De meest verontrustende trends uit de conflicten in het Midden-Oosten

En de situatie gaat rap achteruit. De Joint Investigative Mission onderzoekt het gebruik van chemische wapens in Syrië; deze Missie komt van het onderzoeksorgaan van de VN-Veiligheidsraad, waar de Russen aanvankelijk mee hebben ingestemd. Maar afgelopen jaar, na het rapport over de aanval met sarin bij Khan Shaykhoun dat nodig was om het mandaat te verlengen en te vernieuwen, blokkeerde Rusland de resolutie daarvoor. Sindsdien is Syrië doorgegaan met het gebruik van chloorbommen., in Oost-Ghouta en elders.

Dit is dus het nieuwe normaal geworden. Iets wat eerst ondenkbaar was en door de internationale gemeenschap werd verworpen en afgeremd, is nu normaal. Staten die zich schuldig maken aan het gebruik van verboden wapens, worden tegenwoordig gedoogd en beschermd.”

Tweede trend: uithongeren
“De tweede verontrustende trend is het gebruik van uithongering als oorlogswapen. In Syrië hebben we gezien dat de regering opzettelijk mensen in oppositiegebieden belegert, om ze uit te hongeren – denk aan Oost-Ghouta – zodat ze zich overgeven. Saoedi-Arabië heeft die strategie zelfs nog naar een grotesker niveau getrokken door een compleet land te belegeren, door alle lucht- en zeehavens te sluiten: Jemen. De teneur is dat regeringen in het Midden-Oosten denken dat het ok is om zo’n tactiek te gebruiken. Ze hongeren ze letterlijk uit. En let wel: we hebben het dus over Arabische leiders die Arabische kinderen uithongeren.”

Derde trend: kinderen rekruteren om in oorlogen te vechten
“Elke regering en de meeste gewapende groeperingen hebben gezworen geen kinderen als soldaten te zullen inzetten. Maar in Jemen blijven de Houthi’s kinderen rekruteren; blijkbaar kunnen ze niet genoeg mannen meer vinden om voor hen te vechten. En Iran heeft, voor zover wij hebben kunnen nagaan, Afghaanse kinderen gerekruteerd om in Syrië te vechten.”

In Egypte, in de Sinaï, hebben soldaten zichzelf afgelopen jaar gefilmd terwijl ze gevangenen op begraafplaatsen executeerden –stel je voor, gevangenen naar begraafplaatsen laten marcheren en ze dan executeren. Voorts hebben we gedocumenteerd dat de Egyptische regering video’s in scène heeft gezet van hinderlagen door gewapende groepen, terwijl ze in werkelijkheid gevangenen hebben geëxecuteerd. Ook hebben we gedocumenteerd dat troepen gelieerd aan de Libische generaal Hafter, video’s hebben gemaakt van executies van gevangenen. Tot slot hebben we opnames van het Iraakse leger dat zichzelf filmt terwijl ze gevangen martelen, misbruiken en executeren. Dat zijn geen sjiitische milities, maar het Iraakse leger en politie – dat door het Westen wordt gesteund.”

Vijfde trend: de massale vlucht uit de Arabische landen
“Die trend is voelbaar tot in Europa. Mensen stemmen met hun voeten. Of het nu om Syrië, Irak, Libië, Jemen of de Sinaï gaat: mensen proberen massaal de Arabische wereld te ontvluchten. De Arabische wereld is onleefbaar en ongastvrij geworden en wordt verscheurd door conflicten en dictators: daarom hebben we recordaantallen vluchtelingen en ontheemden.”

Ik denk dat zij hebben nagelaten hun overtuigingen te onderwerpen aan een rigoureuze analyse van de feiten. Er is een reden waarom we zulke uitgebreide opstanden zagen in het Midden-Oosten en Noord-Afrika. En er is een reden waarom die gericht waren tegen de dictators van de regio, die al te lang waren weggekomen met repressie. Het is uiterst teleurstellend dat deze autocraten weten te overleven en aan de macht kunnen blijven dankzij de steun van Westerse wereldmachten en landen als Rusland en China.

Er is dus in feite sprake van een globale samenzwering – er is geen ander woord voor – een mondiale samenzwering om dictators in het Midden-Oosten te steunen, vanuit enerzijds de valse belofte van stabiliteit en anderzijds het terechte besef dat zij een formule zijn om rijkdom te genereren ten koste van de mensen in het Midden-Oosten. Dat is de realiteit.”

De deals zijn dus belangrijker dan het risico dat het Midden-Oosten verder explodeert?
“Ja. Veel westerse leiders denken dat deze dictators een bron van stabiliteit zijn. Soms zijn ze dat ook: Mubarak was 30 jaar aan de macht. Maar het Westen heeft het recht niet die keus te maken, want de prijs die burgers voor die stabiliteit betalen is ernstig onrecht, bruutheid, gebrek aan vrijheden en de destructie van het maatschappelijke middenveld. Deze landen zijn inmiddels nog amper in staat een democratischer maatschappij te ontwikkelen, omdat autocratische leiders alle instrumenten die daarvoor nodig zijn, jarenlang moedwillig hebben vernield. Regeringen die deze dictators steunen moeten zich realiseren dat zaken doen met mensen die opzettelijk de structuur van het maatschappelijk middenveld in het Midden-Oosten afbreekt. Iemand betaalt de prijs voor deze schijn van stabiliteit in de regio. Dat zijn de burgers: de mannen, vrouwen en kinderen in deze regio die worden verstikt en gewurgd door deze desastreuse leiders.”

En dan Jemen. Wat zijn de grootste problemen daar?
“Het urgentste probleem voor Jemen is de belegering: Saoedi-Arabië weigert commerciële goederen, voedsel en medische assistentie door te laten en heeft alle havens en de vliegvelden geblokkeerd. Ze beweren dat te doen om de wapensmokkel van Iran naar de Houthi’s te stoppen, alleen is er zeer weinig bewijs dat de Iraniërs wapens leveren aan de Houthi’s. Ongetwijfeld is er het een en ander doorgesluisd, maar we betwijfelen of dat significant is.”

Maar zelfs als Iran wapens aan de Houthi’s zou leveren, zelfs als de meest fantastische claims van de Saoedi’s over Irans betrokkenheid in Jemen waar zouden zijn, rechtvaardigt dat nog steeds de blokkade niet. Die treft immers de Jemenitische burgers: zij worden gestraft, uitgehongerd en gedood, terwijl ze bovendien kampen met een choleraepidemie. En niets rechtvaardigt het wilde, willekeurige bombarderen dat de Saoedi Coalitie op Jemen uitvoert.

We weten inmiddels zeker dat Saoedi-Arabië deze bombardementen uitvoert, en niet iemand anders van de Coalitie. Uit onze informatie blijkt dat hoofdzakelijk Saoedische vliegtuigen de bombardementen uitvoeren en dat er vooral Amerikaanse, Britse en Braziliaanse wapens voor die bombardementen worden gebruikt.

Het gebied waar de Emirati opereren, heeft zich recentelijk meer beperkt tot Aden en de politieke situatie in het Zuiden. Niet dat hun invloed nu zo positief is: de Emirati overschrijden de grens van redelijkheid met hun detentiecentra in Aden en omliggende gebieden: daar worden zelfs mensen geëxecuteerd. We zijn dus diep bezorgd over hun betrokkenheid, maar ik vrees dat hun wandaden nog niet in de buurt komen van het niveau van Saoedi-Arabië. De Saoedi’s runnen de show daar in Jemen.”

Maar de situatie op de grond wijzigt zich toch niet in hun voordeel?
“Veel mensen in Saoedi-Arabië, en zeker in de internationale gemeenschap, beginnen zich te realiseren dat het Saoedi-avontuur in Jemen een grote catastrofe is. De kosten van deze oorlog zijn hoog voor de Saoedi’s; ze falen in alle politieke en strategische doelen die ze zichzelf hadden gesteld, en de facto is het enige resultaat een enorme publieke blamage voor Bin Salman. Het was zijn initiatief, waarschijnlijk gemotiveerd door de wens om politieke winst te behalen.

Maar de werkelijke tragedie is die van Jemen zelf: de echte kosten van dit alles worden betaald door het Jemenitische volk, dat deze prijs helemaal niet kan opbrengen. Dit is wat de Saoedi’s doen: ernstige schade toebrengen aan een ander volk, zonder goede reden.

Overigens pleit dat de Houthi’s bepaald niet vrij. Meer dan veertig procent van de burgerslachtoffers is, volgens cijfers van de VN, veroorzaakt door Houthi-troepen. Ze gebruiken willekeurige artillerie, ze vuren willekeurig, ze lanceren willekeurig bommen vanaf de grond. Dit zijn geen fraaie spelers. Het grote verschil is dat de Houthi’s er vrijwel alleen voor staan, terwijl de Saoedi’s de actieve steun genieten van westerse regeringen, met name van de VS: zij leveren assistentie voor doelwitten en tanken Saoedi-vliegtuigen bij in de lucht.”