De tien grootste verzekeringsgroepen op de Nederlandse markt investeren in totaal €6,8 miljard in vijftien bedrijven die wapens leveren aan ‘controversiële’ bestemmingen. Dat staat in het rapport Dutch Insurers and Controversial Arms Trade dat de Eerlijke Verzekeringswijzer vannacht (18 juni) publiceerde.
De grote jongens Allianz en Legal & General zijn samen verantwoordelijk voor meer dan tweederde van het totaal aan verzekeringsinvesteringen
De tien verzekeringsgroepen – waaronder Aegon, Delta Lloyd en SNS Reaal – investeerden €4,7 miljard in aandelen en de resterende €2,1 miljard in obligaties. De grote jongens zijn Allianz en Legal & General, ‘samen verantwoordelijk voor meer dan tweederde van het totaal aan verzekeringsinvesteringen’, aldus het rapport. Legal & General stopte ruim €2 miljard in multinationals die wapens exporteren naar Bahrein, India, Libië, Pakistan en Saudi Arabië. De bedrijven waarin Allianz meer dan €2,5 miljard investeerde leveren naast India en Saudi Arabië ook militaire producten aan Israël en Irak.
De onderzochte verzekeringsgroepen zijn Achmea, Aegon, Allianz, APG, ASR, Delta Lloyd, Generali, NN Group, Legal & General en SNS Reaal. Acht van de tien groepen hebben geïnvesteerd in de vijftien bedrijven die in de periode 2010-2014 actief waren in de controversiële wapenhandel: Achmea en ASR hebben daarentegen geen investeringen in deze vijftien bedrijven.
Controversiële bestemmingen
Het rapport dat door onderzoeksbureau Profundo in opdracht van de Eerlijke Verzekeringswijzer is uitgevoerd stelt dat wapenhandel ‘controversieel’ is wanneer bedrijven (essentiële onderdelen van) wapens, wapensystemen, militaire transportsystemen en andere militaire goederen verstrekken aan omstreden eindbestemmingen. Daaronder vallen: (1) landen waartegen een EU of VN wapenembargo geldt; (2) onvrije landen; (3) landen die in (burger)oorlog verkeren; (4) landen met een hoog risico op corruptie in militaire aankopen; (5) ‘fragiele’ landen en (6) arme landen die disproportioneel veel van het overheidsbudget uitgeven aan wapens. Projectleider Oosterwijk licht toe dat ‘controversieel in dit verband slaat op de eindbestemming en niet op de controversiële wapensoorten waar kernwapens, clustermunitie en landmijnen onder vallen’.
Achmea en ASR zijn de enige twee Nederlandse verzekeraars die niet investeerden in bedrijven die wapens leverden met een controversiële eindbestemming. Daarom zijn acht – tien min Achmea en ASR – verzekeringsgroepen goed voor de totaal investering van €6,8 miljard in controversiële wapenhandel. Een belangrijk verschil tussen ASR en Achmea is dat ASR, in tegenstelling tot Achmea, alle zes criteria expliciet hanteert om elke mate van betrokkenheid bij omstreden wapenhandel te voorkomen.
Het belang van beleid
Volgens het rapport van de Eerlijke Verzekeringswijzer investeert Achmea – met 12 miljoen klanten wereldwijd waarvan 5,5 miljoen klanten in Nederland – in geen van de vijftien wapenbedrijven (zie kader). Het heeft echter geen formeel beleid dat investeringen verbiedt in bedrijven die doen aan controversiële wapenhandel.
De wapenbedrijven waar Nederlands grootste verzekeringsgroepen in investeren zijn Airbus Group, BAE Systems, Boeing, Finmeccanica, General Dynamics, Honeywell International, Lockheed Martin, Northroip Grumman, Orbaital ATK, Raytheon, Saab, Textron, Thales, Thyssenkrupp, United Technologies.
Hierdoor scoort ASR beter op de geldwijzer dan Achmea. ASR scoort voor ‘eerlijk’ wapenbeleid 100 procent, terwijl Achmea zonder formeel wapenbeleid over omstreden eindbestemming niet boven de 41 procent uitkomt. De Eerlijke Verzekeringswijzer moedigt verzekeringsgroepen aan een concreet wapenbeleid te formuleren om ook in de toekomst betrokkenheid bij controversiële wapenhandel uit te sluiten. ‘De inzichten uit het rapport zullen na publicatie te vinden zijn op de geldwijzer’, vult Oosterwijk aan.
Welke firma’s zijn in het spel?
Alle vijftien bedrijven staan volgens Oosterwijk in de top 60 van wapenconcerns wereldwijd. Het beruchte Lockheed Martin staat in deze lijst op nummer 1. Uit het onderzoek blijkt dat de onderzochte verzekeringsgroepen €384 miljoen in deze firma hebben gestoken.
Foto: Pierre Martin (Flickr)
De bedrijven waarin de verzekeringsgroepen – hetzij direct of via derden en dochterondernemingen – het meeste geld pompen zijn United Technologies Corporation (UTC) en BAE Systems en Honeywell International. De onderzochte verzekeraars investeerden zo’n €3,42 miljard in deze firma’s. UTC is een Amerikaanse multinational die hoogtechnologische producten, waaronder militaire raketsystemen en helikopters produceert. Het bedrijf is bekend om de UH-60 Black Hawk helikopter die in onder andere de Balkan en het Midden-Oosten gebruikt werd voor oorlogsvoering. BAE Systems is een Britse multinational die gespecialiseerd is in vliegtuig- en defensie-elektronica. Honeywell International vervaardigt naast gebruiksproducten ook ingenieurs- en luchtvaartsystemen.
Lockheed Martin is bekend om de UH-60 Black Hawk helikopter die in onder andere de Balkan en het Midden-Oosten gebruikt werd voor oorlogsvoering
Volgens het rapport investeren Allianz, APG, Legal & General en de NN Group van alle acht verzekeringsgroepen de meeste miljoenen (965 in totaal) in Honeywell. Oosterwijk laat weten dat Honeywell wapens levert aan Irak. In het rapport wordt Irak als ‘fragiele staat’ bestempeld dat in conflict is en waar een hoge mate van corruptie voorkomt bij militaire aankopen. Wapens leveren aan Irak mag volgens de criteria niet. Bij verkoop van wapens aan de Iraakse regering bestaat het gevaar dat wapens in de handen vallen van IS. Iraakse soldaten zijn geregeld op de vlucht geslagen voor IS, waarbij zij hun tanks, munitie, pantserwagens en andere middelen massaal lieten liggen. Maar ook in handen van het Iraakse leger kunnen ze worden ingezet tegen de eigen bevolking. Ook de Nederlandse regering is huiverig om wapens te leveren aan de strijdende partijen in Irak. Daarom beperkt Nederland zich tot luchtaanvallen op IS in Irak.
Verbod op investeringen botst met buitenlandbeleid
Ook bevestigt Oosterwijk dat Textron, een Amerikaans bedrijf dat ruim een derde van de jaar omzet dankt aan wapenhandel, wapens exporteert naar Afghanistan. Dat is volgens de criteria van PAX ‘controversieel’, omdat het een ‘fragiel land’ verwikkeld ‘in burgeroorlog’ is. Tegelijkertijd is het Nederlands buitenlandbeleid bedoeld om op Afghanistan op het gebied van veiligheid op eigen benen te laten staan. Daarvoor zijn politie en een krijgsmacht hard nodig, maar bedrijven die wapens verkopen aan deze Afghaanse veiligheidsinstanties komen op de zwarte lijst van de Eerlijke Verzekeringswijzer. Daar botsen de criteria van PAX en het Nederlands buitenlandsbeleid. Nederland koopt zelf wel bij een aantal van de vijftien bedrijven die bij controversiële wapenhandel betrokken zijn.
66 procent van de ondervraagden vindt het onacceptabel dat verzekeraars in controversiële wapenhandel investeren
Wat wil de klant?
En wat is de mogelijke impact van het boycotten van deze omstreden bedrijven? Want, als onze verzekeringsgroepen hun investeringen stopzetten dan halen de firma’s hun geld toch gewoon op bij andere verzekeringsgroepen of investeerder? Zonder hierop in te gaan geeft Oosterwijk diplomatiek aan dat ‘als verzekeraars hun MVO-beleid serieus nemen ze zich ook moeten laten leiden door wat de klant wil’. Oosterwijk verwijst naar een opiniepeiling die PAX door Motivaction heeft laten uitvoeren naar de mening van Nederlanders over investeringen van verzekeraars in bedrijven die wapens leveren aan controversiële eindbestemmingen. Daaruit blijkt dat 66 procent van de ondervraagden deze financiering onacceptabel vindt. Bovendien zou hiervan 81 procent om deze reden overwegen om over te stappen naar een andere verzekeraar. Als deze mensen de daad bij het woord voegen dan worden onze verzekeringsgroepen wel genoodzaakt om dit rapport serieus te nemen, en hun investeringen in ‘controversiële’ wapenhandel te herzien.
Voor meer informatie over wapenbedrijven wijst Oosterwijk naar SIPRI (Stockholm International Peace Research Institute) dat al sinds 1966 onderzoek doet naar internationale veiligheid. Volgens de denk tank staat Nederland, tussen Zweden en Canada, op nummer 12 van de top 20 van wapenexporterende landen.
[[{“fid”:”36878″,”view_mode”:”default”,”fields”:{“format”:”default”,”field_file_image_alt_text[und][0][value]”:”Neem een abonnement op OneWorld”,”field_file_image_title_text[und][0][value]”:”Neem een abonnement op OneWorld”},”type”:”media”,”attributes”:{“alt”:”Neem een abonnement op OneWorld”,”title”:”Neem een abonnement op OneWorld”,”style”:”height:72px; width:581px”,”class”:”file-default media-element”}}]]
