Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld.
Word abonnee
‘Migranten laten integreren, ze voorzien van basisbenodigdheden en de Marokkaanse overheid ondersteunen in het bewaken van de Marokkaanse grenzen’: zo omschrijft de Europese Unie waar haar 107 miljoen euro voor bedoeld is van 2014 tot 2021. Het geld is opgedeeld in verschillende projecten: zo is er 6,5 miljoen voor het assisteren van kwetsbare migranten, 15 miljoen voor het ontmantelen van netwerken van mensensmokkelaars en 30 miljoen voor het bewaken van de grenzen.
Tegenstrijdig
“Het immigratiebeleid van Marokko is tegenstrijdig”, vertelt Khadija Ainani, de vice-president van de
AMDH (l’Association Marocaine des Droits Humains), de grootste onafhankelijke mensenrechtenorganisatie in Marokko op de jaarlijkse persconferentie van de organisatie in Rabat. In 2014 en 2016 gaf koning Mohammed 6 aan dat iedereen die vijf jaar in Marokko verbleef of een bewijs van opleiding of werk kon voorleggen, welkom was om een verblijfsvergunning aan te vragen. “Maar veel van hen hebben geen vergunning gekregen of alleen voor een jaar, en die zijn nu weer verlopen. Een asielaanvraag wordt in de praktijk niet erkend, en zelfs met een verblijfsvergunning hebben de immigranten in het dagelijks leven last van racisme en geweld van de autoriteiten.”
“
Een asielaanvraag wordt niet erkend, en zelfs met een verblijfsvergunning hebben de immigranten last van racisme en geweld van de autoriteiten
Said Kaddouri en Mohammed Amine Abidar zijn actief voor de AMDH in Nador, en zien hoe de migranten worden behandeld. Want er zijn er veel in hun stad – vooral uit West-Afrika – omdat de stad aan de kust tegenover Spanje ligt en naast de Spaanse enclave Melillia, waar migranten proberen terecht te komen om zo voet op de Europese bodem te zetten. “Ze leven meestal in kampen en bossen”, leggen Kaddouri en Abidar uit. “De autoriteiten komen daar vaak, verbranden hun kampen met al hun spullen er nog in, arresteren ze en stoppen ze in een bus – soms geboeid – en vervoeren hen naar het midden of zuiden van Marokko. Ze doen dit ook met migranten die op straat lopen. Of ze nu wel of geen verblijfsvergunning hebben, dat maakt niet uit. Verschillende migranten hebben aangegeven dat de autoriteiten hierbij geweld gebruiken.”
De autoriteiten brengen de migranten naar busstations in Casablanca, Rabat of Agadir. Omdat ze vaak geen geld hebben om verder te reizen, bouwen ze daar een kamp op om in te wonen. In Casablanca zorgt dit voor overlast bij de omwonenden: sanitaire voorzieningen ontbreken er en de migranten zouden de lokale vrouwen versieren. Deze frustratie leidt regelmatig tot gevechten. Vorig jaar november zelfs tot een brand, die net op tijd geblust kon worden. In juli en eind oktober dit jaar brandde het zelf opgezette kamp volledig af: het blijft gissen naar de oorzaak. De autoriteiten hebben de brand niet verder onderzocht.
Mensensmokkelaars
Marokko heeft een goed werkend politie-orgaan en sinds een aantal jaren zelfs een heuse eigen ‘FBI’, ofwel de BCJI. Dit orgaan rolt regelmatig mensensmokkelaars op. Maar de werkloosheid is hoog, dus zodra een mensensmokkelaar in de cel is gezet, staat er alweer iemand anders klaar om zijn plek in te nemen. Want de vraag naar immigreren naar Europa blijft.
“
Zodra een mensensmokkelaar in de cel zit, staat er iemand anders klaar om zijn plek in te nemen. Want de vraag naar immigreren naar Europa blijft
Grensbewaking – of niet
Marokko zet – op verzoek van Europa – de meeste mankracht op het bewaken van de grenzen. Volgens eigen zeggen heeft de Marokkaanse overheid dit jaar 68.000 pogingen van niet-gereguleerde migratie tegengehouden. Hiervan waren 57.000 personen niet-Marokkanen.
11.000 van de 68.000 tegengehouden pogingen betrof Marokkaanse mensen. Sinds iets meer dan een jaar staan zij op nummer 1 in het lijstje van nationaliteiten die gebruik maken van de route Marokko -Spanje. “Marokkanen voelen zich verstikt in Marokko. Ze kunnen zichzelf niet uiten – mensen gaan naar de gevangenis voor een Facebook-publicatie. Als mensen een vakbond of mensenrechtenorganisatie opzetten, sluit de overheid de volgende dag hun deuren. Ook de economische situatie speelt mee: er zijn een paar privé-bedrijven waar je kunt werken, maar meer aanbod is er niet. Het is allemaal nog erger dan een aantal jaar geleden”, zegt Ainani van de AMDH.
“
Als je mee wilt op een boot, kun je dat nu gewoon regelen via Facebook
Eerst leek het alsof Marokko haar eigen burgers liet gaan. Velen kwamen uit de Rif, waar veel gedemonstreerd werd voor minder corruptie en betere werkgelegenheid, educatie en gezondheidszorg. Marokko zou deze ‘relschoppers’ liever kwijt zijn dan rijk, aldus de activisten uit Nador. Totdat het te erg werd. “Beelden van Marokkanen die naar Spanje gingen, werden massaal online gezet. Mensensmokkelaars gingen steeds meer open opereren. Als je mee wilt op een boot, kun je dat nu gewoon regelen via Facebook. Ook zogenaamde wijkhoofden stimuleren jongeren te migreren omdat ze dan ook wat van de prijs krijgen van de tussenpersoon”, weet Achraf van AMDH in Tétouan, een stad in het noorden. “Op een gegeven moment kwamen boten midden op de dag aan de kust om mensen mee te nemen – soms zelfs gratis! Nadat dat bekend was, wachtten mensen ‘s nachts op het strand totdat ze zo’n boot zagen en mee konden.”
“
Vijfhonderd migranten zijn dit jaar op de reis van Marokko naar Spanje gestorven. Bijna 48.000 mensen hebben het beloofde Europa wel bereikt
Kogels
Tot 25 september. In die nacht zat Hayat, een twintigjarige student, op een boot op weg naar Spanje. De koninklijke marine zou de boot gevraagd hebben om te stoppen, wat hij niet deed. Daaropvolgend zag de koninklijke marine ‘zich genoodzaakt om het vuur te openen’, werd vermeld in een persbericht van het Marokkaanse ministerie van Binnenlandse Zaken. Volgens eigen zeggen zag de koninklijke marine geen mensen op de boot, die lagen onder een zeil. Hierbij raakten enkele mensen gewond en Hayat overleed. Nationale woede ontstak; in Tétouan werden protesten georganiseerd. Marokko veroordeelde de organisator hiervan tot twee jaar gevangenisstraf. Beide partijen hebben niets geleerd: Marokkanen stappen nog steeds massaal op de boot naar Spanje en de koninklijke marine blijft het vuur openen. In de nacht van 9 oktober maakten ze het volgende slachtoffer: Youssef. Gelukkig leidde het schot in zijn schouder niet tot de dood.
In totaal zijn volgens het IOM dit jaar vijfhonderd migranten op de reis van Marokko naar Spanje gestorven. Bijna 48.000 mensen hebben het beloofde Europa wel bereikt.
