Wetenschappelijke artikelen worden anoniem door collega-wetenschappers (‘peers’) getoetst om te zien of ze wetenschappelijk aan de maat zijn en geschikt voor publicatie. Het vormt dé gouden standaard en mechanisme tegen wetenschappelijk broddelwerk dat vandaag de dag door alle gerespecteerde wetenschappelijke tijdschriften wordt gehanteerd.
‘Oxidatieve stress’ proefdieren
De e-mails onthullen dat Monsanto in 2008 betrokken was bij de beoordeling van een studie die concludeerde dat onkruidverdelger Roundup mogelijk gezondheidsgevaar oplevert voor zoogdieren. Het betreft een dierstudie die volgens een samenvatting die in de e-mails te vinden is concludeert dat Roundup ‘oxidatieve stress‘ in het weefsel bij albinoratten teweegbracht. Dat kan betekenen dat een stof kankerverwekkend is, al veroorzaken veel chemische stoffen oxidatieve stress bij hoge dosering.
“Monsanto boekte in 2015 bijna 2 miljard dollar winst met de verkoop van onkruidverdelgers
‘Ghostwriter’
De e-mails tonen echter nog diepere betrokkenheid van het bedrijf, wanneer Healy twee van zijn collega’s bij Monsanto vraagt om als ‘ghostwriter’ op te treden bij de evaluatie:
“Donna en David, zoals we hebben besproken […], hieronder vinden jullie het artikel waarvoor ik ben gevraagd de beoordeling te doen”, schrijft Charles Healy aan collega’s Donna Farmer en David Saltmiras. “Jullie twee zullen de beoordeling uitvoeren, en ik zal het dan samenvoegen tot één geheel, en als officiële beoordelaar fungeren.”
“De studie zoals deze is voorgelegd bevat fundamentele gebreken”, valt te lezen in de beoordeling van Charles Healy, “[…] en zou direct moeten worden afgewezen”.
Invloed Monsanto?
De studie wordt uiteindelijk ook niet gepubliceerd door het tijdschrift Cell Biology and Toxicology, zo krijgt OneWorld bevestigd. Dat was een besluit van de redactie. Maar hoe zwaar woog daarbij destijds de beoordeling van Healy en zijn Monsanto-collega’s?
“Ik heb het commentaar van Healy afgewogen tegenover de andere beoordelingen
“Deze betrokken wetenschappers gaven een solide […] en gebalanceerde beoordeling”, zegt hij over de peer review die Charles Healy opstuurde in 2008. “Zo goed als ik het kan beoordelen op basis van de samenvatting, zou ik deze studie inderdaad afwijzen”.
‘Beslissende stem’
De e-mails suggereren echter dat andere peer reviewers het daar destijds niet mee eens waren: “Ik heb compleet tegenovergestelde beoordelingen ontvangen over dit artikel”, schreef hoofdredacteur Masters namelijk op 9 september 2008 aan Healy. Die forward de e-mail naar Donna Farmer en David Saltmiras: “Het ziet er naar uit dat wij de beslissende stem zullen hebben over of de studie […] wel of niet wordt gepubliceerd”.
Maar waarom liet Masters überhaupt een medewerker van Monsanto meeschrijven aan de beoordeling? “Je wilt de mening hebben van iemand die er verstand van heeft”, zegt hij. “Het belangenconflict was bij mij bekend, dus daar hou je rekening mee.” John Masters zegt zich ‘niet meer te herinneren’ welke regels er precies bij Cell Biology and Toxicology destijds werden gehanteerd omtrent mogelijke belangenverstrengeling.
‘Had niet mogen gebeuren’
Maar volgens de Utrechtse hoogleraar toxicologie Martin van den Berg, als redacteur betrokken bij meerdere vooraanstaande tijdschriften zoals Environmental Health Perspectives, is de hele gang van zaken rondom de studie uiterst opmerkelijk:
“Dit zou in het normale onafhankelijke peer review proces niet hebben mogen plaatsvinden”, antwoordt Van den Berg, verbonden aan de Universiteit Utrecht, per e-mail op vragen van OneWorld. “Hij [de hoofdredacteur, VH] kon ook verwachten dat het bedrijf mogelijk de studie als niet publiceerbaar zou evalueren vanwege mogelijke belangen.”
Het tijdschrift Cell Biology and Toxicology heeft laten weten dat volgens haar administratie de studie door vier reviewers werd beoordeeld. Slechts één reviewer zou daarbij vóór publicatie hebben gepleit, in tegenstelling tot wat de e-mails suggereren.
De resultaten van de dierstudie zijn uiteindelijk in 2009 alsnog gepubliceerd, in het tijdschrift Environmental Toxicology and Pharmacology.
OneWorld heeft de auteur van het wetenschappelijk artikel niet kunnen bereiken. Monsanto heeft tot op heden niet gereageerd op vragen.
Verder lezen?
Rechtvaardige journalistiek verdient een rechtvaardige prijs.
Maak jij OneWorld mogelijk?
Word abonnee
- Digitaal + magazine — € 8,00 / maand
- Alleen digitaal — € 6,00 / maand
