Beeld: Sergio Rola via Unsplash
Mensenrechten

Niet migranten, maar politici veroorzaken het woningtekort

De komst van Afghaanse vluchtelingen zou de woningmarkt onder druk zetten, klonk het bij protesten in Harskamp. Statushouders worden ten onrechte tot zondebok van de wooncrisis gemaakt, ziet stadsgeograaf Cody Hochstenbach. Niet migranten, maar de overheid treft blaam.

Door 31 augustus 2021
dakloosheid discriminatie huis migranten politiek sdg11 sociaal onrecht sociale huur Statushouders woning
Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee
Eens in de zoveel tijd zie ik een pakkende spotprent voorbijkomen op sociale media. Een bankier (vermoedelijk Rupert Murdoch), een witte arbeider en een arbeider van kleur zitten aan een tafel met twintig koekjes. De rijke bankier graait negentien van de koekjes en zegt vervolgens tegen de witte arbeider met het ene overgebleven koekje: ‘Pas op, die buitenlander is op je koekje uit.’
“Pas op, die buitenlander is op je koekje uit.” (Kunstenaar onbekend.)
Ik vertelde op OneWorld al eens over de periode dat mijn vader dakloos was, en dat het totale aantal dakloze mensen in tien jaar tijd is verdubbeld. Ik legde uit hoe deze scherpe toename het gevolg is van decennialang doelbewust woonbeleid. Dat is nog steeds het geval, en de schuld wordt in de schoenen geschoven van mensen die daar niets mee te maken hebben.

'Eigen mensen eerst'

Na mijn artikel kreeg ik vooral veel positieve reacties. Velen spraken hun waardering uit voor het feit dat ik mijn persoonlijke verhaal vertelde. Velen waren verontwaardigd over de onacceptabele toename in dakloosheid. Maar een klein groepje kaapte het artikel voor de eigen agenda. Op Twitter plaatste iemand met veel volgers mijn stuk met de vraag “Waarom helpt Nederland hun eigen mensen niet eerst?” Haar tweet werd honderden keren gedeeld.
“

Meer dan de helft van de daklozen heeft een migratieachtergrond

Een VVD-wethouder schreef: “Mooi stuk. Dit is waarom we groepen zoals statushouders geen voorrang op een sociale huurwoning moeten geven. Omdat andere groepen dan extra lang moeten wachten.” Uiteraard staat het iedereen vrij het stuk op hun eigen manier te interpreteren. Deze interpretaties druisen echter totaal in tegen de kern van het stuk, en nemen bovendien een loopje met de werkelijkheid.

7 procent, daar hebben we het over

Eerst de cijfers. Het CBS registreerde in 2018 bijna veertigduizend dakloze volwassenen, wat overigens waarschijnlijk nog steeds een onderschatting van de werkelijke omvang van het probleem is. Van deze groep heeft meer dan de helft een migratieachtergrond (eerste of tweede generatie)1. Een sterke oververtegenwoordiging. In plaats van schuldig te zijn aan de dakloosheid van anderen, zijn mensen met een eerste of tweede generatie migratieachtergrond er juist relatief vaak zélf slachtoffer van.

Statushouders zouden niet alleen verantwoordelijk zijn voor de lange wachtrijen voor sociale huurwoningen, maar krijgen bovendien de schuld van de hoge prijzen op de vrije markt. VVD-Kamerlid voor ‘Bouwen en Wonen’ Daniel Koerhuis (bekend van zijn mantra ‘Bouwen, bouwen, bouwen’) beweerde in het verleden dat nagenoeg alle nieuwgebouwde sociale huurwoningen naar statushouders gaan. Daarom pleit hij ervoor statushouders in goedkope flexwoningen onder te brengen.

In werkelijkheid gaat slechts 7 procent van het totale aantal vrijkomende sociale huurwoningen naar statushouders, zo blijkt uit registratiecijfers van Aedes, de vereniging van woningcorporaties. Een betrekkelijk klein percentage.

“

Sinds 2013 is de nieuwbouw van corporatiewoningen meer dan gehalveerd

Zo’n standpunt van de grootste politieke partij van het land, gebaseerd op onwaarheden, normaliseert xenofobie en racisme. Het is precies de verdeel-en-heerspolitiek uit de spotprent. Door doelbewust verdeeldheid te zaaien, hopen politici de aandacht af te leiden van het feit dat overheidsbeleid actief heeft bijgedragen aan het tekort aan betaalbare woningen.

Een goed voorbeeld van deze strategie was begin 2020 te zien in Rotterdam. Wethouder Bert Wijbenga (VVD) stelde dat de stad jaarlijks maximaal 640 statushouders zou moeten opnemen. Een groter aantal zou volgens hem onverantwoord zijn, onder meer vanwege de druk op de sociale woningbouw. Geen woord over het feit dat de Rotterdamse corporatievoorraad sinds 2002 al met zo’n 30.000 woningen kromp en dat het gemeentebestuur inzet op een afname van nog eens 12.000 woningen de komende tien jaar.

Beperkend beleid

Door te wijzen naar statushouders en andere gemarginaliseerde groepen, kan de politiek ongestoord verdergaan met het afbreken van de eens internationaal vermaarde Nederlandse volkshuisvesting. Dat zien we ook landelijk gebeuren. Sinds 2013 is de nieuwbouw van corporatiewoningen meer dan gehalveerd. Het totale aantal sociale huurwoningen in handen van woningcorporaties is zelfs met bijna 100.000 woningen geslonken. Bovendien is het beleid al vanaf eind jaren tachtig gericht op het terugdringen van de sociale huurvoorraad en toegang tot de sector aan banden te leggen.
“

Door beperkend woonbeleid komt een groeiende groep mensen in de knel

Wezen corporaties in 2015 nog 224.000 woningen toe, in 2019 waren dat er nog maar 168.000. Het aandeel woningen dat naar statushouders ging nam daardoor iets toe, maar het daadwerkelijke aantal niet. Dat bleef stabiel rond de 15.000 woningen. Het toegenomen aandeel komt simpelweg doordat er minder woningen worden verhuurd als gevolg van politiek beleid. Door dit beperkende beleid komt een groeiende groep mensen in de knel. Het gaat om veelbesproken middengroepen als agenten, verpleegkundigen en leraren, maar ook om arbeiders en statushouders. Zij verliezen allemaal, met dakloosheid als ergste gevolg.

Van politici mogen we meer verwachten. Het wegzetten van statushouders als zondebok is een slinkse strategie om door te kunnen gaan met het verkopen en slopen van de sociale huur. Gaan wij hierin mee, dan faciliteren we zowel xenofobie als de afbraak van de volkshuisvesting als belangrijke pijler van de verzorgingsstaat; een giftige cocktail waar niemand met een laag of middeninkomen van profiteert, ongeacht je achtergrond.

Een eerdere versie van dit artikel verscheen op OneWorld.nl op 28 januari 2020.

'Politici 'geschokt' door vele daklozen? Ze hebben het zelf veroorzaakt'

Dat er meer daklozen zijn, is het gevolg van decennia van falend beleid.

Kopen beter dan huren? De mythe waar we allemaal in getrapt zijn

Zelfs je huurbaas denkt dat je je geld weggooit, terwijl kopen lang niet altijd beter is.

  1. Migratieachtergrond heeft hier betrekking op eigen geboorteland (eerste generatie) of het geboorteland van minimaal een van de ouders (tweede generatie). Het categoriseren van mensen op basis van het geboorteland van (een van) de ouders is weliswaar problematisch, maar dit zijn de best beschikbare data. ↩︎

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Verder lezen?

Rechtvaardige journalistiek verdient een rechtvaardige prijs.
Maak jij OneWorld mogelijk?

Word abonnee

  • Digitaal + magazine  —  € 8,00 / maand
  • Alleen digitaal  —  € 6,00 / maand
Heb je een waardebon? Klik hier om je code in te vullen

Factuurgegevens

Je bestelling

Product
Aantal
 Totaal
Subtotaal in winkelwagen € 0,00
Besteltotaal € 0,00

  • € 0,00 iDit is het bedrag dat automatisch van je rekening wordt afgeschreven.

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Lees en steun

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons