Alsof een onzichtbaar startschot is gegeven, begint Funmi Iyanda te tikken op haar laptop en te retweeten vanaf haar smartphone. Het is twaalf uur ‘s middags en tijd voor het dagelijkse online vragenrondje van Nigeriansask, een initiatief van deze beroemde Nigeriaanse journaliste en tv-presentatrice om te inventariseren welke kwesties de Nigeriaanse kiezer belangrijk vindt voor de nationale verkiezingen. Iedere middag tussen twaalf en een kunnen twitteraars haar vragen sturen voor de presidentskandidaten van de twee grootste politieke partijen. ‘Een idee geboren uit frustratie’, legt Iyanda uit tussen twee tweets in. ‘Nigeriaanse politiek draait te veel om personen, terwijl de issues nauwelijks aan bod komen.’
‘Wat gaat u doen om de infrastructuur in het noorden te verbeteren?’ vraagt een twitteraar. Een ander wil weten of de kandidaten van plan zijn de positie van vrouwen in de politiek te verbeteren. En een derde informeert wanneer Nigerianen eindelijk 24 uur per dag stroom kunnen genieten. Met hashtags geven ze aan aan welke kandidaat ze hun vraag richten: #Q4GEJ voor de zittende president Goodluck Jonathan van de regerende People’s Democratic Party (PDP), en #Q4GMB voor oud-majoor-generaal Muhammadu Buhari, die het voor de grootste oppositiepartij All Progressives Congress (APC) tegen hem opneemt.
Sinds het begin van het jaar zamelden Iyanda en haar team van vrijwilligers op deze wijze vragen in, en zetten zo de prioriteiten van de online kiezer op een rij. Belangrijke eerste plaats kreeg het geweld van Boko Haram in het noordoosten, dat dit jaar alleen al meer dan tweeduizend slachtoffers eiste: wat gaat de nieuw verkozen president doen om dat te stoppen?
Nigeria weet per jaar slechts zo’n 4 MegaWatt aan elektriciteit te produceren, nog geen fractie van wat het land nodig heeft
Daarnaast kwamen er veel vragen over de zorgsector. Maar 6% van het Nigeriaanse overheidsbudget gaat naar de gezondheidszorg (ter vergelijking: in Nederland is dat 25%). In de openbare ziekenhuizen staakt het personeel aan de lopende band voor betere arbeidsomstandigheden, en je gaat er als patient alleen heen als het echt niet anders kan. De privéklinieken zijn echter peperduur en al niet veel beter wegens ontbrekend toezicht.
Ook de belabberde elektriciteitsvoorziening ontbrak niet aan het rijtje. Nigeria weet per jaar slechts zo’n 4 MegaWatt aan elektriciteit te produceren, nog geen fractie van wat het land nodig heeft. Ter vergelijking: Zuid-Afrika genereert tien keer zo veel voor een bevolking die drie keer kleiner is dan die van Nigeria – en ook daar komen ze tekort. Voor Nigeriaanse bedrijven en huishoudens is de diesel voor de generator die bijspringt als de stroom weer eens uitvalt dan ook een enorme kostenpost. Nigerianen grappen niet voor niets dat degene die het energieprobleem weet op te lossen zal worden verwelkomd als de nieuwe Messias.
Corruptie
Tot slot noemden velen ook de straffeloze corruptie. De Afrikaanse Unie onthulde onlangs dat er jaarlijks 52 miljard euro uit Nigeria verdwijnt door corruptie, belastingontwijking en multinationals die hun winst illegaal wegsluizen. Daarmee loopt de schatkist enorme inkomsten mis. En van de ambtenarenbaantjes die je alleen krijgt als je vrienden op de juiste plekken hebt, wat de incompetentie verklaart op vele overheidskantoren, tot de verkeerspolitie die zelfs de meest brave burger weet te betrappen op een overtreding die alleen met een steekpenning kan worden afbetaald: corruptie is overal. Vandaar dat de twitteraars zich afvroegen wanneer daar eindelijk eens iemand over ter verantwoording wordt geroepen.
Minibusjes in Port Harcourt, waar een constante benzinevoorziening een belangrijk verkiezingsthema is.
Het is de vraag of deze Twitter-enquete representatief is voor het Nigeriaanse electoraat, van wie zo’n 60% analfabeet is en de meerderheid niet online. Op straat liggen de prioriteiten van de kiezer wellicht anders. Zo haalt minibuschauffeur Obinna in Port Harcourt in het zuiden zijn schouders op over Boko Haram. Hij vindt het uitblijven van benzineschaarste het belangrijkst, zodat hij niet meer urenlang in de rij hoeft voor de pomp. En Aisha, werkneemster in een copyshop uit het noordelijke Yola, hoopt vooral dat haar drie kinderen snel weer naar school kunnen: sinds Boko Haram in de deelstaat huishoudt nam het toch al matige onderwijzend personeel de benen.
Nu is het afwachten of Buhari en Jonathan, niet gewend aan inhoudelijke discussies over beleidsvoornemens, de kiezer ook daadwerkelijk voor Valentijnsdag een antwoord zullen geven
Funmi Iyanda erkent dat de steekproef een beperkte is. Daarom werkt Nigeriansask ook samen met radiostations die vragen inzamelen – de radio is in Nigeria het medium met het allergrootste bereik. ‘Ons doel is Nigerianen eraan te wennen dat ze antwoorden eisen van hun leiders. En dan moet je ergens beginnen’, legt ze uit.
Om 13.00 uur gooit ze haar handen in de lucht: de vragenronde voor vandaag is ten einde. Tot vorige week zamelde het team van Nigeriansask de vragen in, waarna de grote inventarisatie begon. De campagneteams van de twee kandidaten kregen de vragenlijsten toegestuurd. Nu is het afwachten of Buhari en Jonathan, niet gewend aan inhoudelijke discussies over beleidsvoornemens, de kiezer ook daadwerkelijk voor Valentijnsdag een antwoord zullen geven.
Lees volgende week deel 3: Wie zijn de kandidaten?
