Migrantendeals met Noord-Afrika: gaat dat werken?

In Nederland wordt bij de VVD het plan Azmani genoemd, en desgevraagd noemde VVD’er Han ten Broeke Egypte en Tunesië als mogelijke landen. In het radioprogramma Dit is de Dag noemde ook ChristenUnie-kamerlid Joel Voordewind Tunesië als mogelijkheid.

De kabinetsformatie met GroenLinks liep er zelfs op stuk. Informateur Herman Tjeenk Willink schreef vorig jaar in zijn eindvoorstel aan VVD, CDA, D66 en GroenLinks: “Er zijn vergelijkbare afspraken [als de Turkije-deal] mogelijk tussen de EU en landen in Noord-Afrika. Doel is ook daar te bereiken dat alle migranten worden beschermd in overeenstemming met de relevante internationale standaarden en met respect voor het beginsel van non-refoulement [het niet mogen terugsturen van asielzoekers vanwege de gevaren die hen bedreigen in het land van herkomst].”

“Egypte wil wel een deal zoals Turkije, maar Duitsland is hier natuurlijk nooit mee akkoord gegaan,” zegt Human Rights Watch-onderzoeker Amr Magdi. “Er zijn afspraken over de terugkeer van Egyptenaren die naar Duitsland komen, maar het is niet erg duidelijk allemaal. De bottom line is dat Egypte nog steeds in staat is smeergeld te krijgen van Europa door de migrantencrisis te gebruiken.”

“De Duitse regering heeft op 27 augustus vorig jaar een overeenkomst met Egypte gesloten, en houdt die nogal stil,” zegt Lucke, “Die gaat vooral om het trainen van grenspolitie.” Deze training is om te voorkomen dat migranten de grens tussen Egypte en Libië kunnen oversteken. In het Duitse parlement worden er regelmatig vragen over gesteld, omdat de politie in Egypte niet zo’n goed imago heeft.

“Onderdeel van de afspraak met Egypte was ook het trainen in het bestrijden van cybercriminaliteit, maar zodra Duitsland erachter kwam dat dit ook zou kunnen worden gebruikt om onafhankelijke journalistieke websites zoals Mada Masr te bestrijden, is dit onderdeel van de overeenkomst gecanceld. De samenwerking wordt ook bemoeilijkt door het besef van de afschuwelijke mensenrechtensituatie in Egypte. De speciale EU-rapporteur voor migratie die in Caïro zou worden geplaatst is er ook nog niet,” aldus Lucke.

Magdi zegt: “Europa blijft stil als het om mensenrechten gaat. Egyptische grenswachten krijgen geld en training om grenzen te bewaken, en Italië is gestopt met het onderzoek naar de marteldood van de Italiaanse onderzoeksstudent Giulio Regeni.”

“Het land verwierp een paar maanden geleden resoluut een migrantendeal à la Turkije,” zegt Ricard Gonzalez, correspondent voor EL PAÍS in Tunis. “Iets anders is de versnelde deportatie van Tunesische asielzoekers uit Europese landen, via bilaterale akkoorden. Daar wordt hier wel over gesproken.”