‘Moordjongens’ doorbreekt clichés over kindsoldaten

Samen met Ibrahim en haar partner Lansana is Ginny de stichting Mind to Change begonnen. Deze stichting ondersteunt de re-integratie van voormalig kindsoldaten. Nu is ze tijdelijk terug in Nederland om haar kinderboek ‘Moordjongens’ te lanceren.

Je woont al zo’n drie jaar in Sierra Leone onder de armste mensen van het land. Hoe bevalt dat?
“Ja, ik woon nog steeds zeer primitief. Maar ik ben achttien weken zwanger en dat verandert de situatie. Als de baby er is, ga ik natuurlijk luxer wonen. Sowieso weet ik dan niet hoe mijn toekomst er dan uit zal zien met het gebrek aan medische voorzieningen in Sierra Leone. Het is in ieder geval zeker dat ik in Nederland zal bevallen.”

Je hebt in de jaren daar allerlei dingen gedaan die buitenlanders wordt afgeraden en je bent wel eens bedreigd. Waar haal je de kracht vandaan om door te gaan?

“Ik leef inderdaad zoals de jongens daar leven en ik kom op de plekken waar zij slapen en eten. Van de dertig jongens die ik gesproken heb, is er één geweest die zich geïntimideerd voelde. Hij bedreigde mij met de dood en eiste dat ik stopte met vragen stellen. Natuurlijk was dat vreselijk eng, maar dankzij de goede begeleiding van mijn gids Lansana en de dankbaarheid van anderen ben ik doorgegaan.”

Lansana is tevens je partner en een voormalig kindsoldaat. Vind je het geen probleem dat hij een ex-kindsoldaat is?

“Lansana heeft nooit gevochten in de oorlog.

Ginny met partner en voormalig kind- soldaat Lansana. Foto: Ginny Mooy.

Hij werd ingezet voor administratief werk bij de Kamajors. Ik heb me vaak afgevraagd of ik het af had gehouden als hij wel gevochten had. Ik heb er geen antwoord op, ik weet het gewoon niet. Gelukkig doet die vraag er ook niet toe. We doen nu samen geweldige dingen voor jongens in Sierra Leone en daar ben ik trots op. En sinds drie weken is Lansana mijn echtgenoot.”

Gefeliciteerd! Je doelt met jullie samenwerking op de stichting Mind to Change?

“Precies! Het gaat erg goed momenteel, zestien jongens gaan naar school of doen beroepsonderwijs dankzij de steun van Mind to Change. De mentaliteit is heel anders in Afrika, als we het niet in de gaten blijven houden is de kans groot dat er dingen mis gaan. De groep groeit enorm en wij fungeren als een stok achter de deur.”

Wat doen jullie dan concreet?

“De jongens krijgen van ons een startkapitaal om een toekomst mee op te bouwen. De ex-kindsoldaten gaan daarmee naar school. Het bedrag bestaat voor een deel uit een gift, het andere deel is een lening die de jongens moeten terugbetalen als ze zelf gaan verdienen. We hebben jongens die naar de middelbare school gaan en sommige volgen een opleiding in de ICT en de bouwsector. We hopen straks zo’n 200 voormalig kindsoldaten te ondersteunen tijdens hun re-integratie in de Sierra Leonese maatschappij.”

Worden de voormalig kindsoldaten wel geaccepteerd door de samenleving als ze een studie hebben gevolgd?“Bijdragen aan de samenleving en iets bereiken wordt gewaardeerd in Sierra Leone. Het is heel moeilijk iets te bereiken en dus iets te betekenen in zo’n arm land. Als je iets bereikt hebt,  verover je dus een soort status. De truc is om deze jongens te ondersteunen, maar het ze zelf te laten doen.”

Dit is je tweede boek over kindsoldaten, waarom nog een boek?

“Het idee voor een tweede boek kwam van mijn uitgever Athenaeum – Polak & Van Gennep, zij vonden het een goed idee om een kinderboek te schrijven. Daar was ik het direct mee eens. Het is belangrijk om Nederlandse kinderen te laten weten hoe leeftijdsgenoten in andere delen van de wereld leven en wat zij moeten doorstaan. Ik denk dat door middel van het boek ‘Moordjongens’ vele jongeren zullen leren hoe kinderen van hun eigen leeftijd geleefd hebben tijdens de burgeroorlog.”

Het boek ‘Moordjongens’ is voor kinderen vanaf 12 jaar. Zijn kinderen van die leeftijd wel opgewassen tegen het geweld en de zedendelicten die in het boek beschreven worden?

“Dat heb ik mezelf geen moment afgevraagd. Ik beschrijf in het boek de verhalen van twee jongens die gedwongen werden om te vechten tijdens de burgeroorlog. Die jongens hebben gevochten van hun negende tot hun vijftiende jaar, dat is exact dezelfde leeftijdscategorie als voor wie het boek bedoeld is. Er worden inderdaad schokkende stukken beschreven, maar zo zijn ze gebeurd en ik denk dat ik daar weinig in het knutselen heb. Ik vertel het verhaal zoals het mij verteld is.”

Foto: CC

Wat hoop je te bereiken met het publiceren van ‘Moordjongens’?

“Ik hoop van harte dat het beeld van de lezers over kindsoldaten verandert door dit boek. Er moet niet alleen gekeken worden naar geweldsdaden, maar ook naar de omstandigheden. Want het stereotype klopt niet altijd. Kindsoldaten zijn net zo goed slachtoffers van de oorlog. Ze worden net zo goed misbruikt. Het zijn geen moordmachines voor het leven. De jongens die ik gesproken heb, zijn volgestopt met drugs en gedwongen te vechten. Als ze weigerden  werden ze zelf vermoord. Nu worden vele voormalig kindsoldaten uitgespuugd door de Sierra Leonese maatschappij, ze komen onmogelijk aan werk. 

Terwijl de rest van het land aan de wederopbouw begonnen is, blijven deze mensen achter. Ook hoop ik dat ontwikkelingsorganisaties en overheden lucht krijgen van de omstandigheden van deze jongens en meisjes en ingrijpen. Mind To Change groeit gelukkig, maar ons werk is een druppel op een gloeiende plaat.”

Heb je verder nog projecten op stapel liggen, naast de stichting Mind to Change?
“Eerst van mijn zwangerschap genieten en straks van ons kindje. Daarna wil ik mij vooral bezighouden met mijn promotieonderzoek over de re-integratie van kindsoldaten. Uiteindelijk wil ik mijn blik verruimen en andere problemen in Sierra Leone onder de loep nemen. Vaak zijn er voor de problemen hele simpele oplossingen, maar de ontwikkeling in het land loopt zwaar achter. Ik hoop met mijn kennis straks op andere vlakken van ontwikkelingswerk te helpen.”

Bekijk hier het videodagboek van Ginny in Sierra Leone