Vrouwen met een beperking lopen dubbel zo veel risico om slachtoffer te worden van geweld. Aandacht voor de veiligheid van deze risicogroep ontbreekt, blijkt uit onderzoek.
Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld.
Word abonnee
Onlangs pleitte het College voor de Rechten van de Mens voor meer aandacht voor de risico’s die meisjes en vrouwen met een beperking lopen om slachtoffer te worden van geweld. In opdracht van het College voor de Rechten van de Mens bekeek Regioplan hoe het ervoor staat op het gebied van geweld tegen vrouwen met een beperking en wat er in de toekomst aan gedaan kan worden.
“
Als de doelgroep al gezien wordt, dan is het vaak alleen met betrekking tot seksueel geweld
Ongeziene groep
De onderzoekers stellen dat er sprake is van intersectionaliteit, omdat zowel vrouwen als mensen met een beperking een risicogroep zijn voor slachtofferschap van geweld. Die twee risicoposities versterken elkaar. “We merkten dat de overheid, gemeentes en ook mensen uit de praktijk het moeilijk vinden om deze groep te zien”, vertelt onderzoeker Suna Duysak. “Het is alsof de beperking dusdanig overheerst dat genderverschillen vergeten worden. Het is alsof de beperking het vrouw-zijn overrulet. Alle aandacht gaat daar naar uit.”
Dat betekent niet dat er nog helemaal geen aandacht is voor deze groep, vertelt Duysak. “Maar als beleidsmakers en praktijkwerkers de doelgroep al zien, dan is het vaak alleen met betrekking tot seksueel geweld. Andere vormen van geweld zien we niet terug”, zegt Duysak. Vaak gaat het hier nog specifieker over seksueel geweld tegen vrouwen met een licht verstandelijke beperking.
“
Het is alsof de beperking het vrouw-zijn overrulet. Alle aandacht gaat daar naar uit
Niet alleen seksueel geweld
Zoals gezegd ligt de focus als het gaat om geweld tegen vrouwen met een beperking vaak op seksueel geweld. Vrouwen met een beperking hebben een verhoogde kans om het slachtoffer te worden van seksueel geweld omdat ze – veel meer dan vrouwen zonder beperking – ‘erbij willen horen’. En daardoor minder weerstand bieden in een grensoverschrijdende situatie. Ook kunnen voor deze vrouwen de normen vervagen door het soms vele lichamelijke contact dat zij door zorgafhankelijkheid krijgen. Dit verschilt per persoon en per beperking. Het risico om slachtoffer te worden van seksueel geweld kan ook verhoogd worden door een gebrek aan seksuele opvoeding omdat de omgeving seksualiteit negeert of ontkent vanwege iemands beperking, een negatief zelfbeeld of het slecht kunnen interpreteren van de situatie door mensen met een verstandelijke beperking.
Een voorbeeld is partnergeweld. Onderzoek wijst uit dat vrouwen met een beperking vaak weinig zelfvertrouwen hebben. Vooral vrouwen met een duidelijke fysieke beperking zien zichzelf vaak als onaantrekkelijk en minder seksueel vaardig dan vrouwen met een lichtere beperking. Dit negatieve seksuele en lichamelijke zelfbeeld maakt hen kwetsbaarder voor partnergeweld omdat deze vrouwen langer in gewelddadige relaties blijven, uit verlangen naar aandacht en liefde. Partnergeweld kan seksueel geweld zijn, maar ook een andere vorm van fysiek geweld, of psychisch geweld.
“
Vrouwen met een duidelijke lichamelijke beperking blijven vaak langer in gewelddadige relaties
Naast seksueel geweld zijn er vele andere vormen van geweld waar vrouwen met een beperking slachtoffer van kunnen worden. Cybergeweld is bijvoorbeeld een risico, omdat sommige mensen met een verstandelijke beperking online situaties minder goed kunnen inschatten dan mensen zonder beperking. Uit het onderzoek komt naar voren dat voornamelijk meisjes en vrouwen met een licht verstandelijke beperking risico lopen op misbruik in een online-setting.
In het VN-Verdrag inzake de rechten van personen met een handicap staat zowel dat personen met een handicap tegen geweld moeten worden beschermd, als dat er maatregelen moeten worden genomen om de mensenrechten van vrouwen met een beperking te beschermen. Ook in het Verdrag van de Raad van Europa inzake het voorkomen en bestrijden van geweld tegen vrouwen en huiselijk geweld staat dat geweld tegen vrouwen een mensenrechtenschending is, en daarnaast dat er een ‘genderperspectief’ moet worden gehanteerd bij de uitvoering en toetsing van de bepalingen in het verdrag. Dit betekent dat er een genderbewust beleid moet worden gevoerd, ook als het gaat om geweld tegen mensen met een beperking.
Bij psychisch geweld is het duidelijk dat de impact en omgang hiervan vaak per geslacht verschilt. Mannen worden over het algemeen sneller agressief na psychisch geweld, en gaan dan zélf over op geweld, terwijl vrouwen meer geneigd zijn om psychisch geweld te internaliseren — wat leidt tot depressies, angsten en eetstoornissen. Ook kan het ontmoedigen van een kinderwens bij vrouwen met een verstandelijke beperking door naasten of hulpverleners – een beperking van het zelfbeschikkingsrecht – leiden tot psychische klachten.
Daarnaast spreekt het onderzoek over structureel geweld in zorginstellingen. Regelgeving en omgangsnormen zouden zorgen voor (onbewust) geweld tegen vrouwen met een beperking. Strafmaatregelen, zoals het weghouden van bezoek van ouders, of iemand naar bed sturen zonder eten, kunnen bij vrouwen met een beperking leiden tot psychische klachten. Opvallend is dat hulpverleners dit vaak niet herkennen, maar deze omgangsnormen als normale hulpverlening zien. Besef voor de impact die strafregels kunnen hebben ontbreekt bij hen.
Meer aandacht
Duysak ziet niet alleen een gebrek aan erkenning van de risicogroep, maar ook een gebrek aan beleid voor deze vrouwen. “Vaak zeggen zorginstellingen en gemeentes ‘maatwerk’ te bieden. Maar als je niet vanuit een genderspecifiek kader kijkt naar mensen met een beperking en de kwetsbaarheden daardoor niet ziet, dan is het heel moeilijk om dat maatwerk in de praktijk uit te voeren. Je kunt de risico’s dan niet herkennen en er niet met de nodige middelen en expertise op inspelen”, vertelt Duysak.
“
Er is weinig structurele aandacht te zien voor geweld tegen mensen met een handicap
Voor de toekomst ziet Duysak mogelijkheden om het beleid van overheidsinstanties en bedrijven te verbeteren, zodat de verplichtingen uit het VN-Verdrag worden nageleefd. “Het is goed om de doelgroep mee te nemen in het proces van beleidsontwikkeling, en niet alleen te gebruiken als informatiebron. Belangrijk is dat er goed wordt nagedacht over hoe je ze kunt laten meebeslissen. Wat is iemands deskundigheid? De doelgroep zou bijvoorbeeld in de rol van ervaringsdeskundige kunnen worden betrokken in het proces.”
Het verbaast Duysak niet dat er momenteel weinig aandacht is voor vrouwen met een beperking in de al bestaande weerbaarheidprogramma’s. Eerst moet er bewustwording over het bestaan van de doelgroep worden gecreëerd. “Er is sowieso weinig aandacht te zien voor geweld tegen mensen met een beperking in rijks- en gemeentebeleid”, aldus Duysak. “Als daar al weinig structurele aandacht voor is, dan is het nog lastiger om aandacht te geven aan vrouwen met een beperking.”
Deze site maakt gebruik van cookies om u een optimale bezoekerservaring te bieden en onze site te verbeteren. AccepterenInstellingen
Cookiebeleid
Overzicht cookies op oneworld.nl
We verzamelen via cookies gegevens met het doel de technische werking van de website en uw gebruiksgemak te garanderen. De cookies (kleine tekstbestanden die bij het eerste bezoek aan deze website worden opgeslagen op uw computer, tablet of smartphone) zorgen ervoor dat de website naar behoren werkt en onthouden bijvoorbeeld uw voorkeursinstellingen. Ook kunnen wij hiermee onze website optimaliseren.
Hiervoor gebruiken wij cookies van Google Analytics, dat het sitegebruik geanonimiseerd registreert en hiervan gegevens opslaat. Met deze gegevens maken wij bezoekstatistieken, op basis waarvan we verbeteringen doorvoeren op onze website. Google Analytics verschaft deze geanonimiseerde data aan derden indien wettelijk verplicht, of als deze derden de data namens Google Analytics verwerken. Door gebruik te maken van deze website geeft u toestemming voor deze anonieme gegevensverwerking door Google Analytics.
Daarnaast gebruiken we functionele cookies van WordPress en WooCommerce. De cookies van WordPress zorgen ervoor dat de website beter kan worden gebruikt door bezoekers. Deze cookies zorgen er bijvoorbeeld voor dat u kunt zien of u bent ingelogd, ze houden ook bij welke individuele voorkeuren u hebt gekozen op uw profielpagina. De cookies van WooCommerce zijn van onze betaalde diensten (Vriendenabonnement, Vacaturebank, Partnernetwerk, Online agenda) en zorgen ervoor dat producten worden onthouden tijdens het aankoopproces. Elke aankoopsessie bij WooCommerce bevat een unieke code voor elke klant, zodat er kan worden achterhaald waar de productgegevens voor elke klant te vinden zijn.
Via deze cookiebalk krijgt u de mogelijkheid om de cookies te accepteren of de instellingen aan te passen. Onder 'Overige cookies' kunt u diverse cookies van externe diensten (zoals youtube, facebook, vimeo) uitzetten.
Een opt-out van Google Analytics op deze website kan via deze link.
Mocht u hierover vragen hebben, kunt u mailen naar: lezers@oneworld.nl
Op deze site gebruiken we functionele cookies van WordPress en WooCommerce. De cookies van WordPress zorgen ervoor dat de website beter kan worden gebruikt door bezoekers. Deze cookies zorgen er bijvoorbeeld voor dat u kunt zien of u bent ingelogd, ze houden ook bij welke individuele voorkeuren u hebt gekozen op uw profielpagina. De cookies van WooCommerce zijn van onze betaalde diensten (Vriendenabonnement, Vacaturebank, Partnernetwerk, Online agenda) en zorgen ervoor dat producten worden onthouden tijdens het aankoopproces. Elke aankoopsessie bij WooCommerce bevat een unieke code voor elke klant, zodat er kan worden achterhaald waar de productgegevens voor elke klant te vinden zijn. Deze cookies kunt u niet uitzetten.
In onze artikelen gebruiken wij content van diverse externe diensten. Het is mogelijk om de volgende cookies uit te schakelen. Hiermee wordt deze content niet langer getoond.
Naam cookie
Soort content
youtube_embed
Youtube player embed
vimeo_embed
Vimeo player embed
google_maps
Google maps embed
twitter_widget
Twitter social widget
soundcloud_embed
Soundcloud player embed
instagram_embed
Instagram embed
Daarnaast gebruiken we Google reCaptcha om de website te beschermen tegen bots. Ook dit kan hier uitgezet worden, maar formulieren die hiervan gebruik maken kunnen dan niet ingediend worden