‘We stevenen af op nog meer repressie van moslims’

Twee nachten op rij zaaiden supporters van het Israëlische voetbalteam Maccabi Tel Aviv paniek in Amsterdam, waar ze voor en na de wedstrijd tegen Ajax op donderdag racistische en genocidale leuzen zongen, vernielingen aanbrachten en omstanders aanvielen. Maar vrijdagochtend ging het wereldwijd maar over één ding: de gewelddadige tegenreacties, die politici en journalisten meteen als ‘antisemitisch’ bestempelden.

Moslims, Israël-kritische Joden en (ervarings)deskundigen delen met OneWorld hun verbijstering en woede over het eenzijdige mediaframe. Ze vrezen voor (nog) meer moslimhaat in de samenleving en repressie vanuit de politiek.

Historicus Nadia Bouras: ‘Dit gaat leiden tot meer repressie van moslims’

“Voor mij is het zo duidelijk als wat: dit is morele paniek. Dat is een sociaal verschijnsel waarbij een incident enorm wordt uitvergroot om streng beleid te kunnen doorvoeren. In dit geval wordt geweld tegen Israëliërs een-op-een vergeleken met de Jodenvervolging, de Kristallnacht en pogroms. Andere context wordt juist opzijgeschoven, zoals het feit dat Maccabi-supporters bekendstaan als racistische hooligans, wat ze in Amsterdam ook al voor de wedstrijd hadden laten zien.”

“De angst binnen de Joodse gemeenschap is echt, die moeten we niet bagatelliseren. Antisemitisme bestaat en er waren ongetwijfeld ook Amsterdamse relschoppers met antisemitische motieven. Maar door deze incidenten uit te vergroten, misbruiken politici de angst voor antisemitisme om een vijand aan te wijzen: die zogenaamde ‘Noord-Afrikaanse jongeren op scooters’, van wie iedereen blijkbaar al heeft besloten dat zij de grootste daders zouden zijn.” Op het moment van publiceren heeft het OM nog geen verband aangewezen tussen het geweld tegen Israëliërs en de afkomst of religie van de verdachten.

“Ik overdrijf niet als ik zeg dat we afstevenen op nog meer repressie van moslims en migranten. Want dat is waar morele paniek voor dient: het rijp maken van de geesten voor repressief beleid. Wilders heeft het al over deporteren en het afpakken van de Nederlandse nationaliteit. De veronderstelling is: moslims zijn van nature jodenhaters, dat zit in hun bloed, dus mag je bijvoorbeeld maatregelen nemen tegen migranten en andere mensen met een islamitische achtergrond.”

Dat media hieraan bijdragen, maakt me boos en verdrietig. Morele paniek bestrijd je met evenwichtige berichtgeving, maar journalisten strooiden juist gretig met termen als ‘Jodenjacht’ en ‘pogrom’, onder druk van Israëlische propaganda en internationale media. Ik zou willen zeggen: journalisten, kijk verdomme wat er écht gebeurt. Alle ogen zouden nu op Den Haag gericht moeten zijn, en op het beleid dat daar nu wordt besproken.”

Anass Koudiss, bestuurslid bij Meld Islamofobie: ‘Nederlandse politici zetten moslims weg als terrorist, net zoals Israël met de Palestijnen doet’

“Vóór de wedstrijd tussen Ajax en Maccabi Tel Aviv ontvingen we bij Meld Islamofobie al meer meldingen dan normaal, en na vrijdag verwachten we zeker een toename. Moslims waarschuwden elkaar voor de wedstrijd al voor racistische Maccabi-supporters en gaven elkaar het advies om te voorkomen dat de Maccabi-fans konden zien dat je moslim bent. Of Palestijn, want daar maken ze geen onderscheid tussen.”

“Uit een onderzoek dat we momenteel uitvoeren, weten we dat moslimhaat het afgelopen jaar in 40 procent van de gevallen verband hield met anti-Palestijns racisme. Politici dragen daaraan bij door hoe ze ons framen. Bijvoorbeeld door moslims heel expliciet te associëren met antisemitisme, maar ook door het bestaan van islamofobie gewoon te ontkennen. Terwijl er wekelijks nieuwswaardige incidenten zijn waarbij moslims worden mishandeld en bedreigd.”

“Veel moslims hebben het gevoel dat er een actieve hetze tegen hen wordt gevoerd, allemaal onder het mom van veiligheid en het bestrijden van terrorisme, waar nu over wordt gespeculeerd. Hetzelfde mechanisme dat Israël gebruikt om de Palestijnse genocide te rechtvaardigen, gebruiken Nederlandse politici om moslims te demoniseren en als terrorist weg te zetten.”

Joodse activist Phineas Shapiro: ‘De politie wilde ons beschermen tegen ‘pro-Palestijnen’, maar we waarschuwden juist voor Maccabi-fans’

Phineas Shapiro is lid van het antizionistische Joodse collectief Erev Rav. Voor OneWorld schreef hij recent een opiniestuk over het misbruiken van de term ‘antisemitisme’. “Dat het geweld tegen Israëlische supporters vrijdagochtend ook antisemitisch werd genoemd, heeft me eigenlijk niet verbaasd. We kennen het uit de geschiedenis: als minderheden geprovoceerd worden, zoals vorige week de Arabische en islamitische gemeenschap door Maccabi-fans, dan wordt hun reactie daarop vaak tegen hen gebruikt.”

Vrijdagavond stuurde Erev Rav een persbericht uit: een herdenking van de Kristallnacht, die op zaterdag gepland stond, werd geannuleerd. De organisatie schreef boos te zijn om het gebrek aan bescherming door de politie van antizionistische Joden en demonstranten. Shapiro: “We vroegen de politie om beveiliging bij de herdenking, want we waren bang dat er nog Maccabi-supporters in de stad zouden zijn en we weten uit eigen ervaring dat zij geweld kunnen gebruiken tegen antizionisten. Daar hebben we de politie ook voor gewaarschuwd. Ze zeiden ons te willen beschermen bij de herdenking, maar leken te denken dat we bescherming vroegen tegen de ‘pro-Palestijnse gemeenschap’ en antifascisten. Belachelijk: wij zijn zélf antifascistisch! En je zou hopen dat de politie dat ook is.”

“Ik was vrijdagmiddag niet bij het gesprek tussen burgemeester Halsema en de Joodse gemeenschap in Amsterdam. Niemand van Erev Rav was daar, want antizionistische Joden worden bijna nooit uitgenodigd voor dat soort gesprekken. Dat Joodse pijn ondertussen wordt misbruikt om migranten, moslims en Arabieren te onderdrukken, maakt me woedend.”

Schrijver Oumaima Al Abdellaoui: ‘Waar is de afschuw als moslims zich onveilig voelen?’

Oumaima Al Abdellaoui is moslim en mede-initiatiefnemer van de joods-islamitische campagne ‘Deel de duif’, waarin joden en moslims de dialoog aangaan. Ze schreef eerder het boek Over muren heen, een briefwisseling tussen haarzelf en een rabbijn. Ze is maatschappelijk erg actief en staat in nauw contact met de Joodse gemeenschap.

“Voor sommigen begon het hele verhaal pas in die laatste nacht, na de wedstrijd tussen Ajax en Maccabi Tel Aviv. Maar voor moslims begon het al eerder, met de beelden van een pro-Palestijnse supporter die woensdag werd mishandeld door Maccabi-hooligans. Die beelden gingen veel rond in onze gemeenschap. Mensen waarschuwden elkaar: blijf uit de buurt, draag geen keffiyeh. Straks wordt je hoofddoek van je hoofd getrokken en word je in elkaar geslagen.”

“De politie en gemeente hebben de angst van Nederlandse moslims voor Israëlische hooligans absoluut niet serieus genomen. Maar toen Maccabi-fans werden aangevallen, namen ze dat wél serieus. Begrijp me niet verkeerd: iedereen zou zich veilig moeten voelen in Amsterdam en de daders van het geweld tegen Israëliërs moeten worden bestraft. Maar ik ben helaas bang dat de veiligheid van een Nederlandse moslim niet even belangrijk wordt gevonden als die van een Israëlische relschopper. Waar is de afschuw als wij ons onveilig voelen? De stilte is oorverdovend en pijnlijk.”

Antropoloog Mitchell Esajas (The Black Archives, KOZP): ‘Antiracismeactivisten weten hoe het is om als dader geframed te worden’

Mitchell Esajas is antropoloog, antiracismeactivist en oprichter van cultureel archief The Black Archives (TBA), dat zaterdag een statement op Instagram plaatste over manipulatieve framing van het geweld in Amsterdam. “Dat statement vonden we nodig omdat we gechoqueerd waren over de eenzijdige, misleidende en ook discriminerende berichtgeving. Door journalisten, maar ook door politici en in het bijzonder burgemeester Halsema. Eerst mishandelen hooligans taxichauffeurs en trekken ze vlaggen van gevels terwijl ze racistische slogans roepen, en als daarop wordt gereageerd, verspreiden Halsema en andere politici het narratief van pogroms en ‘Jodenjacht’.”

“Aankomende donderdag is het tien jaar geleden dat Kick Out Zwarte Piet haar eerste actie organiseerde. Als antiracismeactivisten weten wij hoe het is om als dader geframed te worden, nadat je zelf met geweld geconfronteerd bent. Solidariteit tussen bewegingen is dan hard nodig en in de geschiedenis zie je dat die er ook vaak is. Onlangs openden we bij TBA een expo genaamd ‘Nobody Is Free, Until Everybody’s Free’, die over internationale solidariteit gaat: tussen de zwarte emancipatiebewegingen, de Palestijnse beweging, de antiapartheidsbeweging, et cetera. Als alleen moslims zich nu uitspreken, of alleen Marokkanen, dan kunnen zij makkelijker worden genegeerd. Maar als iedereen zich uitspreekt, dan kun je het narratief een beetje laten kantelen.”

Filosoof en onderzoeker Harriët Bergman: ‘Ik was doodsbang dat de deur het zou begeven, of dat er vuurwerk door de ruit zou gaan’

Harriët Bergman woont en werkt in de binnenstad van Amsterdam. Haar huis werd donderdagnacht bestormd door Maccabi-supporters. “Ik werd wakker van geschreeuw en lawaai. Toen ik mijn gordijn opzijschoof, zag ik onder mijn raam een groep Israëlische hooligans staan. Ze staken vuurwerk af en bonkten tegen de benedendeur, ik denk omdat ze me gezien hadden. In mijn raam hangt een poster tegen de genocide in Palestina, daarom zijn ze die nacht waarschijnlijk bij mij en m’n buren stil blijven staan. ’s Middags had ik nog overwogen die weg te halen, omdat er de nacht ervoor al incidenten waren. Maar ik dacht: het is een kleine poster en ik laat me niet intimideren in mijn eigen stad.”

“Ik was doodsbang dat die deur het zou begeven, of dat er vuurwerk door het raam naar binnen zou vliegen. Dat is uiteindelijk gelukkig niet gebeurd; ze zijn zelf weggegaan of weggestuurd door de politie, ik weet het niet.”

Bergman, die onder meer onderzoek doet naar politieke emotie, begrijpt de analyses van Bouras en anderen hierboven, maar zegt er voorlopig weinig aan te kunnen toevoegen. “Daarvoor ben ik nog te zeer in shock. Wel vind ik het veelzeggend dat de gemeente alleen heeft gekeken naar het risico op onderling geweld tussen voetbalsupporters, en niet op het effect van het binnenlaten van Israëlische hooligans, van wie sommige in het leger hebben gezeten, in een stad vol mensen die al meer dan een jaar op hun telefoon naar een genocide kijken. Ik heb me nog nooit zo onveilig gevoeld in mijn eigen huis, en ik kan me niet voorstellen hoe mensen met een moslimachtergrond zich moeten hebben gevoeld.”