Ellen Brudet Beeld: Chavez van den Born
Mensenrechten

‘Opeens wil iedereen een donkere pop’

Rosa Parks, Malcolm X, Maya Angelou: de zwarte poppen van Ellen Brudet gaan sinds de Black Lives Matter-protesten als warme broodjes over de toonbank. Coloured Goodies is de eerste winkel van Europa die uitsluitend zwarte poppen en poppen met een beperking verkoopt: ‘Er komen ook veel mannen, stoere kerels, die nooit eerder een pop hadden die op ze leek.’

Door 19 juni 2020
black lives matter discriminatie Goal Getters lifestyle racisme SDG10
Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee
“Dit is Maya Angelou, en dit Harriet Tubman. Oh nee, andersom. Rosa Parks is momenteel uitverkocht.” Maya en Harriet zijn niet zo makkelijk uit elkaar te halen: beiden zijn ongeveer twintig centimeter lang, hebben dezelfde donkere teint en bolle wangetjes, een afro en dragen een felgekleurd jurkje. Ellen Brudet (53) laat de netjes uitgestalde poppen zien in haar winkel Coloured Goodies: de eerste poppenwinkel van Europa die alleen poppen van kleur, poppen met een huidaandoening of poppen met een beperking verkoopt.
OneWorld portretteert mensen die zich inzetten voor een betere buurt, school, of werkomgeving. De Verenigde Naties en miljoenen betrokken burgers spraken hiervoor de duurzame werelddoelen af (SDG’s), die we in 2030 moeten halen. Denk aan gendergelijkheid, géén armoede, betaalbare en duurzame energie en kwaliteitsonderwijs voor iedereen. De Goal Getters in deze rubriek gaan daar nu al voor. Geïnspireerd? Check hier wat jij kunt doen.
Het kleine winkeltje staat vol met Black Lives Matter-T-shirts en mondkapjes, kinderboeken, slabbetjes met teksten zoals ‘Geef mij maar Roti Kip’ en ‘Straight Outta Curaçao’ en natuurlijk poppen – heel veel poppen. Poppen in traditionele Surinaamse kleding, hoodies of schattige jurkjes; met zwarte afro’s, blonde afro’s en alles daartussenin; levensecht, sommigen met vitiligo (een huidaandoening waardoor men witte vlekken op de huid krijgt), albinisme of het downsyndroom. In de hoek staat een zwarte ballerinapop: de enige ooit gemaakt, vertelt Brudet.
Beeld: Chavez van den Born
Haar missie is simpel: “Elk kind moet zichzelf kunnen herkennen. Iedereen, met iets speciaals, of met een beperking, krijgt hier een podium om te laten zien hoe mooi ze zijn. En we geven de poppen namen, zodat kinderen er ook wat van leren: we hebben ook een Nelson Mandela en een kleine Malcolm X.”
“

Opeens willen witte mensen massaal mijn Black Lives Matter-mondkapjes hebben

Brudet heeft het drukker dan normaal. Sinds de wereldwijde opleving van de Black Lives Matterprotesten krijgt ze meer klanten dan ooit en wordt ze platgebeld voor interviews. “Daar wil ik niet negatief over zijn, maar ik schreeuw al jaren om aandacht hè? Ik verkocht in 2012 al shirts met Say No to Racism en Black Lives Matter erop. Opeens willen witte mensen massaal mijn BLM-mondkapjes hebben; dat is heel leuk en aardig, maar het is nog even afwachten of het geen hype is. We hebben niets aan mensen die alleen maar inspringen op wat er nu speelt, we hebben standvastigheid nodig.”

‘Ik wil jouw blonde haren’

Coloured Goodies zit in Amsterdam-Noord: een ‘dorpje’, noemt Brudet het, en niet de eerste plek waar je deze winkel zou verwachten. In dit deel van Amsterdam is de PVV de een na grootste partij, en op de markt zijn in december nog altijd zwarte Pieten te zien. Tegelijk hebben veel Noorderlingen zélf een migratie-achtergrond en is het stadsdeel erg aan het veranderen; er kwamen de laatste jaren flink wat ‘bakfietsen’ bij. “Ik ben Noord,” zegt Brudet met een plat Amsterdams accent. Ze groeide hier op; haar witte moeder en zwarte, Surinaamse vader ontmoetten elkaar hier 63 jaar geleden. “Je wil niet weten waar zij voor werden uitgescholden vanwege hun gemengde relatie. Ik ben een van de eerste dubbelbloedjes in Noord: zij hebben voor elkaar gekozen, voor de liefde. Dat doe ik ook.”
“

In de winkel zul je niet één geboortekaartje of trouwkaartje vinden met donkere mensen erop

Brudet heeft het verhaal achter Coloured Goodies al vaak verteld: haar moeder kon jarenlang geen donkere pop voor haar vinden, tot Brudet negen jaar was. “Ze kwam blij naar me toe en zei: ‘kijk eens, een pop die op je lijkt!’ Maar ik wilde hem niet; ik wilde mijn moeders blonde haren en blauwe ogen, zei ik altijd. Dat deed haar zoveel pijn. Ze zei altijd dat mijn broertje en ik prachtig waren, maar de maatschappij zei iets anders.”

Het duurde even voordat Brudet die pijn begreep; daarvoor moest ze eerst zelf moeder worden. In 1988 wilde ze een geboortekaartje laten drukken voor haar eerste zoon: “Ik ben bijna alle drukkerijen afgegaan, maar niet één had de juiste illustratie. Uiteindelijk heb ik zelf een kaartje gemaakt, door een Zwitsalbaby na te tekenen en in te kleuren.” Veertien jaar later, toen Brudet haar tweede zoon kreeg, was er nog altijd niets veranderd. “En zo gaat het ook, zelfs anno 2020, met wenskaarten: kijk maar eens in de winkel, je zult niet één geboortekaartje of trouwkaartje vinden met donkere mensen erop.”

Beeld: Chavez van den Born
Ook onveranderd blijft dat veel kinderen – ongeacht hun huidskleur – liever met een witte dan met een zwarte pop spelen, weet Brudet. Ze laat kinderen vaak kiezen, als test. “Ouders schamen zich dan, maar dat is nergens voor nodig. Kinderen groeien op met bepaalde normen, dat ze witte poppen moeten willen, dat wit mooi is – en zwart niet. Op dezelfde manier groeien mensen met een huidaandoening op met het gevoel dat ze minder zijn. Er rende hier eens een kindje naar binnen – een paar weken eerder had ik wat kinderen uit de buurt verteld over huidaandoeningen: ‘Mevrouw, ik zag laatst iemand met vitiligo! En ik schrok niet, ik vond het mooi!’ Kijk, dáár doe ik het voor.”

Van de markt naar Beyoncé

Pas nadat Brudets ouders waren overleden, voelde ze de drang om iets met haar creativiteit te doen – van jongs af aan hield ze van knutselen. Ze volgde een cursus ondernemerschap, en zo ontstond Coloured Goodies. Althans: het begon met geboortekaartjes. “Die maakte ik thuis op mijn computer, het kostte geen cent. Elke euro die ik verdiende, investeerde ik door bijvoorbeeld professionele illustraties aan te kopen. In 2010 vond ik eindelijk een fabriek die gekleurde poppen wilde maken. Vervolgens heb ik jarenlang elke dag, door wind en weer, op de markt in Amsterdam-Noord gestaan met de poppen. Ik verdiende geen moer, maar tegen voorbijgangers zei ik: je moet opschieten hoor, ze zijn bijna uitverkocht. Ik heb jankend op de bank gezeten, gaf het bijna op. Maar dan kreeg ik een foto van een kindje met een nieuwe pop, en kon ik weer verder.”
“

Zelfs Beyoncé en de Amerikaanse rapper The Game hebben poppen van Coloured Goodies

Inmiddels heeft niemand minder dan Beyoncé poppen van Coloured Goodies in bezit; Brudet werd benaderd door het team van de zangeres toen zij in Nederland was, en besloot haar de poppen cadeau te doen. Juist omdat de markt voor dit soort poppen klein is, weet de winkel internationale aandacht te krijgen. Twee jaar geleden kwam de Amerikaanse rapper The Game langs, en sindsdien is Brudet viraal gegaan in de Verenigde Staten – ook de kleindochter van soullegende Sam Cooke heeft een exemplaar besteld. “En bekend Nederland komt hier ook steeds vaker: de familie Kluivert was er deze week, Anouk is vaste klant, net als Trijntje Oosterhuis. Goed hè? Ja, ik schep lekker op hoor.”

Ondertussen noemen kinderen uit de buurt haar nog altijd ‘Tante Pop’ – haar deur blijft openstaan voor iedereen. Er komen ouders van kleur, witte ouders, maar ook volwassenen die een pop voor zichzelf willen. “Er komen ook veel mannen binnen, juist de stoere kerels, die nooit eerder een pop hadden die op ze leek. Deze – ‘We March’ – is heel populair: die heb ik zelf ook thuis.”

Beeld: Chavez van den Born

Teach them young

Een winkel als deze, middenin Amsterdam-Noord, kan ook op weerstand en onbegrip rekenen. Dat is soms onschuldig en lachwekkend (‘wie is Melanie?’ over de shirts met ‘Melanine’ erop gedrukt), soms vermoeiend (‘is het niet racistisch om alleen zwarte poppen te verkopen?’) en soms doordrenkt met haat. “Vooral in de decemberperiode heb ik het zwaar; dan merk je hoeveel racisme er leeft in de buurt. Ik heb zwarte pieten voor de deur gehad, er is tegen het raam geplast, de Surinaamse vlag werd gestolen en teruggebracht met een hakenkruis erop. De gemeente steunt me gelukkig, maar hopelijk is het dit jaar anders.”

Ze gelooft dat er nu eindelijk iets verandert; steeds meer mensen komen langs omdat ze hun kinderen met meer kleur willen opvoeden. Soms zijn er donkere kinderen die in eerste instantie geen pop willen die op ze lijkt, maar áls ze overstag gaan, bloeien ze op. “Het maakt me allemaal even blij. Teach them young, zeg ik tegen ouders, want beeldvorming begint thuis. Prima als een donker kind een witte pop mooi vindt, maar andersom moet óók normaal worden. Op de markt rende eens een wit meisje op de kraam af: mama, mama, kijk hoe mooi! De moeder trok haar weg, en zei iets verderop: wat moet je met een zwarte pop? Ik wilde de moeder bijna aanvliegen: dat meisje was zo enthousiast, maar ze werd ter plekke vergiftigd.”

“

Donkere poppen zullen eindelijk normaal worden: er zijn de laatste weken zóveel kwartjes gevallen bij mensen

Die felle reactie op racisme heeft ze niet zozeer van huis uit meegekregen, vertelt Brudet. Haar Surinaamse vader had het nooit over zijn huidskleur. “Hij wilde er vooral bij horen, denk ik. Mijn moeder deed meer haar best. Ze zei altijd: ‘Ik zal nooit kunnen voelen wat papa voelt, maar ik begrijp het wel. Ik zie jullie.’ En dat zeg ik ook tegen witte mensen: je hoeft niet te voelen wat ik voel, want dat kan je niet. Maar respecteer de pijn, respecteer de emotie.”
Beeld: Chavez van den Born
Mensen vragen Brudet weleens of ze niet bang is dat grotere winkelketens met haar idee aan de haal gaan; die hebben nu nog maar een minimaal aanbod van poppen van kleur, vaak met Europese gezichtstrekken. Gaat Coloured Goodies dan ten onder? “Ik maak me geen zorgen. Wij blijven uniek, deze vibe krijg je niet in een winkelketen. Ik denk wel dat het eindelijk normaler gaat worden, want er zijn de laatste weken zóveel kwartjes gevallen bij mensen. Ik ben er alleen maar blij mee; nu moeten we het nog zien vast te houden.”

Nog steeds geldt: hoe lichter mijn huid, hoe beter

Dat schoonheidsideaal leeft ook bij mensen van kleur, laat radiomaker Nicole Terborg zien.

‘Koester je kroeshaar’

Anouk Torbeyns sprak met Afro-Belgen over haardiscriminatie, culturele toe-eigening en liefde voor je haar.

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Lees en steun

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons