Overleven op een witte redactie

Zich uitspreken tegen racisme heeft voor Hunkar grote gevolgen gehad. “Die strijd om inspraak te hebben heeft bijgedragen aan mijn daaropvolgende burn-out, denk ik. Na een langere afwezigheid kwam ik terug, maar ik mocht niet meer werken. Er werd een maandenlange procedure in gang gezet, die uiteindelijk heeft geleid tot mijn vertrek. Na een jaar was hun uitleg dat ‘onze zienswijze anders was’. Ik was goed in mijn werk, dus ik zou niet weten wat die zogenaamde ‘zienswijze’ kon betekenen, anders dan dat ik zo uitgesproken was over de vooroordelen van de redactieleden, en hoe zij minderheden framen.”

Dat thema’s die dichtbij mensen van kleur staan minder snel worden opgepakt, beaamt de Surinaams-Nederlandse journalist Nina Jurna (49), die in de jaren 90 als verslaggever bij de Amsterdamse stadszender AT5 werkte. “Toen er spanningen waren in de Bijlmer, wilde niemand daarheen. Ik ben volgens mij ook een van de eersten geweest die Amma Asante en Fatima Elatik uitgebreid geïnterviewd heeft; zij waren toen jonge, opkomende politici. En toen er gevechten waren tussen Marokkaanse jongens op het Mercatorplein werden de rellen zelf wel gefilmd, maar er werd niet dieper ingegaan op de problematiek daarachter. Dat probeerde ik wel te doen.”

“Ik moest in Nederland vaak hard vechten om bepaalde onderwerpen op de kaart te krijgen. Ideeën voor reportages die bijvoorbeeld met diversiteit te maken hadden of met de Surinaamse en niet-westerse gemeenschappen in Nederland. Nu staan die onderwerpen veel meer op de kaart, maar toen nog niet, en dat gevecht voor deze onderwerpen kostte me veel energie. Uiteindelijk koos ik ervoor om te vertrekken uit Nederland, mijn interesses te volgen en in Suriname en later Brazilië te gaan werken. Nu ben ik correspondent Latijns-Amerika voor NRC Handelsblad. Als er toen meer ruimte was geweest voor onderwerpen die ik wilde maken, was ik misschien niet op dat moment weggegaan uit Nederland, maar in een latere fase.”

Hanna denkt nu wat strategischer na over de onderwerpen die hij aansnijdt. “Ik probeer nu wat minder stukken te schrijven over identiteitspolitiek, en ook stukken over bijvoorbeeld fashion te maken, en zo mijn portfolio uit te breiden. Op die manier word je als schrijver van kleur serieuzer genomen. Witte schrijvers hoeven niet zoveel na te denken over hoe ze geframed worden als journalisten van kleur.”

Nina Jurna wordt soms nog steeds gebruikt als diversiteitsexpert. Ik heb zelfs een aantal keer meegemaakt dat ik ben gevraagd naar contacten binnen de Surinaamse gemeenschap in Nederland, terwijl ik al bijna twintig jaar niet meer in Nederland woon. Deze contacten hebben redacties blijkbaar nog steeds niet standaard in hun netwerk. Toen ik in 2015 op vakantie was in Nederland ben ik langs drie of vier redacties gegaan, en geschrokken van hoe wit die nog waren, zelfs na zo veel jaren. Ik kwam op een tv-redactie waar alleen de schoonmaker van kleur was.”

Hoe kunnen redacties veranderen? Jurna: “Als er meer onderwerpen in de reguliere media te zien zijn die betrekking hebben op wat er zich binnen uiteenlopende bevolkingsgroepen afspeelt, dan bescherm je ook je columnisten en opiniemakers van kleur. Visies, meningen en thema’s die opiniemakers van kleur aankaarten zijn dan niet meer zo schokkend of nieuw voor het publiek, omdat ze die thema’s al kennen van reportages in de media.”

Aldith Hunkar: “Ik zie wel dat er bij het programma van Margriet van der Linden goede pogingen worden gedaan tot echte diversiteit. Daar zitten ook vrouwen aan tafel als het niet om vrouwenonderwerpen gaat, en mensen van kleur als het niet over migratie gaat. Ik zei altijd: vraag zwarte mensen ook naar de prijs van spruitjes, en niet alleen als er multicultureel gedoe in het nieuws is.”

Een onderzoek van Amnesty International laat zien dat één op de veertien tweets naar vrouwelijke journalisten als intimidatie kan worden geclassificeerd. Het onderzoek beschrijft hoe zwarte vrouwen 84 procent meer kans hebben om tweets te ontvangen die hurtful or hostile content bevatten dan witte vrouwen, en andere vrouwen van kleur 34 procent meer kans hebben op abusive mentions.

“Ik ben blij dat we op de NRC-redactie een cultuur hebben waar het gesprek gevoerd wordt, er geluisterd wordt, en men bereid is maatregelen te treffen. Maar het begint bij een redactie die zich überhaupt bewust is van de kwetsbaarheid van zwarte journalisten, zodat ze rugdekking kunnen geven als er iets gebeurt. Want als je je binnenshuis niet veilig voelt, hoe moet je dat geweld buitenshuis dan doorstaan?”

* Vanwege haar huidige werkzaamheden wilde Nora niet met haar achternaam in het artikel verschijnen.