Munganyende Hélène Christelle Beeld: Pleunie van Raak
Column

‘Ik wil lelijk mogen zijn’

Zwarte millennials uitten hun activisme de laatste jaren met hun make-up, hun haar en hun kleding. Maar waarom moeten wij onszelf rechtvaardigen met schoonheid, vraagt Munganyende Hélène Christelle zich af.

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee
In de achterste rekken van de meeste zwarte schoonheidssalons en haarwinkels staan ze nog: de paarse flaconnen en doosjes van het merk Dark & Lovely. Twee decennia geleden was dit het voorkeursmerk als het aankwam op de chemische behandeling en verzorging van afrohaar. De zwarte vrouwen die erop afgebeeld stonden, straalden je tegemoet met hun glanzende steile kapsels en brede lach. Hun lach impliceerde dat ‘Dark’ en ‘Lovely’ zijn meer inhield dan het gebruiken van een haarverzorgingsproduct: het was een levensstijl, die jou een plekje beloofde in een wereld die normaliter niet voor zwarte vrouwen weggelegd was.

Slogans als ‘Dark & Lovely’ zijn afgeleid uit de Black is Beautiful-beweging van de jaren 60. De strijdkreet had als doel zwarte mensen bewust te maken van de heersende witte schoonheidsnormen. De leiders van de burgerrechtenbeweging realiseerden zich dat een eeuwenlange afbraak van zwarte menselijkheid ook zijn weerslag had op het zelfbeeld van zwarte mensen.

Jezelf lelijkheid ontzeggen is niet alleen onrealistisch, maar ook gewelddadig

Dit decennium was er onder zwarte millennials een uitbundige heropleving van dat charmeoffensief. Zwarte Twitter- en Instagramgebruikers vormden een beweging en uitten hun activisme met hun make-up, hun haar, hun kleding. Het Afropunk Festival dat jaarlijks in Parijs plaatsvindt, is een van de stokpaardjes van die schoonheidspolitiek. Op het festival worden punkers met de meest extravagante afrocentrische look gretig uit het publiek geplukt door persfotografen. Enkel een kleine selectie mag voor een speciaal daarvoor ingerichte poster staan met afropunk-leuzen: ‘No Racism, No Sexism, No Hatefulness’. Wie pijn lijdt, vindt tenminste zijn heil in mooi zijn.

‘Black is beautiful and ugly’, schreef Langston Hughes in 1926. Hij wees toen al op het gevaar van de obsessie met schoonheid. Die obsessie leidt ertoe dat mensen hun schoonheid opvoeren om hun bestaan te rechtvaardigen. Maar schoonheid en lelijkheid bestaan altijd naast elkaar. En de woorden van Hughes vertellen ons dat jezelf die lelijkheid ontzeggen niet alleen onrealistisch is, maar ook gewelddadig. Op een plaats die een veilige haven voor alle zwarte mensen moest zijn, zag ik twee toeschouwers die elkaar nog nooit eerder gezien hadden bij elkaar geduwd worden voor de best mogelijke Instagramfoto, terwijl hun vrienden opzij geschoven werden, als teken van hun esthetische falen.

De dagen dat ik nog Dark & Lovely-conditioner in mijn ontkroesde lokken smeerde, liggen ver achter mij. Maar de slogan van de producten is mijn generatie blijven achtervolgen. De woorden op de glanzende paarse verpakking werden altijd in één adem uitgesproken, alsof ze voor elkaars compensatie bestonden. ‘Dark but Lovely’. Maar meer dan wat dan ook wil ik lelijk mogen zijn. Het is mijn meest ongedwongen verzet.

Dit artikel verscheen eerst in OneWorld-magazine.

Kunstmatig rijk

‘Koester je kroeshaar’

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Verder lezen?

Rechtvaardige journalistiek verdient een rechtvaardige prijs.
Maak jij OneWorld mogelijk?

Word abonnee

  • Digitaal + magazine  —   8,00 / maand
  • Alleen digitaal  —   6,00 / maand
Heb je een waardebon? Klik hier om je code in te vullen

Factuurgegevens

Je bestelling

Product
Aantal
Totaal
Subtotaal in winkelwagen  0,00
Besteltotaal  0,00
  •  0,00 iDit is het bedrag dat automatisch van je rekening wordt afgeschreven.

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons