Na de bekendmaking van het project werd echter duidelijk dat een belangrijk punt over het hoofd is gezien: het gaat om een tijdelijk kunstproject en de vogelflat zou slechts vijf jaar blijven staan. De gierzwaluw, daarentegen, is een honkvaste vogel die elk jaar terugkeert naar dezelfde plek. Volgens de Gierzwaluwbescherming Nederland is er in Zwitserland zelfs een gierzwaluw geobserveerd die 21 achtereenvolgende jaren hetzelfde nest gebruikte. Juist omdat de gierzwaluw in Nederland afhankelijk is van mensen, is deze goed beschermd. De Flora- en Faunawet verbiedt de verstoring van nestgelegenheden van beschermde vogels.
Natuur terug
De Zuidas, dat nog volop in ontwikkeling is, moet een toplocatie worden om te werken en te wonen met een zakelijke, internationale uitstraling. Iedere ochtend stroomt een stoet werknemers het station Amsterdam Zuid/WTC uit en verdwijnt in de verschillende kantoorflats. ‘s Avonds wordt het ritueel in omgekeerde richting herhaald. In de tussenliggende uren is het stil op straat. Alles in het gebied is gepland en efficiënt; iedere centimeter heeft een functie. "Met mijn ontwerp wil ik een stukje natuur terugbrengen, maar dan wel in de visie van de Zuidas", vertelt Patty. De betonnen toren van 13 meter hoogte weerspiegelt de kantoren uit de Zuidas. De 2000 nestgelegenheden zijn symmetrisch gerangschikt, net als de ramen in de kantoorflats. De buitenkant blijft ruw, om de functionaliteit van het gebouw te benadrukken.
|
Patty Groot Bluemink De onderzoeksopdracht van het kunstproject is uitgegeven door de Stichting Virtueel Museum Zuidas (VMZ) en het Lectoraat Kunst en Publieke Ruimte van de Gerrit Rietveld Academie. Studenten en oud-studenten van het Sandberg instituut – dat verbonden is aan de Rietveld Academie – konden een ontwerp indienen. Patty was een van de zeven (oud-)studenten die dit deden en kwam als winnaar uit de bus. |
Gierzwaluw heeft het moeilijk
Patty legde haar plannen voor aan de Vogelbescherming Nederland. Volgens hen is de gierzwaluw de perfecte gebruiker van de vogelflat. Deze beschermde vogel verblijft alleen in mei, juni en juli in Nederland om zich voort te planten. De rest van het jaar brengen de gierzwaluwen op grote hoogte door boven Afrika. Voor de broednesten zijn ze afhankelijk van bestaande gaten, kieren en spleten in gebouwen. Door vele renovaties en stedelijke vernieuwingen krijgt de gierzwaluw het steeds moeilijker. Contact met de grond maken ze niet. Voedsel wordt uit de lucht gehaald en bij slecht weer in Nederland is een vlucht naar Parijs daarbij geen probleem.
Voor overlast hoeven de gebruikers van het gebied niet bang te zijn. De vogel houdt het nest schoon. De ontlasting van de gierzwaluw is omgeven door een vliesje en is niet groter dan een rijstkorrel. Ervaringen in andere stedelijke gebieden met nestgelegenheden voor de gierzwaluw bevestigen dit. De vogel is daar, dankzij het schouwspel in de lucht met de bijbehorende geluiden, vooral een belangrijke bijdrager aan ‘het zomergevoel’. Bovendien doet het dier dankbaar werk als insectenverdelger.
Onzeker
Maar belangrijker dan deze wettelijke beperking is de strijdigheid met het idee van de kunstenares: de natuur een plek geven in een stedelijk gebied. "De toekomst van het vogelkantoor is nog onzeker. Patty zoekt samen met het VMZ, de Vogelbescherming Nederland en de Gierzwaluwbescherming naar een goede oplossing. Diverse locaties voor de flat worden daarbij overwogen. Of het kunstwerk er uiteindelijk wel of niet komt, het heeft nu al veel mensen in en om het gebied na laten denken over de positie van de natuur.
