Is Europa nog wel zo’n paradijs?

Wat je ook van het acteertalent van DiCaprio vindt, de film vat hier de essentie van Utopia. Het paradijs bestaat alleen bij de gratie van degenen die er niet in mogen. Als iedere backpacker in Thailand zomaar aan wal van het droomeiland zou kunnen stappen, wordt het idee van het paradijs zelf bedreigd. Alleen voor ons en niet voor anderen.

De huidige paniek over migratie laat zien dat mensen bereid zijn om ver te gaan om hun vermeende paradijs, hun fantasie-eiland, te beschermen. Ik was erbij toen er voor het eerst een hek werd geplaatst op de grens tussen Griekenland en Turkije. Een Griekse politieagente liet trots het prototype zien van het hek dat ze van plan waren om te plaatsen, een kooi van gaas en scheermesjes. Toen al lag de begraafplaats naast de Evros-rivier vol met hopen zand ter grootte van volwassen mannen en kleine kinderen. Het was 2011.

Ik had de lijken in de woestijn van Niger nog niet gezien. Er werden nog geen hulpboten geweigerd in de havens aan de noordkant van de Middellandse Zee. Er waren nog geen detentiekampen op de Hongaarse grens, waar minderjarigen vanaf veertien jaar konden worden vastgehouden. Toen vond zelfs premier Rutte het nog te ver gaan om boten terug te slepen naar ‘veilige havens in Noord-Afrika’, laat staan de PvdA.

In de afgelopen 25 jaar stierven 34.361 migranten op weg naar Europa, volgens de nauwkeurigste telling tot op heden. De vraag is niet langer hoe ver Europa of de Verenigde Staten bereid zijn om te gaan om zichzelf te beschermen tegen indringers. De grens van het betamelijke was al bereikt voordat ouders van kinderen werden gescheiden. De vraag is: hoe paradijselijk is het nog op de eilanden waar de bewoners elkaar niet meer kunnen verdragen?

In The Beach transformeert het geluk van een lui leven op witte stranden al gauw in jaloezie, verraad en extremisme. Als een backpacker door een haai wordt gebeten mag er geen dokter bij worden gehaald om zijn wonden te verzorgen. Dan zou hij de locatie van het eiland verraden. Hij sterft in een afgelegen tent, onder een palmboom. Wie wil er in zo’n paradijs wonen?