‘Na een abortus doet echt niemand een vreugdedansje’

De fameuze rechtszaak Roe v. Wade – door mensen kortweg Roe genoemd – verankerde in 1973 legale abortus in de Amerikaanse wet, met ‘foetale levensvatbaarheid’ als grens. Na bijna vijftig jaar dreigde dat recht nu om te vallen. Met de conservatieve wind in het hoogste rechtsorgaan van de VS werd de kans groot dat het abortusrecht zou versmallen, of in zijn geheel verworpen zou worden. Dat de meerderheid van de Amerikaanse bevolking vóór het recht op legale abortus is, mag dan niet baten.

Essay gaat verder onder de foto.

Wanneer we wettelijk gezien niet mogen kiezen, betekent dat niet dat we dat niet alsnog doen. Ook de Franse schrijfster Annie Ernaux koos wel. In het boekje Het voorval beschrijft ze haar illegale abortus in het Parijs van 1963. Het was een tijd waarin je maar moest hopen dat je iemand kende, die iemand kende die misschien, hopelijk, s’il vous plaît, een abortus bij je wilde uitvoeren. Na onthand rondzoeken vond de drieëntwintigjarige Ernaux een verpleegster die in haar vrije tijd bijverdiende door dure miskraamopwekkers bij zwangere vrouwen in te brengen.

Misschien is het deze statistische realiteit die tegenstanders van een laagdrempelige abortus het idee geeft dat voorstanders abortus als een feestje zien. Microbioloog en NRC-columnist Rosanne Hertzberger schreef in 2019 een column over ‘de lichtgevoeligheid en het zelfmedelijden waar menig jong feminist aan lijdt’. Ze refereerde daarmee aan vrouwen in Nederland die wel erg gestoken reageerden op het nieuws dat verschillende Amerikaanse staten probeerden om abortus wettelijk te bemoeilijken.

Ook Tamar Stelling voelde opluchting: ‘Nooit was ik dankbaarder voor Nederland dan toen ik na een abortus wakker werd in zo’n beige bijkomzaaltje. […] Een uur eerder had ik nog een groot probleem gehad. Er zou een streep gaan door mijn plannen en ambities, mijn lichaam zou van binnenuit opgegeten worden, en het etende schepsel zou niet per se de best denkbare start krijgen in dit leven – een moeder tegen wil en dank.’

Opluchting en dankbaarheid framen als een rondedansje, ik blijf het verbijsterend vinden. Waar zijn die vrouwen dan, die rondedansjes doen om een abortusingreep? Waar zijn die vrouwen die staan te juichen naast de zuigcurettage? Die lachend hun opgewekte miskraam gadeslaan? Ik zie ze niet. Maar ik geloof dat ik weet waar die vrouwen zijn. Die hangen boven ons wetboek met ingehouden adem te kijken naar de wet die ze al deze dingen toestaat.

Dit fragment uit het boek ‘Leven en laten leven’ verscheen op OneWorld.nl op 10 juni 2022.