Sadaf Asgari (r) speelt Fereshteh in Until Tomorrow. Beeld: Still uit Until Tomorrow

In Until Tomorrow zijn álle kinderen volwaardig kind

Als de ouders van een jonge Iraanse studente op bezoek willen komen, heeft ze een probleem: ze is recent bevallen én ongehuwd – een ongeoorloofde combinatie in Iran. Zo begint Until Tomorrow, een ontroerende film over de onvoorwaardelijke liefde tussen een moeder en haar ‘illegitieme’ kind.

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee
Een jonge vrouw doet buikspieroefeningen in haar appartement. Haar hoofd deint op en neer. De camera beweegt zich door haar woonvertrekken, die vol hangen met was. Wie goed kijkt ziet ook babykleding hangen. Luttele momenten later worden de vermoedens van de kijker bevestigd: een baby’tje ligt warm ingestopt op het keukenaanrecht. Alles oogt pais en vree, totdat de moeder van de jonge vrouw belt: pa en ma willen ein-de-lijk eens op bezoek komen bij hun dochter, die sinds een jaar in Teheran studeert. Van de baby hebben ze geen weet, laat filmmaker Ali Asgari al snel doorschemeren.

Until Tomorrow maakt invoelbaar hoe het is om in Iran een ‘illegitiem’ kind te krijgen

Until Tomorrow (Ta Farda in het Farsi, 2022) ging vorig jaar in première op de Berlinale, het prestigieuze filmfestival van Berlijn. Het is een film die invoelbaar maakt hoe het is om in Iran een ‘illegitiem’ kind te krijgen; een kind dat niet is geboren in een officieel huwelijk. Dat is er buitengewoon problematisch: illegitieme kinderen hebben minder rechten. Zo kunnen ze niet van hun biologische vader erven en worden ze vaak door hun familie verstoten. Hoofdpersoon Fereshteh (gespeeld door Sadaf Asgari, de nicht van de regisseur) heeft in die zin een nijpend probleem. Vandaar dat ze de bewijzen van haar bevalling – haar buik, de babykleding – zo snel mogelijk probeert te verhullen.
OneWorld geeft vrijkaarten weg!

OneWorld geeft 10 kaartjes weg voor Until Tomorrow, te zien op het Movies That Matter Festival op 25, 26 en 28 maart. Mail om twee kaartjes te winnen naar winnen@oneworld.nl. Wie het eerst komt, het eerst maalt! Je kunt zelf kiezen naar welke van de drie voorstellingen je wilt.

Kijk voor meer informatie en films op de website van Movies That Matter.

Machteloosheid

Dat blijkt een flinke beproeving: Fereshtehs leven raakte al snel vergroeid met dat van haar baby, zoals de band tussen moeder en kind vaak vrijwel direct na de bevalling hecht is. Dus moet ze tijdelijk veinzen dat ze kinderloos is. Haar eerste taak is om een oppasadres te vinden. Maar de buren uit haar appartementencomplex – die de situatie oogluikend tolereren – zitten niet op een illegitiem kind te wachten. En de buurvrouwen moeten voor zo’n logeerpartijtje sowieso expliciet toestemming vragen aan hun echtgenoten.

Van ‘illegitieme’ kinderen wordt in Iran gedaan alsof ze niet bestaan

Gelukkig heeft Fereshteh een medestander: haar goede vriendin Atefeh (Ghazal Shojaei). Samen speculeren ze gekscherend over een toekomst in Alaska, waar de leefregels wellicht iets minder strikt zijn. Al zullen ze ook daar naast “sneeuw en ijs vast kebabzaken en Iraniërs” treffen, grappen ze. In die zin voert in Until Tomorrow een zekere machteloosheid de boventoon.

Until Tomorrow is een thematisch vervolg op Asgari’s vorige geesteskind: Disappearance (2017), een drama over een jong stel dat voor de eerste keer seks heeft, waarna de vrouw ernstig begint te bloeden. De twee belanden in het ziekenhuis waar de vrouw (eveneens gespeeld door Sadaf Asgari) moet veinzen dat ze is verkracht, omdat ‘illegitieme’ consensuele seks verboden is. Net zoals van ‘illegitieme’ kinderen wordt gedaan alsof ze niet bestaan.

Binnen kunnen mensen zichzelf zijn, buiten moeten ze zich conformeren aan de grillen van het regime

In Until Tomorrow verzucht Atefeh op een gegeven moment ‘dat ze de wetten moeten veranderen’. Dat is natuurlijk ook de insteek van een maker als Asgari: de Iraniër die in 2009 een filmopleiding volgde in Rome keerde niet lang daarna terug naar zijn moederland waar hij geëngageerde films maakt in de hoop op verandering. Asgari’s werk lijkt erg op dat van tweevoudig Oscarwinnaar Asghar Farhadi, die ook regelmatig films maakt waarin het lot van vrouwen centraal staat (zie bijvoorbeeld About Elly, uit 2009, over een vermiste crècheleidster, met prachtige rollen van Golshifteh Farahani en Taraneh Alidoosti).

Artikel gaat verder onder de foto.

In haar goede vriendin Atefeh (Ghazal Shojaei, r) heeft Fereshteh een medestander.Beeld: Still uit Until Tomorrow

Opmerkelijke rol voor mannen

In de sociaal-realistische stijl van Asgari en Farhadi valt steevast het verschil op tussen het privéleven achter de voordeur en het leven in de openbare ruimte. Binnen kunnen mensen zichzelf zijn, buiten moeten ze zich conformeren aan de grillen van het regime. Binnen is Fereshteh een moeder; buiten is ze een kinderloze vrouw. Hoewel ze eigenlijk iemand is die seks buiten het huwelijk waarschijnlijk geen enkel probleem vindt, doet ze buitenshuis alsof de echtverbintenis het grootste goed is.

Ook opmerkelijk is de rol van mannen, die er veelal bekaaid vanaf komen. Wat niet wil zeggen dat Asgari’s verhaalwereld zwart-wit is. In Until Tomorrow passeren allerlei typen mannen de revue, variërend van zachtmoedig tot kwaadaardig. Buiten kijf staat dat Fereshteh niemand kan vertrouwen. Zo kan een gesprek met een man prima verlopen totdat hij uit het niets vraagt: ‘Wie is eigenlijk de vader?’

Mannen zijn de poortwachters in Iran, ze beperken de vrijheid van vrouwen

Mannen zijn de poortwachters in Iran. Dat liet Asgari al zien in Disappearance: het hele gynaecologische systeem wordt door mannen bestierd. Zij beperken de mentale en fysieke vrijheid van de vrouwen. Vandaar dat Asgari (en Farhadi) steevast kiest voor een naturalistische esthetiek: hun films zijn geen droombeelden, maar geworteld in de realiteit. Ze drukken de kijker met hun sociaal-realistische stijl met de neus op de feiten. Zo gaat Asgari – bijvoorbeeld tijdens een scène in een bus, met Ferestheh en Atefeh – liever voor een ‘tweeshot’ (een shot met twee personages) dat hij langer aanhoudt, dan dat hij voortdurend in de montage schakelt tussen de twee.

Je zou dat een nuchter, of misschien wel ontnuchterende manier van filmmaken kunnen noemen, maar behalve ontnuchterend is Until Tomorrow, en ook dit mag gezegd worden, ook een lieflijke film, met aandoenlijke close-ups van Feresthehs baby. Die shots lijken te willen benadrukken dat de liefde tussen Fereshteh en haar kind levensecht is, ook al zien veel Iraniërs het illegitieme kind niet voor vol. Asgari lijkt te willen zeggen: kinderen zijn kinderen; baby’s zijn baby’s.

‘While We Watched’: eenzame strijd tegen conservatief rechts op Indiase tv

Waar zijn alle steengoede vrouwelijke regisseurs? (Hier!)

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Verder lezen?

Rechtvaardige journalistiek verdient een rechtvaardige prijs.
Maak jij OneWorld mogelijk?

Word abonnee

  • Digitaal + magazine  —   8,00 / maand
  • Alleen digitaal  —   6,00 / maand
Heb je een waardebon? Klik hier om je code in te vullen

Factuurgegevens

Je bestelling

Product
Aantal
Totaal
Subtotaal in winkelwagen  0,00
Besteltotaal  0,00
  •  0,00 iDit is het bedrag dat automatisch van je rekening wordt afgeschreven.

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons