Beeld: Dustin Thierry
Interview

Mijn lichaam, mijn regels

Gaan we de visie op schoonheid compleet herzien? Als het aan de body positivity-beweging ligt wel. We spraken het veelgevraagde Britse model Harnaam Kaur, een van de boegbeelden. Haar baard scheert ze niet af. Nooit.

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee
Daar stond ze, tijdens de Londense Fashion Week, omringd door de ‘kleerhangers’, zoals ze modellen noemt. Klaar om de catwalk te betreden: met haar tulband, getatoeëerde armen en benen, een mini-jurk, panty’s, een bescheiden 157 centimeter en een fikse baard. De andere modellen namen Harnaam Kaur (27) van top tot teen op, en vroegen zich af wat zíj hier in vredesnaam te zoeken had. Het liefst wilde  ze wegrennen. “Maar toen besefte ik dat ik moest doorzetten zodat ik misschien voor een jonge vrouw, die zich ook nooit mooi heeft gevoeld, een rolmodel kan zijn.” Toen, in het najaar van 2016, haalde Kaur de krantenkoppen als het eerste vrouwelijke model met een baard en gaf daarmee de vierde feministische golf een flinke impuls, al was ze zich daar op dat moment nog niet van bewust.

Er is tegenwoordig niet meer één universele  vrouwelijke identiteit, die lange tijd vooral geënt  was op de witte vrouw uit de hogere middenklasse. Vrouwen zijn er immers in vele kleuren en vormen,  en van diverse etnische, culturele en religieuze achtergronden. We zouden iedereen moeten omarmen en niemand de rug toekeren, is de leus van  de body positivity-beweging.

Beeld: Dustin Thierry

Pesterijen

Voordat Harnaam Kaur haar gezichtsbeharing en lichaam accepteerde, heeft ze jarenlang pesterijen ondergaan. Dat begon al op de kleuterschool omdat ze mollig was. Later kwamen er racistische opmerkingen bij – vanwege haar Indiase achtergrond. Toen ze twaalf was bleek ze aan PCOS (polycysteus-ovariumsyndroom) te lijden. Bij deze hormonale aandoening, die 10 tot 15 procent van de vrouwen treft, ontstaan cysten in de eierstokken waardoor de eicellen niet of onregelmatig groeien. Als gevolg daarvan heeft Kaur onregelmatige menstruaties, is ze verminderd vruchtbaar en heeft ze grote kans op acne en overgewicht. Het meest in het oog springende symptoom is de lichaamsbeharing op de kin, de bovenlip, de onderrug en de binnenzijde van de bovenbenen. Niet alle vrouwen met PCOS krijgen een baard. Toen ze op haar twaalfde gezichtsbeharing kreeg, schrok ze enorm. “Ik dacht dat ik doodging.”

Ik heb er moeite mee dat er maar één lichaamsvorm tot ideaal is verheven

Haar ouders zochten de oplossing in ontharen. Ze probeerde van alles: scheren, epileren, harsen, bleken. Haar baard keerde razendsnel terug. De pesterijen namen toe. Op haar zestiende kreeg ze een depressie; met een handvol pillen deed ze een zelfmoordpoging. Ze overleefde het. “Ik besefte toen dat ik een onschuldig kind was. Ik deed niets verkeerd.” Kaur nam een besluit dat haar leven voorgoed veranderde: ze besloot haar uiterlijk in te zetten tegen het eendimensionale vrouwbeeld.

“Toen ik me eindelijk realiseerde dat ik verdomd fantastisch ben, ging de wereld voor mij open. Ik kan doen wat ik wil. Iedereen kan dat. De enige barrière is ons eigen gedachtepatroon”, zegt ze met een glimlach.  Af en toe laat ze haar blauw gelakte nagels liefdevol door haar baard gaan. Die heeft ze een naam gegeven: “Sundri, dat is schoonheid in het Sanskriet.” De negativiteit uit het verleden zet ze om in een positieve boodschap.

Provoceren

Haar uiterlijk is een onbedoelde provocatie die ze bewust inzet. “De combinatie van make-up en een baard is voor de meeste mensen verwarrend.” Die look combineert ze met felle kleuren en een mix van vrouwelijke en mannelijke kleding. Vandaag draagt ze haar blauwe tulband (haar handelsmerk), een roze kimono, jeans en lila sneakers. “Soms denken mensen dat ik een man ben. Daar maak ik gretig gebruik van. Als ik geen make-up draag, sluip ik gewoon de heren-wc in – zeker als er een rij staat bij de dames. Niemand die het doorheeft.”
Harnaam Kaur (1990, Slough, Verenigd Koninkrijk) was voor haar carrière als model onderwijsassistent. Op haar zestiende bekeerde ze zich tot het sikhisme, een religieuze stroming. Wereldwijd zijn er 23 miljoen sikhs, de meeste wonen in de Punjab in India. Sikhs koesteren hun haar dat ze om religieuze redenen niet afknippen. Kaur zegt niet religieus te zijn, maar spiritueel. Ze woont in Londen, heeft geen relatie en geen kinderen.
De Amerikaanse Annie Jones (1865-1902) trad in het circus op als de vrouw met de baard, en kreeg de denigrerende bijnaam bearded lady. Die term gebruikt Kaur nu als geuzennaam. Dit wekt vragen op. “Mensen kunnen mij niet goed plaatsen. ‘Hoezo ben je er trots op een bearded lady te zijn? Waarom ben je zo zelfverzekerd?’ Ik ben blij dat mensen zich dat afvragen. Nieuwsgierigheid leidt vaak tot een gesprek. Als mensen me dan benaderen, kunnen we het hebben over mijn ziekte, schoonheidsidealen, gender en eigenliefde. Dan kan ik alles uitleggen.”

Zo hoopt Kaur mensen met een afwijkend uiterlijk te normaliseren. In tegenstelling tot Jones treedt ze niet op tijdens een slechtbetaalde freakshow, maar is ze de gastvrouw van de campagne My Body, My Rules. Met cosmeticamerk Lush reist ze door Europa. Niet ter vermaak, maar om een krachtige boodschap af te geven. “Jouw lichaam is van jou: om te omarmen en te vieren, ongeacht hoe het eruitziet”, zegt ze tijdens een debatavond in Lab111 in Amsterdam.  De body positivity-beweging zet zich met verve in tegen het vernederen van lichamen die niet aan de gangbare norm van slank, lang en wit voldoen. De organisatie is op sociale media ontstaan en de aanhangers zijn voornamelijk vrouw. Het gaat niet om anti-schoonheid of anti-cosmetica-industrie. Kaur: “Ik heb geen problemen met het heersende schoonheidsideaal. Maar ik heb er wel moeite mee dat er maar één lichaamsvorm tot ideaal is verheven. Iedereen is prachtig zoals hij of zij eruitziet. De definitie van schoonheid zouden we moeten herzien.”

Beeld: Dustin Thierry

#Mybodymyrules

Kaur heeft als online influencer niet alleen een podium, maar ook een groot publiek: op haar Instagram-account heeft ze 119 duizend volgers. In haar interviews en op foto’s uit haar dagelijks leven draagt ze een positieve boodschap uit. Ze omarmt inclusie en diversiteit en inspireert iedereen die worstelt met uiterlijk en gender. Dit jaar werd ze genomineerd voor de Cosmopolitan Influencer Awards als Disruptor/ Change-maker of the Year. De titel ging uiteindelijk naar transgender model en activist Munroe Bergdorf.

Na haatberichten sluit ik me thuis op met chocola, pizza, Netflix en nagellak

Onlineberoemdheden rukken op, winnen terrein en voorzien in de behoefte om het gangbare schoonheidsideaal uit te dagen. Zo pronkt het Nieuw-Zeelandse model Jessica Emily Quinn (25) met haar beenprothese op de catwalk en nam ze deel aan Dancing with the Stars. Ze tekende dit jaar een internationaal modellencontract. Nog een voorbeeld: Tess Holiday (33) weegt 136 kilo en deelt met 1,7 miljoen volgers op Instagram haar leven én visie op schoonheid. Deze maand siert ze op de cover van de Engelse Cosmopolitan. Ze nam Kaur onder haar hoede en hielp haar bij het vestigen van haar naam.

https://www.instagram.com/p/BnEMllvBVXX/?taken-by=tessholliday

Bron: www.instagram.com
Reguliere media zien inmiddels het belang van body positivity in. Zo zette Teen Vogue in het septembernummer drie modellen met een beperking op de cover. Het tijdschrift maakt hiermee een krachtig statement over diversiteit. Doordat ook grote merken, zoals Dove en Victoria’s Secret, lichaamspositieve hashtags overnemen en inzetten, bereikt de beweging een groot publiek, dat snel groeit.

Het einde van body shaming

Beeld: Dustin Thierry
Betekent de snelle groei van de beweging het einde van body shaming? Kaur denkt van niet. Op sociale media ontvangt ze geregeld haatberichten. “Om daarvan bij te komen sluit ik me thuis op met chocola, pizza, Netflix en nagellak. Die reacties stuur ik door naar mijn broer. Dan lachen we er samen om. Mensen zullen anderen altijd vernederen om hoe ze eruitzien. Maar het is wel mogelijk dat die pesterijen in de toekomst minder impact hebben, doordat er meer lichamen zichtbaar zijn die niet aan de norm voldoen.”

De angst voor de imperfecte ander, waarbij mensen al snel worden ingedeeld in het hokje gangbaar of afwijkend, staat aan de voet van veel misstanden in de wereld. “Het is een fundamenteel mensenrecht om je vrijelijk te kunnen bewegen”, betoogt Kaur. “Lichaamspositiviteit gaat ook over hoe jij je als mens veilig kunt voelen. Je kunt dit niet aankaarten zonder het te hebben over hoe wij als mensen kijken naar gender en huidskleur. Dagelijks worden mensen vermoord of verminkt vanwege hun uiterlijk of hoe ze zich gedragen. Iemand die er niet mainstream uitziet, zoals ik, kan niet overal veilig rondlopen. Zou ik hand in hand lopen met een vrouw, dan ben ik in sommige landen helemaal een doelwit.”

Wat wil ze nog meer bereiken? “Impact hebben op jonge vrouwen en het rolmodel zijn dat ik niet had.” Tijdens een optreden kwam een meisje met polycysteus-ovariumsyndroom en gezichtsbeharing naar Kaur toe om haar te bedanken. “Ze zei dat ze zich niet eerder zo vrij had gevoeld en nu gewoon naar buiten durfde. Voorheen had ze vaak zelfmoord overwogen. Nu niet meer, ze had mij als voorbeeld. Ze wist: ik ben niet de enige.”

‘Wij doen niet mee aan het schoonheidsideaal’

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Verder lezen?

Rechtvaardige journalistiek verdient een rechtvaardige prijs.
Maak jij OneWorld mogelijk?

Word abonnee

  • Digitaal + magazine  —   8,00 / maand
  • Alleen digitaal  —   6,00 / maand
Heb je een waardebon? Klik hier om je code in te vullen

Factuurgegevens

Je bestelling

Product
Aantal
Totaal
Subtotaal in winkelwagen  0,00
Besteltotaal  0,00
  •  0,00 iDit is het bedrag dat automatisch van je rekening wordt afgeschreven.

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons