Vakantie vieren in een tropisch paradijs en tegelijkertijd bijdragen aan de ontwikkeling van inheemse dorpen. In het Surinaamse jungleresort Danpaati kan het. Terwijl de vakantieganger het oerwoud verkent, zich in een stroomversnelling wentelt en ’s avonds op zoek gaat naar kaaimannen, biedt het vakantieoord werk aan tientallen dorpsbewoners. Bovendien komen de opbrengsten ten goede aan basisonderwijs, lokale kinderopvang en thuiszorg.
Dat was het plan. Het duurde alleen even vóór alles volgens dat plan verliep.
Midden in de jungle
Danpaati ligt 350 km van Paramaribo
(Foto Mirjam Marks)
Danpaati ligt in het hart van Suriname, middenin het tropisch regenwoud. De ruim 350 kilometer vanuit de hoofdstad Paramaribo gaan deels over de weg, deels over de rivier. De vrijwel ongerepte natuur geeft de bezoekers het gevoel dat de tijd heeft stilgestaan. Hier, langs de Boven-Surinamerivier, wonen en werken voornamelijk Saramaccaners. Ze horen bij een stam van marrons, afstammelingen van slaven die in de koloniale tijd de plantage ontvluchtten. Ze leven van wat het bos en de rivier te bieden hebben.
Maar, hoe idyllisch ook, de meeste jongeren uit het gebied kijken verder. Wie geen toekomst ziet in jagen, vissen of werken op het land, vertrekt naar Paramaribo. Dat geldt nog sterker voor de omgeving van het dorp Dan. Hier is een groot gebrek aan onderwijs en medische voorzieningen . Dat komt: in de periode van de kerstening van het gebied, vanaf het eind van de 19de eeuw, werd dit gebied over het hoofd gezien door het bisdom in Paramaribo. Missionarissen lieten in vrijwel alle dorpen langs de Boven-Surinamerivier kerken en scholen bouwen, maar sloegen Dan over.
Menzis en Woonzorg
Tegen die achtergrond werd eind vorige eeuw het vakantieresort Danpaati aangelegd. Dat gebeurde op initiatief van vertegenwoordigers van enkele Nederlandse thuiszorgorganisaties die het gebied vaker hadden bezocht, in nauw overleg met de bewoners van twaalf omliggende dorpen. De initiatiefnemers kregen daarbij financiële en logistieke ondersteuning uit Nederland: zorgverzekeraar Menzis en Woonzorg Nederland stapten in het project. Tegelijk met de aanleg van het toeristenoord werd de stichting Bonama (‘we doen het samen’ in het Saramaccaans) opgericht. Daarin zijn de lokale gemeenschappen en sponsors vertegenwoordigd. De belangrijkste doelstelling van Bonama was en is dat de dorpsbewoners van het toerisme op Danpaati profiteren. Daarnaast was de opzet om een lokaal zorgsysteem in te voeren.
Kinderen van Dan
Nu er kinderopvang is, kunnen de oudere meisjes naar school. (Foto Mirjam Marks)
Kinderopvang
Het project bestaat onder meer uit het beheer van een basisschool en drie crèches: behalve in Dan ook in het vlakbij gelegen Malobi en Grantatai. Kinderopvang voorziet duidelijk in een behoefte. De moeders uit de dorpen hebben voortaan overdag de handen vrij om hun kostgrondjes te bewerken. Daar verbouwen ze groente, fruit, rijst en cassave. Nu de kleintjes terecht kunnen op de crèche, hoeven hun oudere dochters ook niet langer in te springen en kunnen ze in plaats daarvan naar school.
In het systeem van thuiszorg nemen tientallen ‘dorpsgezondheidsmedewerkers’ de dagelijkse verzorging van oudere bewoners voor hun rekening. Daarnaast hebben bootsmannen, koks en schoonmaaksters werk via het vakantieresort. Zo krijgen de gasten op Danpaati elke ochtend vers brood van de bakker in Dan, terwijl groente en fruit afkomstig zijn van de kostgrondjes.
Gebrekkig management
Liep het zorgproject van begin af aan goed, het toeristenoord deed dat niet. Ondanks het enthousiasme van de vakantiegangers, kwam de bezetting niet boven de 20 procent. Financieel bleek Danpaati niet haalbaar. Het verlies was tienduizenden euro’s per jaar. Ook kwam twee jaar terug een forse belastingschuld aan het licht.
Volgens Noëlle van Gasselt, tot dit voorjaar bedrijfsleider op Danpaati, lag het aan de afgelegen locatie en de toegenomen concurrentie van andere resorts in het Boven-Surinamegebied. Maar vooral ook aan gebrekkig management. Aannemers en leveranciers berekenden te hoge marges en de controle bevond zich op te grote afstand. De verliezen brachten de Nederlandse geldschieters ertoe zich met ingang van 2014 terug te trekken uit het vakantieoord. Van Gasselt begrijpt die beslissing wel: ‘Op den duur valt het voor Menzis steeds moeilijker te verantwoorden dat ze een tropisch toeristenoord financieren. Zoiets past niet echt binnen het bedrijfsbeleid.’
Menzis onthoudt zich van commentaar over de situatie. De zorgverzekeraar blijft samen met Woonzorg Nederland het lokale netwerk voor onderwijs en thuiszorg ondersteunen.
Yogasessies
Sinds begin dit jaar valt Danpaati onder beheer van Access Travel, een van de grootste touroperators van Suriname. De nieuwe manager Sirano Zalman is vastbesloten de bezetting van het oord omhoog te brengen. Hoe hij dat voor elkaar wil krijgen? ‘We willen het verblijf in het tropisch regenwoud uit de kampeersfeer halen. Vakantiegangers, vooral uit Nederland, willen het altijd beter hebben dan thuis. Daarom gaan we ook middenin het regenwoud extra luxe en comfort bieden.’
Betrokkenheid
Danpaati moet een bijdrage leveren aan ontwikkeling van omliggende dorpen. (Foto Mirjam Marks)
Daarnaast probeert Zalman zich van andere resorts te onderscheiden met onder meer yoga- en meditatiesessies, kruidenbaden en massages. Tegelijkertijd kiest hij voor een “andere manier van samenwerken” met de lokale bevolking. Leveranciers en medewerkers worden nauwer betrokken bij Danpaati. ’Ze dragen in het vervolg zelf verantwoordelijkheid voor het vakantieoord. Ze moeten ervan doordrongen zijn dat Danpaati voor veel mensen werk oplevert en dat iedereen baat heeft bij het succes’, zegt Zalman.
Mindset
Een voorbeeld vormt gids Simon. Hij woont in een van de verderop gelegen dorpen en werd als buitenstaander aanvankelijk nauwelijks geaccepteerd door de andere medewerkers. Maar omdat Simon een prima gids is, goed Nederlands spreekt en meedenkt over nieuwe activiteiten, bleek hij gaandeweg “goud waard” voor Danpaati. Zalman spreekt van een mindset. ‘Het moet niet meer zo zijn dat ieder zich alleen op zijn eigen taken richt en in zijn eigen onderhoud voorziet.’
De aantrekkingskracht voor de gasten van Danpaati zit hem vooral ook in de betrokkenheid bij de lokale gemeenschap. Want Zalman wil met het resort een bijdrage blijven leveren aan de ontwikkeling van de dorpen. In Dan, schuin tegenover het resort, wil hij binnenkort een cultureel centrum openen. ‘Daar komt in elk geval een bibliotheek in’, vertelt Zalman. ‘De coördinator komt op de payroll van Danpaati. Daarnaast gaan we docenten van de jeugdtheaterschool, de muziekschool en het kunstinstituut in Paramaribo workshops voor de lokale jeugd laten geven.’
Volgens Zalman biedt Danpaati nog een extra meerwaarde. Door de afgelegen locatie zit de vakantieganger niet alleen nog dieper in het tropisch regenwoud maar staat hij ook dichter bij de “oorspronkelijke” cultuur. ‘Omdat de kerk hier geen invloed heeft gehad, zijn de rituelen hier door de eeuwen heen nooit veranderd. Soms sta ik zelf ook met open mond te kijken. Laatst was er iemand verdronken in een van de dorpen. Er trok een boot voorbij met gemaskerde en beschilderde mannen. 24 uur per dag trommels, muziek, zang en dans. Dichter bij de Afrikaanse oorsprong kun je niet komen in Suriname.’
