Simon Dogger bij een prototype van een kunstwerk dat hij samen met kunstenaar Stijn Boemaars maakte voor het Van Abbemuseum. Beeld: Judith Tielemans
Mensenrechten

Ontwerper Simon Dogger maakt voorwerpen toegankelijk voor blinde mensen

In het derde jaar van de Design Academy Eindhoven werd ontwerper Simon Dogger (45) volledig blind. Nu wil hij de wereld van design toegankelijker maken. Bijvoorbeeld door ziende mensen te laten voelen hoe iemand met een visuele beperking gebruiksvoorwerpen ervaart. ‘Ontwerpers hebben een grote verantwoordelijkheid.’

Door 3 november 2022
cultuur design Goal Getters SDG10 sociaal onrecht toegankelijk
Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee
Kunnen ontwerpers de samenleving toegankelijker maken? Simon Dogger (45) denkt van wel. Hij werd in 2009, tijdens het derde jaar van zijn ontwerpopleiding, door een ziekte volledig blind. Maar dat weerhield hem er niet van zijn opleiding af te maken. Na het succes van zijn ‘De Emotiefluisteraar‘, een tool waarmee blinde en slechtziende mensen via een app op hun telefoon lichaamstaal kunnen registreren, richt Dogger zich nu op het project Design Beyond Vision. Daarvoor werkt hij samen met ontwerper Boey Wang, die wel kan zien. Hun doel: de wereld van design inclusief maken.
OneWorld portretteert mensen die zich inzetten voor een betere buurt, school, of werkomgeving. De Verenigde Naties en miljoenen betrokken burgers spraken hiervoor de duurzame werelddoelen af (SDG’s), die we in 2030 moeten halen. Denk aan gendergelijkheid, géén armoede, betaalbare en duurzame energie en kwaliteitsonderwijs voor iedereen. De Goal Getters in deze rubriek gaan daar nu al voor. Geïnspireerd? Check hier wat jij kunt doen.
“

Mensen met een visuele beperking kunnen aan de gaten in de maatbeker voelen hoe vol die is

Vorig jaar kregen Dogger en Wang de kans om een presentatie te geven tijdens de designweek van Base Milano, een cultureel centrum in Milaan waar kunst, ondernemerschap, technologie en sociale innovatie elkaar kruisen. Het ontwerpduo stond er met drie dozen, en ging er het gesprek met bezoekers aan. Onder de dozen lagen ontwerpen van Dogger en Boey: de eerdergenoemde Emotiefluisteraar, een snijplank en een maatbeker. Maar het publiek kreeg de producten niet gelijk te zien. Ze moesten eerst een doos uitkiezen en een masker opzetten. Daarna lieten de ontwerpers  het product alleen voelen, waardoor interactie en dialoog ontstonden over de functie en betekenis van een product. Boeys maatbeker en snijplank komen uit uit Haptics of Cooking, een reeks ‘blinde keukengereedschappen’ ontworpen om goed te kunnen voelen. Mensen met een visuele beperking kunnen aan de kleine gaten in de maatbeker met hun vingers voelen hoe vol die is.

 

https://www.youtube.com/watch?v=wLqQyrJeXHs&t=90s

De maatbeker en de snijplank van Dogger en Wang.

Na afloop van de demonstratie lieten Dogger en Wang de bezoekers een vragenlijst invullen. Mensen bleken enthousiast. “Ongeveer 85 procent van de bezoekers liet een e-mailadres achter om op de hoogte te blijven van ons project. Dat zegt veel.”

De lach van de ander niet zien, maar wel voelen

“

De emotiefluisteraar is een hulpmiddel waarmee je lichaamstaal van anderen kunt waarnemen

Dogger legde een bijzondere weg af. Toen hij in 2009 in het derde jaar van zijn opleiding zat, werd hij ernstig ziek en volledig blind. Hij revalideerde vier jaar, maar besloot daarna om terug te keren naar de Design Academy Eindhoven. In 2017 studeerde hij af aan de Design Academy Eindhoven met De Emotiefluisteraar, waarvoor hij in 2020 de Dutch Design Award for Young Designer won. De Emotiefluisteraar is een hulpmiddel waarmee je non-verbale communicatie van anderen kunt waarnemen via een bril waar een kleine camera in zit. Die stuurt de informatie naar een app die de lichaamstaal herkent en omzet in trillingen. Zo kunnen mensen met een visuele beperking iemand bijvoorbeeld ‘voelen’ lachen.

Met dit project gaat Dogger zelf niet meer verder. “Ik ben goed in het uitdenken van concepten en dat is mijn meerwaarde als ontwerper, maar van de technische kant heb ik weinig kennis.” De Emotiefluisteraar is dus voortaan een open source project; waarschijnlijk gaat de Technische Universiteit Eindhoven ermee verder. Maar ook anderen mogen het uitwerken zonder toestemming te hoeven vragen aan Dogger. “Het is de verantwoordelijkheid van de samenleving om dit project voort te zetten.”

Nieuwe lesmethode: zintuiglijk, emotioneel

Een van de doelen van Dogger en Wang is bijvoorbeeld om mensen met een visuele beperking betere toegang te geven tot ontwerpopleidingen. “Op kunstacademies zitten weinig tot geen mensen met een visuele beperking en 60 procent van de mensen met een visuele beperking is na de opleiding werkloos.” Daarom hebben ze in het project Design Beyond Vision een lesmethode ontwikkeld waardoor ze ook ziende studenten anders leren denken.

Die methode testen Dogger en Wang momenteel uit met ontwerpstudenten van ArtEZ in Zwolle en studenten Industrieel Ontwerp in Arnhem. Volgend jaar gaan ze ook lesgeven op de Hogeschool van Amsterdam. De methode bestaat uit twee stappen: een zintuiglijke en emotionele beleving. De studenten krijgen eerst een masker op dat hun het zicht ontneemt en wandelen dan samen door de natuur. Ze moeten een manier vinden om dat te doen en zich te laten leiden door andere zintuigen. Daarna vertalen ze hun persoonlijke ervaringen in een abstract werk, waar geen regels aan vasthangen.

Artikel gaat verder onder de foto.

Simon Dogger voor zijn studio.Beeld: Judith Tielemans
In het tweede deel gaan de studenten aan de hand van hun ervaringen en het abstracte werk een ontwerptraject in. “Ze ontwerpen een meer gerichte uitkomst, iets concreets. De eerste stap is dus een proces naar binnen – om te weten wat je voelt. De tweede stap is om die gevoelens naar buiten te brengen.” Deze methode zorgt ervoor dat studenten buiten het theoretische kader leren denken.

Dankzij financiering van Stichting DOEN kunnen Dogger en Boey het project Design Beyond Vision voortzetten. In de komende periode gaan ze ook subsidies aanvragen bij het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie. Dogger: “Als dat lukt, hebben we eindelijk een manier gevonden om gelijkwaardigheid te bevorderen.”

Dutch Design Week

“

Ontwerpers dragen een verantwoordelijkheid door een probleem te erkennen

Tijdens de Dutch Design Week eind oktober organiseerden Dogger en Wang opnieuw de interactieve presentatie die ze Milaan gaven, maar deze keer in samenwerking met de Eindhovense brouwerij Rabauw. Dat bedrijf heeft een vergelijkbare missie als Dogger en Wang, de brouwerij richt zich namelijk op werknemers met een afstand tot de arbeidsmarkt. Ook daar ging hij gesprek aan met het publiek. Dogger: “Het doel van onze interactieve presentaties is om verschillende perspectieven te delen en meer bewustzijn te creëren. Als we belangrijke thema’s als toegankelijkheid op een niet opdringerige manier brengen, dan staan mensen er sneller voor open. Dan beseffen ze dat het ook anders kan.”

Volgens Dogger dragen ontwerpers een grote verantwoordelijkheid. “Ze zijn niet de oplossing van het probleem, maar ze kunnen een belangrijke beginstap maken door het probleem te erkennen. Daardoor volgt bewustwording, er ontstaat een publieke opinie en hopelijk zelfinzicht.” Maar het belangrijkste resultaat van de dialogen tijden de presentaties is empathie. “Empathie is altijd gericht naar de ander en zorgt ervoor dat je iemand begrijpt. Dat is de sleutel.”

Musea alleen voor horende mensen? Niet als het aan Roos Wattel ligt

'Doof-zijn is pas een beperking als de samenleving geen rekening met je houdt.'

In de eerste queergym van Amsterdam zijn álle lijven welkom

'Van mij hoeven mensen die de maatschappij als dik ziet niet per se af te vallen.'

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Lees en steun

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons