoeksrapport Geluk onder druk uit 2020. Maar ook de hoge verwachtingen die de maatschappij van ze heeft en stress, met name vanuit school, doen jongeren de das om. Sinds de jaren zeventig steeg het aantal zelfdodingen onder tieners volgens het CBS van 1,8 naar 3,1 per 100.000 jongeren in 2020. Broeva wil met haar stichting Braive psychische problemen en het aantal zelfmoorden onder jongeren verminderen.

Namens Braive, de naam is een samentrekking van brave en brains, geven professionele trainers sinds vorig jaar trainingen op scholen. Daarin leren jongeren waaraan ze risicofactoren kunnen herkennen en hoe ze beter met stress en emoties om kunnen gaan. Ze maken bijvoorbeeld kennis met ademhalingsoefeningen, meditatie en yoga, leren reflecteren op hun zelfbeeld en krijgen tips hoe ze om hulp kunnen vragen.

OneWorld portretteert mensen die zich inzetten voor een betere buurt, school, of werkomgeving. De Verenigde Naties en miljoenen betrokken burgers spraken hiervoor de duurzame werelddoelen af (SDG’s), die we in 2030 moeten halen. Denk aan gendergelijkheid, géén armoede, betaalbare en duurzame energie en kwaliteitsonderwijs voor iedereen. De Goal Getters in deze rubriek gaan daar nu al voor. Geïnspireerd? Check hier wat jij kunt doen.

De maatschappij faalt

Dat is hard nodig, vertelt Broeva in haar woonkamer in Amsterdam waar ze kantoor houdt. “Mentale gezondheid is ook op scholen nog steeds een taboe. Veel docenten weten zelf niet hoe ze voor hun mentale gezondheid kunnen zorgen – laat staan dat ze leerlingen kunnen adviseren.”

Broeva wist dat ze daar werk van wilde maken toen haar broer Alexander zes jaar geleden met een psychose op de jongerenafdeling van een psychiatrische kliniek terechtkwam. Hij was toen 19 jaar. “Ik kwam er iedere dag, leerde de andere jongeren kennen en werd een beetje de zus van iedereen. We kookten samen, luisterden naar muziek, en we praatten. Ik vroeg me af hoe het kon dat zoveel mooie, leuke, knappe jonge mensen zó in de knoop raakten. Toen ik besefte dat wij als maatschappij faalden, wist ik dat ik daar iets mee moest.” In haar vrije tijd bedacht Broeva vervolgens een educatief programma in samenspraak met een groep experts.

Ik heb er spijt van dat ik zelf het verkeerde voorbeeld gaf, ik was alsmaar bezig met presteren

Net als veel andere jongeren leed Alexander onder perfectionisme, hoge verwachtingen en stress, zegt Broeva. “Hij was kunstschaatser op hoog niveau, maar hij voelde de druk om te studeren, dus dat deed hij. Maar studeren was niks voor hem, hij voelde zich verloren. Hij maakte liever muziek als dj, daar was hij heel goed in. Uiteindelijk stopte hij met zijn studie, vluchtte in het nachtleven en begon veel te blowen. Hij kreeg meerdere psychosen, waarschijnlijk aangewakkerd door dat blowen.”

“Ik heb er spijt van dat ik zelf het verkeerde voorbeeld gaf”, zegt Broeva, die een bacheloropleiding communicatiewetenschappen volgde, maar ook een bachelor Slavische talen en culturen, een master Economie, en een online cursus programmeren aan de Harvard University. “Ik was alsmaar bezig met presteren, maakte verre reizen, liep stage in New York voor Suit Supply en kreeg daar een goede baan aangeboden.” Toch ging ze niet op het aanbod in. “Mijn intuïtie is heel sterk. Ik voelde dat het misging met mijn broertje, ik wilde naar hem toe. Drie maanden later kreeg hij zijn eerste psychose.” De wereldreis die Broeva had willen maken, werd een ‘dagelijkse reis’ naar de psychiatrische kliniek. Maar daar konden ze hem niet helpen: op 22-jarige leeftijd maakte Alexander een einde aan zijn leven.1

Mijn leven zag er op Instagram misschien fantastisch uit, maar in werkelijkheid maakte ik me zorgen

Het persoonlijke verhaal van Broeva en haar broer vormt nu één van de onderdelen uit het Braive@school-programma, waarmee ze hoopt zoveel mogelijk jongeren het lot van haar broer te besparen. Jongeren kunnen de prestatiemaatschappij niet veranderen, weet Broeva. “Maar we kunnen ze wel leren hoe ermee te dealen.” Had haar broers suïcide dan voorkomen kunnen worden? “Ja”, zegt Broeva resoluut. Dan: “Wacht even. Ik kan niet volmondig ja zeggen. Ik wil ja zeggen. Als hij had geleerd dat hij goed was zoals hij was, dat hij zijn eigenwaarde niet hoefde te halen uit zijn prestaties en hoe hij om hulp kon vragen – dan was hij er misschien nog geweest. Ik zeg niet dat het Braive-programma hem had kunnen redden. Maar ik gun het jongeren dat ze niet in zoveel eenzaamheid met zichzelf hoeven te worstelen.”
Marina Broeva: ‘We hopen dat mentale gezondheid een vaste plek krijgt in het onderwijs.’Beeld: Coco Olakunle

Ook voor docenten

Op elke school krijgt ze twee dagen voor het project, dat ze uitvoert met twee freelancers, een stagiair en vier vrijwilligers. Begin 2021 ging ze van start op scholen in Amsterdam, en tot nu toe bereikte ze zo’n 350 jongeren. De resultaten meet ze aan de hand van vragenlijsten. Daarnaast werkt Broeva aan een vervolgtraject voor de jongeren én aan een programma waarin docenten beter leren zorgen voor het mentale welzijn van hun leerlingen én van henzelf. “We hopen dat mentale gezondheid uiteindelijk een vaste plek krijgt in het voortgezet onderwijs.”

Maar om dat allemaal voor elkaar te krijgen, heeft Broeva veel meer geld nodig. “Met wat de scholen betalen, kan ik nét de kosten dekken van de professionele trainers.” Voor de andere taken teerde Braive op donaties van particulieren en op een kleine subsidie van de gemeente Amsterdam. Maar nu die afloopt is de zoektocht naar financiering voor 2022 een grote zorg. “Daarom neem ik zelf binnenkort ook maar een weekje vrij. Voor mijn gevoel loop ik al een tijdje met acht stoelen rond.”

‘Zelfs de Hema is op zondag open, maar de ggz niet’

Autistisch, ik? Daar ben ik veel te sociaal voor

  1. Denk je aan zelfdoding of kamp je met neerslachtige gevoelens? Je kunt er anoniem over praten: chat via www.113.nl, bel 113 of bel gratis 0800-0113. ↩︎

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons