Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld.
Word abonnee
“Als de overheden het niet voor elkaar krijgen, dan moeten we ze zelf maar gaan halen”, schrijft een steunbetuiger van het initiatief
We Gaan Ze Halen op de Facebookpagina van het initiatief. Tirza de Fockert van GroenLinks stelt in haar
opiniestuk in
Trouw voor ‘om het volgende schip dat vluchtelingen uit de Middellandse Zee redt, uit te nodigen in Amsterdam’. Als Den Haag het niet doet, dan lossen we het zelf wel op, zo is de gedachte. De wil is er. Maar hoe zit het met de uitvoering?
“
Amsterdammers kunnen de vluchtelingen met open armen opwachten, maar om die mensen toe te kunnen laten moet je in Den Haag zijn
“Gemeenten organiseren inderdaad vaak de opvang van migranten. Maar de gemeente komt pas in beeld wanneer personen Nederland binnen zijn gekomen en ergens een plek moeten krijgen. Eerder niet”, legt hoogleraar Global and Local Governance Caspar van den Berg via een e-mail uit. Amsterdammers kunnen de vluchtelingen met open armen opwachten, maar “om die mensen toe te kunnen laten moet je in Den Haag zijn”, vervolgt Van den Berg. “Het is niet echt mogelijk dat de Gemeente Amsterdam deze personen toch zal toelaten. De grensbewaking wordt, ook in de haven van Amsterdam, uitgevoerd door de Koninklijke Marechaussee: een dienst van de rijksoverheid, niet van de gemeente. Dat was ook het geval in Valencia. Die stad nam het voortouw, maar het was de Spaanse nationale grensbewaking die de personen toeliet aan land.” Eerder dit jaar besloot Valencia
bootvluchtelingen op te vangen die zes dagen vastzaten op de Middellandse Zee op de boot Aquarius, nadat zowel Italië als Malta weigerden het schip toe te laten.
Wat het gemeentebestuur van Amsterdam wél kan doen, volgens Van den Berg, is “het kabinet aanbieden om de opvang van bootvluchtelingen voor haar rekening te nemen. Dan zou het kabinet in theorie kunnen besluiten onder die voorwaarde een schip met passagiers aan wal te laten.”
GroenLinks gelooft dat zolang de partij Amsterdam voorstelt als een veilige haven, door deze boodschap uit te dragen en nauw samen te werken met Zuid-Europese landen, er meer vluchtelingen naar Amsterdam zullen komen. “Daar kunnen ze gewoon de reguliere asielaanvraag opstarten en wij kunnen er dan voor zorgen dat ze opvang krijgen”, laat voorzitter Femke Roosma via de telefoon weten. “We hebben voldoende opvangcapaciteit voor mensen in nood. Dat geldt trouwens ook voor andere rijke Europese steden. We zouden allemaal meer solidair moeten zijn.”
Amsterdam in actie omdat Nederland achterblijft
Stichting
We Gaan Ze Halen sleepte de Nederlandse Staat vorig jaar al voor de rechter omdat Nederland slechts een beperkt aantal vluchtelingen heeft opgenomen, terwijl de Europese landen hebben afgesproken om op Europees niveau 160.000 vluchtelingen ‘over te nemen’ van Griekenland en Italië. De rechter oordeelde dat de veroordeling van de Staat ongegrond was. Wie is er eigenlijk ongehoorzaam in dit verhaal? De Staat, of de burgerorganisatie die de Staat verantwoordelijk stelt voor het niet naleven van Europese afspraken?
In september 2015 heeft de Europese Unie relocatie-afspraken gemaakt. Hierbij werd besproken dat 160.000 vluchtelingen eerlijk verdeeld zouden worden onder alle Europese lidstaten (met uitzondering van Italië en Griekenland, waar vluchtelingen vooral aankwamen).
Nederland zou volgens die afspraken 8.712 van de 160.000 vluchtelingen opvangen vóór september 2017. Tot april 2017 heeft ons land in werkelijkheid slechts 1.637 vluchtelingen opgevangen.
In april 2017 stelde de Europese Commissie dat er nog maar 33.000 vluchtelingen in aanmerking komen voor relocatie.
Roosma vindt ook dat het vluchtelingenverdrag eigenlijk boven andere (nationale) wetten staat. Maar ze haast zich toe te voegen dat de partij afhankelijk blijft van de beslissingen in Den Haag omtrent toelatingsbeleid. Ze lijkt niet te geloven dat GroenLinks veel impact kan hebben: “We zijn maar een kleine partij en zitten niet in de regering. De toelatingsmaterie en verdeelsleutel – daar zitten we ver vanaf.”
Het Amsterdamse stadsbestuur heeft nog geen concrete voorstellen voor een ‘humaner vluchtelingenbeleid’. In het coalitieakkoord staat niets over vluchtelingen uitnodigen in Amsterdam. Roosma bevestigt dat er geen expliciete vermelding in het akkoord te vinden is. “De vluchtelingenkwestie valt onder ‘Fearless Cities’.”
'Radicaal, pragmatisch en fearless'
Radicaal, pragmatisch en
fearless: dat wil Amsterdam zijn. Daarom sloot de stad zich in het voorjaar aan bij een informeel netwerk van progressieve steden, met de naam
Fearless Cities. Een humaner vluchtelingenbeleid staat hoog op de agenda binnen deze stedelijke samenwerking, die een alternatief wil vormen in tijden van rechts populisme. Daarom zetten de Fearless Cities in op mensenrechten, democratie en algemeen belang. De Fockert wil de idealen van het netwerk in de praktijk brengen door vluchtelingen te verwelkomen in de haven van Amsterdam, ‘ook als de Nederlandse overheid of de EU ze willen weigeren’. Hoe het stadsbestuur het gaat doen moet nog blijken.
Voorlopig zoekt het stadsbestuur inspiratie bij steden die een langere traditie van burgerlijke ongehoorzaamheid kennen, zoals Barcelona, waaraan GroenLinks in het voorjaar een bezoek bracht. De Catalaanse stad, die sinds 2015 door het burgerplatform Barcelona en Comú wordt gerund, heeft laten zien dat het anders kan, schrijft fractievoorzitter Femke Roosma op haar blog. ‘Ze bieden rechten aan vluchtelingen, ze versterken buurteconomieën en coöperaties, ze gaan speculatie en de prijsopdrijvende effecten op de woningmarkt tegen, verzetten zich luid en duidelijk tegen racisme en discriminatie en hebben op imposante wijze de participatieve democratie versterkt’.
“
Dan zouden we als Amsterdammers of Rotterdammers zelf kunnen beslissen hoeveel vluchtelingen we een bed aanbieden
Het idee dat de stad en de burgers de globale problemen beter lokaal op kunnen lossen is niet nieuw. De Amerikaanse politicoloog en auteur Benjamin Barber vertelde in zijn
TED Talk dat de ouderwetse politieke natiestaten ongeschikt zijn om mondiale kwesties als illegaliteit, interculturele wrijving en armoede op te lossen omdat deze juist om direct beleid vragen. Als het van Barber afhangt zou de macht bij burgemeesters en burgers moeten liggen. Dan zouden we als Amsterdammers, Rotterdammers en bewoners van Nijmegen of Utrecht tenminste zelf kunnen beslissen hoeveel vluchtelingen we een bed aanbieden.
