Jongeren in Congo strijden voor een betere toekomst

Ik geloof in de positieve kracht van een nieuwe generatie goed opgeleide jongeren in Congo. Zij worden steeds meer politiek bewust en beseffen dat er zonder hun eigen inbreng niks zal veranderen. Hun engagement is broodnodig om van Congo een betere plek te maken.

Het land bevindt zich in een politieke impasse. Volgens de grondwet moest president Joseph Kabila eind 2016 de macht overdragen. Maar hij stelde de verkiezingen uit omdat hij geen derde ambtstermijn mag ambiëren. Oppositie, middenveld en de internationale gemeenschap verhogen de druk op het regime om op 23 december 2018 eerlijke verkiezingen te organiseren. Toch is Kabila van plan om zoals andere presidenten in de regio met repressie aan de macht te blijven. Maar hoe lang nog?

In een land dat al veel NGO’s, politieke partijen en rebellengroepen telt, kiezen de jongeren van Lucha voor een informele burgerbeweging, die sinds 2012 uitgroeide tot de bekendste jongerenorganisatie in Congo. Lucha brengt een frisse wind in het Congolese middenveld. Hun filosofie is gebaseerd op het geweldloos verzet van Martin Luther King en Gandhi. Dat is geen toeval, maar een bewuste keuze tegen het gewapend geweld dat al 25 jaar floreert in Oost-Congo. Ook de onafhankelijkheidsstrijder Patrice Lumumba is een grote inspiratiebron.

Begin juni spreekt Luc mij aan op Facebook. Hij is blij dat ik eindelijk de bekende Congolese dokter en mensenrechtenactivist Denis Mukwege heb ontmoet. Hij vertelt enthousiast over de toekomst. Hij klinkt strijdvaardig en hoopvol. Op het einde vertrouw ik hem toe dat ik de droom koester om een tijdje in Goma te wonen, Swahili te leren en samen met hem acties te organiseren. “Blijf dit dromen, mooie dromen moet je realiseren. Je bent welkom,” is zijn antwoord.

Nog geen week later, op 10 juni 2018, verneem ik dat Luc is omgekomen bij een woningbrand. Zijn huis brandde helemaal uit. De verdachte omstandigheden doen sommigen vermoeden dat er kwaad opzet in het spel was. De veelbelovende activist van 32 jaar overleefde samen met zijn kameraden arrestaties, gevangenschap en brute repressie, om uiteindelijk zijn leven te geven in een eenzaam gevecht tegen de vlammen.

Ik geloof niet in een grondig onafhankelijk onderzoek. Congo is geen rechtsstaat. Bovendien heeft het regime vaker duidelijk gemaakt dat ze kritische en geëngageerde activisten liever kwijt is dan rijk.

Zij zien hoe Europa liever naar andere crises kijkt. Hoe Europa met weinig daadkracht handelt wanneer mensenrechten op grote schaal geschonden worden. Of hoe Europa blijft proberen om nog enige impact te hebben in Congo, maar steeds meer moet concurreren met nieuwe economische en militaire spelers, zoals China en Rusland.

Zij verzetten zich tegen dat pessimisme. Zij verzetten zich tegen het beeld dat Congolezen eeuwige slachtoffers van hun corrupte leiders zijn. Zij verzetten zich tegen het internationale kapitalisme dat sinds de Belgische koning Leopold II hun natuurlijke rijkdommen plundert zonder om te kijken naar het lot van miljoenen Congolezen. Diamant voor juwelen. Coltan voor smartphones. Kobalt voor elektrische wagens. Congo heeft alles om wereldwijd het consumptiegedrag te plezieren. Maar wanneer mogen Congolezen er zelf iets aan verdienen?

Zij tonen ons dat Congo nog steeds zonen en dochters heeft die in waardigheid blijven strijden voor een betere toekomst. Die generatie van Congo-believers heeft grote dromen. Hun strijd is voor mij een motivatie om het geloof in de kracht van Congo én de Congolezen niet los te laten.