Het verhaal van jonge meiden in de Indiase kledingindustrie

Tienduizend kilometer verderop woont Indira. Net als Terra is ze vijftien jaar oud. Maar Indira koopt geen kleren; ze maakt ze. In een spinnerij ver van huis werkt ze zes dagen per week, acht tot twaalf uur per dag voor bitter weinig geld

In het boek Made by Indira wisselen de verhalen van Terra en Indira elkaar af. Het is een dubbelportret waarbij Caja het verhaal van Terra vertelt en Martine dat van Indira. De personages zijn verzonnen, maar gebaseerd op waargebeurde verhalen. Daartoe reisden de twee schrijvers vorig jaar naar India waar ze fabrieken bezochten en gesprekken voerden met 75 meiden van 14 tot 21 jaar die in de kledingindustrie werkzaam zijn.

We spraken de meiden in verschillende groepen, soms groot, soms klein, soms met een enkel meisje. Sommigen werkten in de naaiateliers/naaifabrieken, anderen in de spinnerijen. Er zaten zelfs meiden bij die al vanaf hun elfde werkten. Het gesprek steeds in hun eigen taal gevoerd, het Tamil. Een tolk van SAVE vertaalde alles voor ons.”

Caja: “Dat vond ik heel schrijnend, hoe anders hun leven is dan dat van een vijftienjarige in Nederland. De meiden uit Zuid-India, meestal uit de laagste kasten, hebben weinig mogelijkheden en nauwelijks kansen. Desgevraagd zeiden ze zelfs dat ze geen dromen meer hadden, want dat had toch geen zin… Hun verhalen maakten veel indruk op ons, en hielden ons regelmatig uit de slaap.”

Martine: “Als we zeiden dat we schrijvers zijn, zouden we medewerkers van SAVE in gevaar kunnen brengen. Hun werk wordt ze moeilijk gemaakt door de plaatselijke en landelijke overheden, die nauwe banden hebben met de fabrikanten. Die hebben er veel voor over dat ze ongestoord kunnen produceren, tegen zo laag mogelijke kosten.”

Caja: “Van tevoren was ons verteld dat we niet alles mochten vragen. We weten bijvoorbeeld dat er veel seksuele intimidatie en geweld op de werkvloer voorkomt, maar daar hebben we niet naar geïnformeerd en dus niets over gehoord. Meestal stond er een groep kinderen of zelfs het halve dorp om ons heen, dus wilden we de meisjes niet in verlegenheid brengen. Als je seksueel bent misbruikt, praat je daar natuurlijk niet zo makkelijk over…

Er was één gesprek waarbij we over een gebeurtenis met dodelijke afloop hoorden; we schrijven erover in het boek. Toen spraken we met alleen de moeder en het zusje. Dat was een emotioneel gesprek.”

Martine: Maar toen hoorden we van de Sumangali-oplichterij in Zuid-India, waarbij meisjes worden gelokt met de belofte van een bruidsschat om vervolgens slavenarbeid te moeten verrichten. Dromen over liefde, dat doet bijna ieder meisje van vijftien. We dachten dat we onze doelgroep met dit verhaal het besten konden raken. Vandaar dat we uiteindelijk naar India vertrokken.”

Wel was er een meisje dat me meer dan anderen inspireerde voor Indira. Toen ik haar vroeg hoe ze naar haar werk keek, antwoordde ze: ‘Elke dag dat ik de fabriek binnenga, heb ik het gevoel dat ik de gevangenis in moet.’ Haar woorden raakten me diep. Veel meiden hadden de hoop op een beter leven inmiddels opgegeven, maar zij niet. Ze was opstandig en bewonderenswaardig.”

Caja:  “Wat hebben wij het hier dan goed! Wat hebben de meiden in Nederland het goed, wat een kansen hebben onze kinderen!”

Caja: “En vooral, kijk kritisch naar je kledingkast. Heb je werkelijk iets nieuws nodig? Of vraag in de winkel waar de kleren vandaan komen en onder welke omstandigheden die zijn gemaakt.”