OneWorld en Argos doen al meer dan twee jaar onderzoek naar de laatste dagen van de Eritrese asielzoeker Kahsay Mekonen. Hij kreeg in 2013 asiel in Nederland en was bezig om ook zijn gezin hier naartoe te halen. Daags voor Kerst 2013 verdween hij spoorloos. Twee weken later werd hij dood aangetroffen in Bremen, hangend aan een boom.
Medewerkers van het asielzoekerscentrum in Leersum dachten meteen aan orgaanhandel. Dat klinkt te heftig om waar te zijn, maar wij vonden aspecten die in deze richting wijzen. Zo had Mekonen vlak voor zijn overlijden een vreemde prik in zijn arm gekregen. In zijn elleboogholte zat een watje met bloed. Volgens een expert duidt dit op bloedafname, een handeling die gebruikelijk is voordat een orgaan kan worden getransplanteerd. Ook kregen we inzage in tapgesprekken uit Italië, waaruit bleek dat mensensmokkelaars vluchtelingen vragen hun reis met een nier te betalen.
Ruzie met kamergenoot
We ontdekten dat Mekonen ruzie had met zijn kamergenoot op het asielzoekerscentrum in Leersum. Volgens onze bronnen is deze Amanuel de broer van mensensmokkelaar Habtom, met wie Mekonen vanuit Italië naar Nederland reisde. Onderweg ontstond een conflict.
Naar aanleiding van eerdere onthullingen van OneWorld en Argos heropende de politie in Nederland het onderzoek. Amanuel verklaarde dat hij Mekonen niet heeft bedreigd, en dat hij geen broer in Italië heeft. “We hebben niet kunnen aantonen dat hij liegt”, zegt officier van justitie Daphne van der Zwan. Andere getuigen hebben ook geen concrete verklaringen over de bedreiging en dood van Mekonen afgelegd. Van der Zwan: “Er is daarom geen verdachte uit het onderzoek naar voren gekomen.”
Beruchte mensensmokkelaar
Vorige week publiceerden we een nieuw hoofdstuk in ons interactieve onderzoeksdossier waaruit blijkt dat Amanuel wel degelijk ruzie had met Mekonen, en dat hij ook een broer is van Habtom in Italië.
Uit nieuw onderzoek blijkt dat Habtom verdachte is in het grootste Italiaanse mensensmokkelonderzoek ooit. In juli 2016 arresteerde de Italiaanse politie 23 smokkelaars in Palermo, Macerata en Rome. Bij een kleine drogisterij vlakbij station Termini werd 525.000 euro aan cash in beslag genomen. Vijftien smokkelaars wisten te ontkomen. “Habtom H. is één van de personen die voortvluchtig zijn”, zegt openbaar aanklager Maurizio Scalia van het gerechtshof in Palermo. “Hij hoort bij een criminele groep die zich bezighoudt met illegale immigratie, drugssmokkel en het witwassen van geld. We hebben een internationaal aanhoudingsbevel voor hem uitgevaardigd. We zijn nog steeds naar hem op zoek.”
Het opvallende is dat Habtom op 16 september 2013 al in Nederland werd aangehouden voor mensensmokkel. Hij is toen vrijgelaten wegens gebrek aan bewijs. In het dossier van de Koninklijke Marechaussee is terug te vinden dat Habtom indertijd ook al tot ongewenst vreemdeling was verklaard door Noorwegen. De Noorse immigratiedienst wil geen toelichting geven.
Link met orgaanhandel
Terug naar de orgaanhandel. Het onderzoek waarin Habtom verdachte is, was vorige zomer groot in het nieuws. Een smokkelaar kreeg wroeging en besloot om kroongetuige van de Italiaanse justitie te worden. De man, Nuredin Wehabrebi Atta, legde belastende verklaringen af over de andere Eritrese mensensmokkelaars met wie hij werkte, maar ook over de link met orgaanhandelaren uit Egypte. Migranten die onvoldoende geld hadden om de smokkelaars te betalen, werden gedood of doorverkocht aan orgaanhandelaren. “Per persoon die werd verkocht kregen we ongeveer 15.000 dollar”, verklaarde Atta.
Toch is het Nederlandse onderzoek naar de mysterieuze verdwijning van Kahsay Mekonen nu dus gesloten. Uitsluitend omdat kamergenoot Amanuel heeft verklaard dat hij geen broer in Italië heeft die Habtom heet.
Lees het nieuwe hoofdstuk in ons online onderzoeksdossier over de mysterieuze dood van Kahsay Mekonen, met daarin getuigenissen hoe Habtom de vluchtelingen al stond op te wachten toen zij van de boot kwamen. En een verslag van onze zoektocht in Rome.
De zoektocht is ook terug te luisteren in de vorm van een radioreportage van onderzoeksprogramma Argos. Met een foto van Habtom in de hand bezochten we kraakpanden vol Eritrese vluchtelingen in Rome.
Met dank aan Angelo van Schaik voor het interview met Maurizio Scalia in Italië.
