Het zal je maar gebeuren: van de een op de andere dag je nationaliteit kwijtraken. Het overkwam Nesrin Farahani. Zij kreeg een pasje met ‘nationaliteit onbekend’ en probeert dit al vier jaar recht te zetten. Tot nu toe zonder resultaat.
Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld.
Word abonnee
“Toen ik het voor het eerst zag, dacht ik dat het een grap was. Hoezo nationaliteit onbekend? Ik ben toch Iraans!”, roept Farahani* lachend uit op het terras van het Leidse café waar ze werkt. Ze raakte haar nationaliteit kwijt toen ze voor de verlenging van haar vervallen verblijfskaart de gemeente Oosterhout bezocht. Ze verbleef toen al veertien jaar in Nederland: een formaliteit dus, dacht ze. Het liep helemaal anders. “Het duurde al zo lang voor ik een nieuwe pas kreeg. Toen ik hem eindelijk mocht komen ophalen, had ik in het begin niets door. Ik liep gewoon naar buiten. Pas toen ik er later goed naar keek – zoals je altijd doet wanneer je een nieuw pasje krijgt, je wil weten hoe je op de foto staat – toen zag ik het. Nationaliteit onbekend.” Ze snelde terug en vroeg ze de dienstdoende gemeentemedewerker om uitleg. Die gaf het laconieke antwoord: ‘je bent staatloos’. “Ik wist niet eens wat dat was. Ik ben als een kip zonder kop naar buiten gelopen. Thuis zocht ik het op internet op. Maar daar begreep ik dat ‘staatloosheid’ en ‘nationaliteit onbekend’ helemaal niet hetzelfde betekenen.”
Staatloos en nationaliteit onbekend
‘Staatloos’ betekent dat iemand door geen enkel land – volgens de wetgeving van het betreffende land – beschouwd wordt als onderdaan. Staatlozen bezitten dus geen nationaliteit. Als een persoon officieel erkend wordt als staatloze, krijgt hij of zij een reisdocument en kan hij of zij na drie jaar legaal verblijf naturaliseren.
Mensen die met ‘nationaliteit onbekend’ geregistreerd staan, hebben meestal wel een nationaliteit, maar kunnen dat niet met de juiste documenten aantonen. Een deel van hen is staatloos maar dat exacte aantal kan niet worden vastgesteld.
In Nederland wonen 4.000 geregistreerde staatlozen en 80.000 mensen met ‘nationaliteit onbekend’.
Farahani is ervan overtuigd dat het om een administratieve fout ging. Ze heeft nog altijd geen uitleg gekregen over wat er precies gebeurd is. Hana van Ooijen, advocaat bij Prakken d’Oliveira, legt telefonisch uit dat de registratie ‘nationaliteit onbekend’ feitelijk een puur administratieve handeling is. “Gemeenten en de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) werken met afvinklijstjes. Wanneer iemand geen relevante documenten kan voorleggen die zijn of haar identiteit bevestigen, wordt die persoon geregistreerd als ‘nationaliteit onbekend’.” De gemeente Amsterdam bevestigt burgers met ‘nationaliteit onbekend’ te registreren als de nationaliteit niet kan worden vastgesteld.
De nieuwe verblijfskaart van Farahani.
Aanvankelijk had Farahani wel een nationaliteit. ‘Iraans’, vermeldde haar vorige pas, die ze heeft afgegeven bij de gemeente. Maar nu kan ze niet meer bewijzen dat ze uit Iran komt. Gemeenten vragen de burger in zulke gevallen ‘om bewijsstukken te leveren waaruit de nationaliteit blijkt, meestal een paspoort’, laat de gemeente Amsterdam desgevraagd via een e-mail weten. In het groene paspoort van Farahani staat ‘alien’ bij de nationaliteit. Dit geldt niet als bewijs. Haar oude pas heeft ze niet meer maar ook haar geboorteakte is spoorloos. “Het is alsof ik in niemandsland ben beland. Als kind had ik ook geen eigen documenten. In Iran sta je, als je onder de 18 bent, bij iemand in het paspoort. Omdat mijn ouders zijn overleden, stond ik bij mijn opa geregistreerd.”
Toen ze als 7-jarig meisje in Nederland aankwam, werd ze geadopteerd door haar oom, met tussenkomst van de onafhankelijke voogdij-instelling NIDOS. Farahani nam contact op met deze organisatie om na te gaan of die over haar geboorteakte beschikte, maar haar dossier bij NIDOS bleek er ook geen te bevatten.
Bewijs dat ik besta
“
Het is alsof ik in niemandsland beland ben
De jonge Iraanse kan nog lachen om ‘de absurde situatie’, hoewel ze ondertussen al vier jaar bezig is om weer een nationaliteit te krijgen. Ze voelt zich Iraans noch Nederlands. “Ik heb niets met nationaliteit. Ik behoor nergens toe en dat is prima. Als ik in Iran kom, dan horen ze het aan mijn accent en in Nederland zien ze aan mijn hoofd dat ik niet van hier ben. Farahani studeert trouwens sterrenkunde, ze wil astronaut worden. “Then I am just out of here”, geeft ze breed lachend toe.
Het eerste jaar na de administratieve fout trok ze zich weinig van haar status aan, omdat er praktisch weinig veranderd was. Ze mocht verder studeren en had al een zorgverzekering. Reizen was – en is nog steeds – vervelend. “De controle aan de douane duurde ineens veel langer. Mensen staarden me aan alsof ik iets raars bij me had. Ik wilde echt niet opvallen. Ik ben toch een gewone citizen!” Maar uiteindelijk kon ze gaan en staan waar ze wilde. Meestal moest ze alleen meer betalen voor een visum en langer wachten.
Ze besloot ‘er eindelijk iets aan te doen’ toen ze een telefoonabonnement wilde afsluiten en dat niet ging. “Ik ben langs alle providers geweest. Bij één frunnikten ze nog even aan mijn groene paspoort en gooiden het daarna terug in mijn richting”, vertelt Farahani terwijl ze een Heineken-bierviltje op tafel laat vallen. “’Wat is dat?’, zeiden ze. ‘Daar kunnen we niets mee’. Ik ben boos naar buiten gelopen. Hoezo: niet geldig? Het is toch een bewijs dat ik besta!”
“
Werknemers kunnen je als onbetrouwbaar zien omdat je geen nationaliteit hebt
Juridische limbo
Ondertussen probeert ze al vier jaar weer een nationaliteit te krijgen om later te kunnen trouwen, bij de overheid te kunnen werken of zonder hindernissen kunnen reizen. Ze is bovendien bang dat als er ooit iets gebeurt, ze ‘de eerste zal zijn die het land wordt uitgezet’. Het gaat ook om de perceptie van de samenleving. “Werknemers kunnen je als onbetrouwbaar zien omdat je geen nationaliteit hebt. Ze denken dat je elk gegeven moment het land uit zal moeten.”
Ondanks alle problemen geeft Farahani toe dat ze geluk heeft gehad. “Vóór dit gebeurde stond ik al ingeschreven bij de gemeente. Maar ik ken iemand in een gelijkaardige situatie die niet kan studeren of zorg ontvangen.” In Nederland wonen 80.000 andere mensen met ‘nationaliteit onbekend’. In Amsterdam gaat het om 2.234 personen. De meesten van hen hebben wel een nationaliteit, maar niet de documenten om dat te bewijzen, zoals in het geval van Farahani. Zij kan het risico nog nemen om te proberen in Iran haar geboorteakte terug te krijgen. Maar velen kunnen dat niet. Zo blijven ze steken in een juridische limbo. Vaak jaren aan een stuk – ondanks dat volgens de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens ‘iedereen recht heeft op een nationaliteit’.
*Omdat de procedure nog loopt, is de naam Nesrin Farahani gefingeerd. Haar echte naam is bij de redactie bekend.
Deze site maakt gebruik van cookies om u een optimale bezoekerservaring te bieden en onze site te verbeteren. AccepterenInstellingen
Cookiebeleid
Overzicht cookies op oneworld.nl
We verzamelen via cookies gegevens met het doel de technische werking van de website en uw gebruiksgemak te garanderen. De cookies (kleine tekstbestanden die bij het eerste bezoek aan deze website worden opgeslagen op uw computer, tablet of smartphone) zorgen ervoor dat de website naar behoren werkt en onthouden bijvoorbeeld uw voorkeursinstellingen. Ook kunnen wij hiermee onze website optimaliseren.
Hiervoor gebruiken wij cookies van Google Analytics, dat het sitegebruik geanonimiseerd registreert en hiervan gegevens opslaat. Met deze gegevens maken wij bezoekstatistieken, op basis waarvan we verbeteringen doorvoeren op onze website. Google Analytics verschaft deze geanonimiseerde data aan derden indien wettelijk verplicht, of als deze derden de data namens Google Analytics verwerken. Door gebruik te maken van deze website geeft u toestemming voor deze anonieme gegevensverwerking door Google Analytics.
Daarnaast gebruiken we functionele cookies van WordPress en WooCommerce. De cookies van WordPress zorgen ervoor dat de website beter kan worden gebruikt door bezoekers. Deze cookies zorgen er bijvoorbeeld voor dat u kunt zien of u bent ingelogd, ze houden ook bij welke individuele voorkeuren u hebt gekozen op uw profielpagina. De cookies van WooCommerce zijn van onze betaalde diensten (Vriendenabonnement, Vacaturebank, Partnernetwerk, Online agenda) en zorgen ervoor dat producten worden onthouden tijdens het aankoopproces. Elke aankoopsessie bij WooCommerce bevat een unieke code voor elke klant, zodat er kan worden achterhaald waar de productgegevens voor elke klant te vinden zijn.
Via deze cookiebalk krijgt u de mogelijkheid om de cookies te accepteren of de instellingen aan te passen. Onder 'Overige cookies' kunt u diverse cookies van externe diensten (zoals youtube, facebook, vimeo) uitzetten.
Een opt-out van Google Analytics op deze website kan via deze link.
Mocht u hierover vragen hebben, kunt u mailen naar: lezers@oneworld.nl
Op deze site gebruiken we functionele cookies van WordPress en WooCommerce. De cookies van WordPress zorgen ervoor dat de website beter kan worden gebruikt door bezoekers. Deze cookies zorgen er bijvoorbeeld voor dat u kunt zien of u bent ingelogd, ze houden ook bij welke individuele voorkeuren u hebt gekozen op uw profielpagina. De cookies van WooCommerce zijn van onze betaalde diensten (Vriendenabonnement, Vacaturebank, Partnernetwerk, Online agenda) en zorgen ervoor dat producten worden onthouden tijdens het aankoopproces. Elke aankoopsessie bij WooCommerce bevat een unieke code voor elke klant, zodat er kan worden achterhaald waar de productgegevens voor elke klant te vinden zijn. Deze cookies kunt u niet uitzetten.
In onze artikelen gebruiken wij content van diverse externe diensten. Het is mogelijk om de volgende cookies uit te schakelen. Hiermee wordt deze content niet langer getoond.
Naam cookie
Soort content
youtube_embed
Youtube player embed
vimeo_embed
Vimeo player embed
google_maps
Google maps embed
twitter_widget
Twitter social widget
soundcloud_embed
Soundcloud player embed
instagram_embed
Instagram embed
Daarnaast gebruiken we Google reCaptcha om de website te beschermen tegen bots. Ook dit kan hier uitgezet worden, maar formulieren die hiervan gebruik maken kunnen dan niet ingediend worden
