“Stel je voor, tijdens het WK”, klonk het de afgelopen jaren hoopvol in Brazilië, als zich weer eens een grote chaos had voorgedaan op de luchthavens of in het verkeer. Maar voor dit ‘Imagina na Copa’ is nu te laat. De nieuwe slogan, of oorlogskreet, luidt: “Não vai ter Copa”- “Er komt geen WK.”
Met nog ruim een maand te gaan moeten de Brazilianen roeien met de riemen die ze hebben: stadions die pas op het laatste nippertje (of niet) afkomen, openbaar vervoersplannen die nooit van de grond kwamen en vooral: dreigende protesten.
Vandalisme
Dat WK dat komt er wel, maar zal zeker getekend worden door sociaal protest, zoals Brazilië het afgelopen jaar al meemaakte. In juni vorig jaar gingen miljoenen mensen de straat op. In eerste instantie tegen de verhoging van de prijs van buskaartjes in São Paulo en ten slotte in heel Brazilië tegen de slechte sociale voorzieningen in het onderwijs en de gezondheidszorg. De harde reactie van de politie tegen de manifestanten, die steeds vaker overgingen op vandalisme, zette de afgelopen maanden een hoop kwaad bloed. Het WK wordt daarbij door steeds meer Brazilianen – door de helft, volgens de laatste peiling – gezien als geldverspilling.
De autoriteiten vrezen dan ook dat de protesten tijdens het WK op grote schaal zullen terugkeren. De nationale vereniging van getroffenen door het WK, ANCOP, heeft al demonstraties door heel Brazilië aangekondigd. Activist FM (hij blijft liever anoniem) belooft: “Ik kan alleen nog niet zeggen of het deze keer meer of minder gewelddadig zal zijn.”
Strijd voor onderwijs
‘Pedro’, van de harde black bloc protesttactiek, waarin bewust vandalisme wordt ingezet als vorm van sociaal protest, beloofde de krant O Estadão uit São Paulo al: “Als we niet gehoord worden, dan zullen we de gringos (straattaal voor buitenlanders) wel even de stuipen op het lijf jagen. We willen niemand verwonden, maar als het nodig is gooien we wel een molotov coctail tegen de delegatiebussen. Dan willen ze hier vast niet meer blijven, als ze eenmaal voelen wat voor risico ze lopen. Wij zijn niet tegen het WK noch tegen voetbal, maar we willen laten zien dat dit land geen veiligheid kent. Onze strijd is voor beter onderwijs en gezondheidszorg.”
Ondertussen probeert de overheid de gemoederen te sussen. Sinds de bekendmaking van het WK in Brazilië in 2007 hemelde de regering van president Lula (2003-2010) de ‘sociale erfenis’ van het komende WK op, zoals de aangekondigde investeringen in het openbaar vervoer en de luchthavens. President Dilma Rousseff, verkozen als Lula´s opvolger in 2010, ging aanvankelijk op diezelfde lijn verder.
Maar sinds alle protesten het afgelopen jaar en de tegenvallende concrete resultaten (alleen de stadions komen waarschijnlijk op tijd klaar) is de propaganda van de overheid aangepast: in plaats van de nadruk te leggen op de sociale erfenis, heet het evenement nu “a Copa das Copas”: het WK allertijden, vanwege Brazilië´s traditie als voetbalnatie (vijf keer wereldkampioen). Tegelijkertijd staat er een contigent van 180 duizend politiemannen, soldaten en private beveiligingsmannen klaar om de veiligheid van de delegaties en bezoekers te garanderen.
Winnen dan maar
Oud vakbondsleider Lula heeft zich pas geleden op zijn klassieke wijze uitgesproken tegen de Brazilianen, in zijn thuishaven Santo André, in São Paulo:"We hoeven niet bezorgd te zijn of er wel of geen protesten komen. Stel je voor, ik, op deze hoogte van mijn leven, 68 jaar, waarvan ik er 38 heb geprotesteerd, bang? En Dilma, dat diertje, dat op haar 20ste vastzat in de gevangenis, waar ze werd gemarteld en elektrische schokken kreeg over haar hele lijf, omdat ze protesteerde. Zal zij nu bang zijn voor protest?Wie wil protesteren, moet protesteren. Wat wij moeten garanderen is de voltrekking van het Wereldkampionschap Voetbal. Én natuurlijk duimen dat Brazilië niet thuis verliest, zoals in 1950 gebeurde. Dán zal er protest zijn.”
